Surish orqali shifrlash va uni ochish. O’rin almashtirish orqali shifrlash. Sezar usuli

Sezar uslubida ko’dlash

1. 
   Sezar kodlash.
   
2. 
   Surish orqali shifrlash va uni ochish.
   
3. 
   O’rin almashtirish orqali shifrlash.
   

Sezar usuli da almashtiruvchi harflar n ta siljish bilan aniqlanadi.
n=3

A

B

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

Q

R

S

T

U

V

X

Y

Z

O’

G’

SH

CH

NG

T

U

V

X

Y

Z

O’

G’

SH

CH

NG

A

B

D

Masalan: “Men kuchli dasturchiman” so’zini Sezar usulida ko’dlaymiz va natija quyidagidek bo’ladi

“Phq nyo’ol gevxyuo’lpeq” kabi ko’dalanadi

Bu ko’dlash usuli yana Sezar surishi ham deb ataladi

Jadvalga binoan o’z ismimizni ko’dlaymiz
“Satinbayev Temur” n= 3
“Vexlqfeghz Xhpyu”

*Deshifrlash esa n=-3 qoidasiga asoslanai
O’rin almashtirish usuli
Eng sodda jadvalli shifrlashda asosan uzatiladigan ma`lumotning harflari juda sodda holda o`rin almashgan. Bu usulning kaliti jadval o`lchovi bilan aniqlangan. Bu usul skitala usuliga juda o`xshash. Masalan, T₀ = Mamasaidov Azimjon degan ma`lumot jadvalga ustun bo`yicha yoziladi. Uch qator va olti ustundan iborat jadvalga ma`lumot quyidagicha yoziladi

S	I	A	V	E	R
A	N	Y	_	M
T	B	E	T	U

Endi esa qator bo’yicha o’qib olinadi, so’ngra shifrlangan matn tayyor.
T₁ =SIAVERANY_M*TBETU*;
Deshifrlashda,esa kalit k=4*5; matritsa o’lchamiga teng bo’ladi va bunda qator bo’yicha yozilib ustun bo’yicha o’qiladi.

Eset NOD 32 yoki Smart Security dastur bazasini yangilash.

1. 
   Bazani yangilash.
   

Antiviruslar nima?
Zamonaviy foydalanuvchi shaxsiy kompyuter mashinaning barcha resurslariga bepul kirish huquqiga ega. Aynan shu narsa kompyuter virusi deb ataladigan xavf mavjudligiga imkoniyat yaratdi.
Kompyuter virusi - bu maxsus yozilgan dastur bo'lib, u o'z-o'zidan boshqa dasturlarga qo'shilib, ularning nusxalarini yaratib, dasturlarning ishlashini buzish, fayllar va kataloglarga zarar etkazish uchun fayllarga, kompyuterning tizim sohalariga va kompyuter tarmoqlariga kiritishi mumkin. kompyuter bilan har qanday shovqinlarni yaratish. Atrof muhitga qarab viruslar tarmoq, fayl, yuklash, fayl yuklash, makro viruslar va troyanlarga bo'linadi.
Tarmoq viruslari turli kompyuter tarmoqlarida tarqalgan.

• 
  Fayl viruslari asosan bajariladigan modullarga kiritilgan. Fayl viruslari boshqa turdagi fayllarga in'ektsiya qilishi mumkin, lekin, qoida tariqasida, bunday fayllarda qayd etilgan, ular hech qachon nazoratni qo'lga kiritmaydi va shuning uchun replikatsiya qilish qobiliyatini yo'qotadi.
  
• 
  Yuklash viruslari diskning yuklash sektoriga (Boot sektori) yoki yuklash dasturini o'z ichiga olgan sektorga o'rnatilgan. tizim diski(Master yuklash yozuvi).
  
• 
  Fayl yuklash viruslari fayllarni ham, disklarning yuklash sektorlarini ham yuqtirish.
  
• 
  Makroviruslar yuqori darajadagi tillarda yozilgan va Microsoft Office oilasi ilovalari kabi o'rnatilgan avtomatlashtirish tillariga (makrostillar) ega bo'lgan ilovalarning hujjat fayllariga zarar etkazadi.
  
• 
  Troyanlar kabi maskarad qilish foydali dasturlar kompyuteringizga virus yuqtirish manbai hisoblanadi.
  

