Surxondayro viloyati

Ko'chada o'zini tutish qoidalari. Ko'chada siz umumiy qabul qilingan xulq-atvor qoidalariga rioya qilishingiz kerak. Har safar uydan chiqqaningizda, o'zingizga qarang - kiyimingizni, poyabzalingizni tozalashingiz kerakmi? Qanchalik shoshmaylik, biz olomonni itarib, uchib ketmaymiz, lekin o'tkinchilarni bizni chetlab o'tishga majbur qilmaymiz. O‘qimishli odam ko‘chada o‘zini shunday tutadiki, o‘tkinchilarning e’tiborini kamroq o‘ziga tortadi: baland ovozda gapirmaydi va kulmaydi, tushunmovchilikdan qochadi, tasodifiy to‘qnashuvga kirishmaydi. Yo'lakka tupurish, chigit qobig'i va boshqa axlatlarni tashlashning jirkanch odati. Piyodalar imkon qadar umumiy oqimga qarshi harakatlanishdan qochishlari kerak. Yaqinlashib kelayotgan o'tkinchiga yo'l bering va uni o'ng tomondan chetlab o'ting. Agar kimdir shoshayotganini sezsangiz, chetga chiqing. O‘ta gavjum joyda ham turtkilmaydi, balki o‘tish uchun ruxsat so‘raydi. Agar yo'l tor va yomon bo'lsa, agar kerak bo'lsa, erkak trotuardan asfaltga chiqadi. Tor, tor yo'laklarda, shuningdek, zinapoyalar va eshiklarda birinchi bo'lib o'tishi kerak bo'lganlar o'tib ketguncha kutish kerak. Ochiq soyabon o'tkinchilarga suv oqmasligi uchun boshning ustiga ko'tariladi. Boshqa piyodalar bilan uchrashganda, soyabon ko'tariladi yoki yon tomonga egiladi. Do'stingiz bilan uchrashib, u bilan gaplashib, yo'lakning o'rtasida turmang, boshqa o'tkinchilarni bezovta qilmaslik uchun chetga chiqing. Jamoat transportiga kirishda sog'lig'i bilan bog'liq muammolar bo'lgan odamlar, bolalar, qariyalar va


ayollarga yo'l bering. Agar kerak bo'lsa, ularga yordam bering. Agar kirish va chiqish uchun bitta eshik ishlatilsa, u holda birinchi navbatda odamlarga chiqishga ruxsat beriladi. Transportda eshik oldida to'xtamang, balki boshqa yo'lovchilar uchun joy bo'shatib, oldinga boring. Agar u ikki kishiga mo'ljallangan bo'lsa, siz o'rindiqda yiqila olmaysiz va uni to'liq egallay olmaysiz. O'rindiqdagi sumkalar faqat hech kim turmasa va bo'sh o'rindiqlar bo'lsa joylashtirilishi mumkin. Agar bepul joylar bo'lmasa, ular o'z joylarini keksalar, kasallar, homilador ayollar, kichik bolali odamlarga berishadi. Jamoat transportida ovqatlanmang va chekmang. Qo'lda muzqaymoq bilan kirmang. U kiyimdan qor yoki yomg'ir tomchilarini silkitmaydi. Sayohat chiptalari va axlatlar erga tashlanmaydi. Aksirish va yo'talish paytida ular ro'molcha ishlatishadi. Ular tashqi ko'rinishini tozalamaydilar, tirnoqlarini tozalamaydilar, tishlarini tanlamaydilar. Ota-onalar bolalarning boshqa yo'lovchilarning o'rindiqlari va kiyimlarini oyoqlari bilan iflos qilmasligiga ishonch hosil qilishlari kerak. Biz turg'unlik bilan turishga harakat qilamiz, ayniqsa, turtki yoki burilish paytida boshqa yo'lovchilarga tayanmaymiz. Tutqichlardan ushlab, tirsaklarimiz qo‘shnimizga tegmasligiga, qo‘limiz uning yuzi oldida turmasligiga ishonch hosil qilamiz. Chiqish tomon yurishimiz kimgadir xalaqit berishini ko‘rsak, o‘tishga ruxsat so‘raymiz, falon to‘xtash joyida tushayotganini so‘raymiz. Agar biz chiqadigan javob olsak, biz to'xtab, xotirjam kutamiz.
