Sulfatlar sinfi minerallari

A v g i t — Sa (Mg, F, Al) [(Si, A1)₂O₆] metasilikatlar sinfiga kiradi. Qattiqligi 5 – 6, solishtirma og‘irligi 3,2—3,6 g/sm³. SHishasimon yaltiroq. Rangi qo‘ng‘ir, chizig‘ining rangi kulrang, yashil, ulanish yuza­si o‘rtacha mukammal. Monoklin singoniyali. Avgitga kuchli kislota bir oz ta’sir etadi. Magmatik mineral, asosli va o‘ta asosli tor jinslarida uchraydi. Avgitning ishqorli turi ishqor tog‘ jinslari tarkibida tarqalgan.
38. Rogovaya obmanka—(Sa₂Na)₂ (Mg, Fe)₄· (A1· Fe) [Si A1₄O₁₁]₂ (ON)₂, silikatlar, lentasimonlar sinfiga xos, qattiqligi —5,5—6, solishtirma og‘irligi—3,1—3,3 g/sm³. SHishasimon yaltiroq. Rangi yashil qo‘ng‘ir, to‘q yashil, chizig‘ining rangi oq, och yashil, ulanish yuzasi mukammal. Monoklin singoniyali. Rogovaya obmanka kuchli xlorid kislotada parchalanadi. U magmatik bo‘lib, er osti va er usti otqindilaridan paydo bo‘ladi. Metamorfik jarayonlar natijasida ham kelib chiqadi. Tog‘ jinslarini hosil qiluvchi mi­neral.
39. Opal — SiO₂ • nN₂O, suvli oksidlar sinfiga kiradi. Qattiqligi—5—5,5, solishtirma og‘irligi—2— 2,2 g/sm³. SHishasimon va sadafsimon yaltiraydi. Toza opal rangsiz, oq sariq, qizil, chiziq bermaydi. YArim tiniq. Ulanish yuzasi bo‘lmaydi. Amorf, opal mo‘rt, chig‘anoqqa o‘xshash sinishlar hosil qiladi. Ftorid kislotasida va ishqorda eriydi. Opal vulkanlar bilan bog‘liq bo‘lgan geyzerlarda, issiq bo‘laklarda kremniy tommalari holida va kremniyli tog‘ jinslari orasida harakatdagi suvlardan ham kelib chiqadi. Organik opal esa dengizlarda yashovchi diatom suv o‘tlari va radiolyariylarning qoldiqlaridan hosil bo‘ladi. Organik opal qurilish materiallari sifatida, metallardan ishlangan narsalarni pardozlashda, o‘tga va kislotalarga chidamli idishlar yasashda qo‘llaniladi. Nodir opallar qimmatbaho toshlar sifatida ishlatiladi. Bulardan taqshari opaldan kimyo sanoatida va bo‘yoqchilikda ham foydalaniladi.
40.