Aniqlash, olib tashlash va himoya qilish uchun kompyuter viruslari bir necha turlari maxsus dasturlar viruslarni aniqlash va yo'q qilish imkonini beradi. Bunday dasturlar antivirus dasturlari deb ataladi. Quyidagi turlari mavjud antivirus dasturi :

• 
  - detektor dasturlari;
  
• 
  - dasturlar-shifokorlar yoki faglar;
  
• 
  - auditorlik dasturlari;
  
• 
  - filtrlash dasturlari;
  
• 
  - emlash dasturlari yoki immunizatorlar.
  

Bazani offline yangilash.
Yangilashning ikkinchi usuli bu - tayyor baza jildidan yangilash


Buning uchun sizda baza jildi bo‘lishi kerak. Avval baza jildini (menda u «nod_upd» deb nomlangan, u sizda boshqacha nomlangan bo‘lishi ham mumkin) “Rabochiy stol” («Ish stoli»)ga “Vstavit” («Qo‘yish») qilasiz, so‘ngra uni ochasiz. So‘ngra Аддресс: degan joydagi jildning yo‘li ko‘rsatlilgan joyni belgilab uni oxiriga drop (\) belgisini qo‘yib, hammasini belgilab nusxa olasiz (Копировать). Agar internetdan yangilamoqchi bo‘lsangiz, yangi tekin bazaga linkni topib, o‘sha linkdan nusxa olishingiz kerak bo‘ladi.
Komputerning o‘ng past burchagidagi “nod 32”ning nishoncha (belgisi)sini ochasiz.

“Настройка” vkladkasiga kirib, bu yerdan «Вкл.расширенный режим»ga bosasiz va sizdan so‘raladigan savolga «Да» deb javob berasiz.



Endi u yerdan “Ввод всего рассширенних параметров”ga bosasiz.

U yerdan “Obnovleniye” ga bosasiz.
 
U yerdan “Изменить”ga bosasiz.
“Сервер обновление”ning pastiga “Вставить” qilasiz.

So‘ngra “Добавить”ni, so‘ngra “OK”ni bosasiz. “Обновление” vkladkasiga kirib, “Обновить базу данных сигнату вирусов” ni bosasiz.

Qattiq disk qismlarini nusxalash va tiklash.

AOMEI zaxira nusxasi
Ushbu dasturda bir nechta nashr mavjud, ulardan ikkitasi bepul mavjud. Shuni ta'kidlash kerakki, ulardan biri keksalar uchun mo'ljallangan windows versiyalariikkinchisi yetti va undan yuqori uchun. Asboblar va funktsiyalar to'plamiga kelsak, dasturning ikkala versiyasi deyarli bir xil va qattiq disklar bilan o'xshash operatsiyalarni bajarishga imkon beradi. Tijoriy nashrga kelsak, uning asosiy ustunligi - bu bosqichma-bosqich nusxalash orqali qattiq disk bo'limining tasvirini yaratish qobiliyati, bunda operatsion tizimning ishlash paytida o'zgartirilgan fayllarning faqat nusxalari yaratiladi. Bu disk tasvirini yaratish jarayonining bajarilish vaqtini sezilarli darajada kamaytirishi mumkin. Bundan tashqari, pullik versiyada zaxiralash imkoniyati mavjud mahalliy tarmoq, va shuningdek, buyruq satri orqali ishlashni qo'llab-quvvatlaydi.

Ishlab chiquvchilarning so'zlariga ko'ra, pullik litsenziya bepul sheriklariga qaraganda bir necha baravar tez ishlaydi. Biroq, amalda, bu farq unchalik katta emas, shuning uchun ushbu dastur uchun pul to'lashning ma'nosi yo'q.