Do'konda o'zini tutish qoidalari. Biz har kuni xarid qilamiz. Bu erda o'zaro xushmuomalalikka rioya qilish sotuvchilar va xaridorlar o'rtasidagi tartib va ​​yaxshi munosabatlarning kafolati hisoblanadi. Do'kon eshigi oldida kim yo'l berishi kerak? Kiruvchi. U xonani tark etishga imkon beradi va keyin faqat o'zi kiradi, albatta, uni kuzatib turgan odamlarga zarar bermaslik uchun eshikni ushlab turganda. Sotuvchiga xushmuomalalik bilan murojaat qiling, uning oldingi xaridor bilan suhbatini to'xtatmang. Agar siz do'konga to'g'ri tovarlar sotuvda yoki yo'qligini bilish uchun kelgan bo'lsangiz va o'zingiz bilan kerakli pulni olib yurgan bo'lsangiz, sotib olmoqchi bo'lmagan narsalarni sinab ko'rmasligingiz kerak. Sotuvchidan sizni qiziqtirgan hamma narsa haqida so'rash va uni ma'nosiz ishlarga majburlamaslik va o'zingiz vaqtni behuda sarf qilmaslik yaxshiroqdir. Agar biror narsa sotib olmoqchi bo'lsangiz, lekin mos keladigan narsani topa olmasangiz, sotuvchiga bu haqda aytib berishdan tortinmang va unga e'tibor uchun rahmat. Navbatsiz biror narsa olishga harakat qilish qo'pollikdir. Bunday urinishlar muqarrar ravishda boshqalarning adolatli g'azabiga duchor bo'ladi. Teatrda, kontsertda, muzeyda va ko'rgazmada o'zini tutish qoidalari. Teatr yoki kontsertga tashrif buyurganingizda shovqin qilmaslikka harakat qiling, o'rindiqlarning ikkala qo'ltiqtayoqlarini egallamang, qo'llaringizni yoki oyoqlaringizni oldingi stulga suyanmang. Spektakl, kontsertga kechikmaslik yaxshiroqdir, lekin agar bu sodir bo'lsa, balkonga boring yoki eng yaqin bo'sh joyga o'tiring. Siz tanaffusda o'z o'rningizni topasiz. Dasturlar va durbin tizzalarida ushlab turiladi. Tanaffus paytida boshqalarga durbin orqali qarash odobsizlikdir. Seans, kino yoki teatr tomoshasi paytida (hatto pichirlab) gapirishga yo'l qo'yilmaydi, bundan tashqari, sahnada nima bo'layotganini baland ovoz bilan izohlash mumkin emas. Agar sizga spektakl yoki film yoqmasa, jimgina o'tiring va kerakli vaqtda (sahnalar orasidagi tanaffus, rassomlarning chiqishlari paytida) zalni tark eting. Kino zalida erkaklar va ayollar ekranni ko'rish uchun orqada o'tirgan tomoshabinlarga xalaqit bermaslik uchun baland shlyapalarini echib olishadi. Kresloda aylanmaslik, yo'talish yoki hapşırma. Agar siz kasal bo'lsangiz, masalan, gripp bilan, jamoat joylariga tashrif buyurish qat'iyan man etiladi. Muzey va ko'rgazmalarda muayyan xatti-harakatlar qoidalariga rioya qiling. Zal bo'ylab


harakatlanayotganda, boshqalarning diqqatini jamlash va san'at asarlaridan zavqlanish uchun ularga xalaqit bermaslikka harakat qiling. Buning uchun boshqa tashrif buyuruvchilarga juda yaqinlashmang, rasmlarni orqangiz bilan to'sib qo'ymang, baland ovozda gapirmang. Va, albatta, siz qo'llaringiz bilan eksponatlarga tegolmaysiz. Taassurotni yo'qotmaslik uchun faqat sizni qiziqtirgan eksponatlarni tekshirish foydalidir. Ba'zi rassomlarning shaxsiy rasmlarini ta'kidlamasdan, barcha zallarni tezda bosib o'tishning ma'nosi yo'q. Agar siz gid bilan birga zallarni o'rganayotgan bo'lsangiz, boshqalarga xalaqit bermaslik uchun uning tushuntirishlarini jimgina tinglang, unga yaqinlashmang. Agar sizda biron bir savol bo'lsa, ularni hikoya tugagandan so'ng yoki pauza paytida so'rang. Ekskursiya davomida qo'shnilar bilan gaplashish odobsizdir. Barcha yaxshi xulq-atvorning zamirida insonning insonga xalaqit bermasligi, har bir kishi birgalikda o'zini yaxshi his qilishi haqida tashvishlanishdir.
