Sun’iy urug’lantirishda ishlatiladigan eritmalar, filtrlovchi qog’OZ, tamponlar va salfetkalarni tayyorlash. Reja

Spermatozoidlarning elektr zaryadi va agglyutinasiyasi. Urug’dondondan urug’don ortig’iga chiqqan spermatozoidlar maxsus elektr zaryadiga ega bo’lmaydi va elektr maydoniga (elektrofarez) kamerasiga joylashtirilganda ham katod, ham anod tomon harakat qiladi. Spermatozoidlar uzun urug’don ortig’i kanalidan o’tayotib, u yerda ishlab chiqarilayotgan quyuq suyuqlikdan iborat nozik lipoproteid parda bilan qoplanadi. Urug’don ortig’ining dum qismidan olingan spermatozoidlar faqatgina anod (+) tomon harakat qiladi, ya’ni spermatozoidlarning hammasi bir xil manfiy elektr zaryadiga ega bo’ladi. Shu zaryad tufayli spermatozoidlar bir-birini itarishadi va bir-biri bilan yopishib qolmaydi. Qo’chqor va buqalarning quyuq urug’ida spermatozoidlarning haddan tashqari ko’p bo’lishiga qaramay, ularning harakati shu elektr zaryadlar tufayli tartibga solinadi.

Spermatozoidlarning lipoproteid qobig’i buzilganda ular elektr zaryadini yo’qotadi va bir-biri bilan yopishib qoladi, ya’ni agglyutinasiyaga uchraydi. Buqa va qo’chqorlar urug’ida bu holat muhit reaksiyasining kislotali tomonga o’tishi (vodorod ionlari konsentrasiyasining oshishi) va sut kislotasining ko’payishi tufayli sodir bo’ladi. Spermada rN-5,0-6,4 bo’lganda spermiylarning bosh qismi elektr zaryadini yo’qotadi va yulduzli agglyutinasiya sodir bo’ladi ya’ni ular boshi bilan bir-birlariga yopishadi, dum qismi esa har tomonga ko’ra bukiladi. Kislotali muhitning oshishida spermatozoidlar elektr zaryadini yanada ko’proq yo’qotadi va tartibsiz ravishda bir-birlari bilan yopishib qoladi (koagulyasiya). Bunday paytda spermatozoidlarning harakati kuzatilmaydi, ularning hammasi o’lgan bo’ladi.