Agar siz ushbu yordam dasturini ilgari muhokama qilingan Redo Backup bilan taqqoslasangiz, unda AOMEI Backupper ancha rivojlangan funksiyalarga ega. Masalan, ushbu dastur turli xil yo'llar bilan disk rasmini yaratishi mumkin: klonlash orqali, tarkibni bir qismdan boshqasiga nusxalash orqali, barcha ma'lumotlar bitta faylda birlashtirilgan standart rasmni yaratish. Bunga qo'shimcha ravishda, yordamchi dastur bo'sh joyni tejash uchun zarur bo'lganda rasm hajmini nazorat qilish imkonini beradigan siqishni nisbati o'rnatilishini qo'llab-quvvatlaydi.
Rasm bilan keyingi ishlash uchun uni CD yoki flesh-diskka yozish kerak. Ko'pgina hollarda, bu maxsus dasturlarni o'rnatishni talab qiladi, ammo AOMEI Backupper tasvirni USB drayveriga yozishni qo'llab-quvvatlaydi, shuning uchun qo'shimcha dasturlarni o'rnatish talab qilinmaydi.
Shuni ham ta'kidlash kerakki, yordam dasturi qattiq diskning rasmini yaratish jarayonini oldindan sozlash imkonini beradi. Masalan, foydalanuvchi dasturdan faqat HDD-ning aloqador tarmoqlarida saqlanadigan ishlatilgan fayllarning nusxalarini yaratishni so'rashi mumkin. Bu tasvir hajmini sezilarli darajada kamaytirishi mumkin. Bunga qo'shimcha ravishda, siz faylni siqish darajasini qo'lda sozlashingiz mumkin.
Clonezilla
HDD bo'limlarining rasmini yaratish uchun boshqa dastur bepul. Uni yaratuvchisi asli Tayvandan bo'lgan shaxsiy dasturchi Stiven Shiau. Yordamchi dastur ochiq manbada yaratilganiga qaramay, u juda murakkab interfeysga ega, aniqrog'i, interfeys umuman yo'q, deyish mumkin, shuning uchun tajribasiz foydalanuvchilar uchun u bilan ishlash juda muammoli bo'ladi. Dastur bilan ishlashning butun jarayoni matnli buyruqlar yordamida amalga oshiriladi. Dastur rus tilida lokalizatsiyaga ega, shuning uchun u mahalliy foydalanuvchilar uchun tushunarli bo'ladi. Siz zaxira jarayonining boshida kerakli tilni ko'rsatishingiz mumkin.
Ushbu yordam dasturining asosiy afzalliklaridan biri mahalliylashtirishning maksimal darajasi. U mavjud bo'lgan barcha ish stoli OS bilan ishlashi mumkin va barcha zamonaviy fayl tizimlarini qo'llab-quvvatlaydi.
Qayta yuklanadigan USB flesh-diskini yaratish uchun birinchi navbatda o'rnatuvchini dasturchining rasmiy internet-resursidan kompyuteringizga yuklab olish kerak. O'rnatish to'plamining turi kompyuteringizga o'rnatilgan operatsion tizimga bog'liq. Shuni ta'kidlash kerakki, agar sizning operatsion tizimingizda xavfsiz yuklash funktsiyasi faollashtirilgan bo'lsa, unda Linux OS uchun mo'ljallangan alohida tarqatish to'plamini yuklab olishingiz kerak.
O'rnatish fayli zip formatida yuklab olingan. Yuklash jarayoni tugagandan so'ng, siz uning tarkibini USB flesh haydovchisidan olib tashlashingiz kerak va keyin makeboot.bat faylini ishga tushirishingiz kerak.
Zaxira nusxasini ikki rejimda yaratish mumkin: tizim kompyuterda taqdim qilingan shaklda (ya'ni barcha papkalar va alohida fayllar bilan) yoki bitta fayl sifatida. Qaysi shaklda bo'lmasin, siz mantiqiy qismning rasmini yaratasiz, ularning har biri yordamida keyinchalik OSni qayta tiklashingiz mumkin. Yordamchi dastur juda yaxshi funktsional xususiyatga ega va shu bilan birga amalda apparat resurslarini iste'mol qilmaydi, shuning uchun undan sekinroq ishlaydigan mashinalarda ham foydalanish mumkin.
Shunga qaramay, dastur bitta kamchilikka ega, ya'ni u to'liqni yaratadi zaxira butun mantiqiy qismni tashkil qiladi, shuning uchun tashqi ma'lumotlarni saqlash miqdori ishg'ol qilingan hajmga teng bo'lishi kerak operatsion tizim bo'sh joy.
Shuni ta'kidlash kerakki, Clonezilla-ning oddiy va server versiyalari mavjud. Ikkinchisi tarmoqda ishlashga mo'ljallangan va bir vaqtning o'zida mahalliy tarmoq orqali ulangan bir nechta kompyuterlarda nusxa ko'chirishni amalga oshirishga imkon beradi.