Biz bir-birimizga xalaqit bermasligimiz kerak. Inson o‘zini odob-axloq bilan emas, balki odob-axloqda ifodalangan narsalarni, dunyoga, jamiyatga, tabiatga, o‘tmishiga ehtiyotkorona munosabatda bo‘lishni tarbiyalashi kerak. Yuzlab qoidalarni yodlashning hojati yo'q, lekin bir narsani unutmang - boshqalarga hurmat bilan munosabatda bo'lish zarurati. Murtazina Venera Mustafovna, boshlang'ich sinf o'qituvchisi MAOU "Bazarno-Matakskaya o'rta maktabi" Tatariston Respublikasining Alkeyevskiy tumani Jamoat joylarida o'zini tutish qoidalari Maqsad: jamoat joylarida o'zini tutish qoidalari haqida gapirish; jamoat joylarida xulq-atvor madaniyatini tarbiyalash.Uskunalar: talabalar uchun tarqatma materiallar Kurs vaqti: O'qituvchi tomonidan taqdimot.
Bolalar, siz ko'pincha begonalar ko'p bo'lgan joyga borasiz. Bunday joylar ommaviy deb ataladi. Bu joylarni nomlang. (Bu kino, teatr, ko'cha, shifoxona, maktab, muzey, jamoat transporti.) - Sizningcha, bunday jamoat joylarida o'zini tutish qoidalari bormi? Bolalarning so'zlari eshitiladi.Bugungi darsimizning shiori S.Oboevoy she'rlari bo'ladi. Men shahar bo'ylab sayr qilyapman. Men muammoga duch kelmayman, Chunki men aniq bilaman Men qoidalarga amal qilaman. Bu qanday qoidalar? Umuman olganda, juda oddiy. Ular bilan hayot ajoyib bo'ladi. Qiziqarli va xavfsiz! Bu qanday qoidalar? Bilasizmi? Amaliy qism (Bolalar bu hikoyalarni sahnalashtiradilar.)
Ko'chada Bir necha maktab o‘quvchilari o‘zlarini o‘tkinchilarga o‘xshatib, sinfda aylanib yuribdi. Kolya eshikdan kiradi. U xursand bo'lib do'stiga murojaat qiladi. Kolya: Misha, ajoyib!Misha: Salom!Kolya: Bugun to'garakda darslar bo'ladimi, bilasizmi? Va keyin Petka menga aytdi - ha, lekin Vitka aytadi - yo'q. O'tkinchilar to'xtab qolgan yigitlarning yonidan o'tib, ularni chetlab o'tishadi trotuar bo'ylab, bo'r chizig'i bilan ajratilgan. Do'stlar yo'lda aniq. Misha: Qani, Kolya, chetga chiqaylik. Biz aralashamiz.Ular suhbatni davom ettirib ketishadi. Endi o‘tkinchilar piyodalar yo‘lagida bemalol yurishadi.(Syujetni muhokama qilish). Sinfda Sinfda to'rtta qiz bor. Ular qo'ltiqlashib yurishadi, quvnoq gaplashadilar, baland ovozda kuladilar. Yana yo'lak band va o'tkinchilar yana yigitlarni chetlab o'tishlari kerak. O'qituvchi rahbarligida maktab o'quvchilari sahnani tahlil qiladilar va yakunida u ularga eslatadi: “Agar siz do'stlaringiz bilan sayr qilsangiz, butun yo'lakni egallamang; bir do'stim bilan uchrashdi va u bilan gaplashishni to'xtatdi, chetga chiqing. Bir-biringizni muloyimlik bilan chaqirish kerak: Kolya, Vitya. Menga qanday o'tishni ayting Sinfda bir guruh bolalar bor. Ular to'p o'ynashadi, arqondan sakrash. Zoyaga kiring. O'qituvchi: Zoya to'g'ri manzilni qanday topishni bilmaydi. U biridan so'radi, ikkinchisi maktab o'quvchisi. Zoya: (to'pchilarga murojaat qilib) Svoboda ko'chasiga qanday borishni ayting? Olya: (O'girilmay) Bilmayman.Vasya: (qo'lini noaniq


tomonga silkitdi). U yerga boring. Zoya: (turgandan so'ng, u arqonga yaqinlashadi). Ayting-chi, Svoboda ko'chasiga qanday borish mumkin? Bolalar: (xorda). Chapga. Avval ko'prik bo'ylab, keyin o'ngga. Yo'q. Ko'prikdan o'tish shart emas! Tramvay bekatiga yaqin! Zoya xafa bo‘lib, hayron bo‘lib yelkalarini qisib, jo‘nab ketadi. Hamma yana o'z ishlari bilan shug'ullanib, birozdan keyin ular ham qochib ketishdi.O'qituvchi: Muloyim savolga beparvo, befarq, ahmoqona javob berish qanchalik yoqimsiz ekanligini har biringiz bilasiz. (Ushbu dramatizatsiya muhokamasi),Fizminutka. Eslatmalar bilan tanishtirish.