Стратегия турлари ва элементлари

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
“IQTISODIY TAHLIL” FANIDAN
MUSTAQIL ISHI
MAVZU: O’ZGARUVCHAN, YARIM O’ZGARUVCHAN VA
O’ZGARMAS XARAJAT
MOLIYA FAKULTETI: MMT-80K TALABASI
BAJARDI: MAMAJONOV M. A.
TEKSHIRDI: MAMATKULOV A. X.
TOSHKENT-2022

Reja:

Reja:

• 1. O’zgaruvchan, yarim o’zgaruvchan va o’zgarmas xarajatlar.
• 2. Xarajatlarni umumiy hajmi va ularni asosiy elementlari bo‘yicha baholash, tahlil qilish.

O'zgaruvchan xarajatlar - bu mahsulotni ishlab chiqarish jarayonida (yoki boshqa ishlab chiqarish jarayonida) uni ishlab chiqarish dinamikasi bilan parallel ravishda o'zgarib turadigan xarajatlar. Shu bilan birga, o'zgaruvchilarni nafaqat ishlab chiqarish, balki ishlab chiqarish jarayoni bilan bog'liq bo'lmagan xarajatlar ham deb atash mumkin. Bunga misol, saqlash, qadoqlash, transport xarajatlari.
Shartli ravishda aytish mumkinki, o'zgaruvchan xarajatlar ishlab chiqarilgan mahsulotning qiymatini, doimiy xarajatlar esa kompaniyaning narxini tavsiflaydi.
O‘zgarmas xarajatlar – mahsulot miqdoriga bog‘liq bo‘lmagan holda bir xil darajada saqlanuvchi xarajatlardir. Masalan, ijara to‘lovlari, amortizatsiya ajratmalari, reklama xarajatlari o‘zgarmas xarajatlar sirasiga kiradi .
Yarim o‘zgaruvchan harjatlar – o‘zgaruvchanlik va ayni paytda davriylik yoki doimiylik xarakteriga ega xarajatlardir.

O‘zgaruvchan va o‘zgarmas xarajatlar chizmasi

O'zgaruvchan xarajatlar quyidagilarni o'z ichiga oladi:

• xom ashyo sotib olish
• ishlab chiqarish uskunalari uchun ehtiyot qismlar va ehtiyot qismlar uchun;
• tayyor mahsulotni sotish bilan bog'liq (transport, saqlash va h.k.),
• ishchilarning asosiy ish haqi uchun,
• ishlab chiqarishda ishlatiladigan elektr energiyasi va yoqilg'i to'g'risida.