Suv havzalarining qatlam zonalarga bo‘lish Reja


Download 118.35 Kb.
bet4/8
Sana03.12.2023
Hajmi118.35 Kb.
#1797248
1   2   3   4   5   6   7   8
A - Tropik region:Ai - Indo-Patsifik region; A2 - Tropiko-Atlantik region; V - Boreal region: V1 – Arktik region; V2 - Boreo-Patsifik region; V3 - Boreo- Atlantik region; S - Antiboreal region: S1 – Antarktik region; S2 - Antibore- alnaya region

Qirg‘oq zonasining zoogeografik bo‘linishi juda aniq ko‘rinadi, chunki bu biohoraning alohida mintaqalari quruqlik va iqlim zonalari bilan, shuningdek ochiq dengizning keng qismlari bilan chegaralangan.

Markaziy tropik mintaqa ham qayd etiladi uning shimolida joylashgan Boreal mintaqalari shuningdek janubda Antiboreal mintaqalar ajralib turadi. Ularning xar birida turli xil sohalar ajralib turadi. Ikkinchisi, o‘z navbatida, subarearalarga bo‘linadi.




Tropik mintaqa. Bu mintaqa mavjudligi uchun eng qulay shart-sharoitlar bilan ajralib turadi, bu esa bu yerda evolyusiyadagi uzilishlarni bilmadi vafaunaning to‘liq, barkamol shakllanishiga olib keldi. Dengiz hayvonlari sinflarining aksariyati shu mintaqada o‘z vakillariga ega. Hayvonot dunyosining tabiatiga ko‘ra, tropik mintaqa aniq ikki mintaqaga - Hind-Tinch okeani va Tropik-Atlantik mintaqaga bo‘linadi.


Hind-Tinch okeani mintaqasi. Bu hudud Hindiston va Tinch okeanining 40 ° shimoliy kenglik va 40° janubiy kenglik oralig‘idagi keng maydonni egallaydi, va faqat Janubiy Amerikaning g‘arbiy qirg‘og‘ida uning janubiy chegarasi yosh oqim ta’siri ostida keskin shimolga siljigan. Bunga Qizil dengiz va Fors ko‘rfazi, shuningdek, Malay arhipelagidagi va Tinch okeani orollari orasidagi son-sanoqsiz bo‘g‘inlar kiradi. Sayoz suvlarning katta maydoni, qulay xarorat rejimi va atrof-muhitning barqarorligi tufayli bu yerda juda boy faunaning paydo bo‘lishiga olib keldi.
Sutemizuvchilar siren tartibidagi Dugonglar (avlodDugong)nomoyon bo‘ladi, ularning bir turi Qizil dengizda, boshqasi Atlantikada, uchinchisi esa Tinch okeanida yashaydi. Ushbu yirik hayvonlar (uzunligi 3-5 m) mayda ko‘rfazlarda yashaydilar, suv o‘tlari bilan qoplangan va vaqti-vaqti bilan tropik daryolarning o‘zaniga kirib boradilar. Qushlardan dengiz qirg‘oqlari bilan bog‘langan Hind-Tinch okeani mintaqasi mayda bo‘ron qushi va gigant albatross (Diomedeaexulans) ni ko‘rsatish mumkin. Dengiz ilonlari (Hydrophiidae) ko‘p sonli (50 tagacha) turlar bilan nomoyon bo‘ladi. Ularning barchasi zaxarli, ko‘pchilikda suzish moslamalari mavjud. Dengiz faunasining baliqlari juda xilma-xil. Ular ko‘pincha yorqin rangga bo‘yalgan, ko‘p rangli dog‘lar, chiziqlar va boshqalar bilan qoplangan. Ularning orasida tishlari doimiy plastinka hosil qiladigan va marjon va yosunlarni tishlash va maydalash uchun xizmat qiladigan diodonlar, tetradonlar va quzovklarning, to‘tiqush baliqlari (Scaridae), shuningdek zaxarli tishlar bilan qurollangan jarroh baliqlari haqida eslatib o‘tish kerak.
Olti nurli (Madrepora, Fungia va boshqalar) va sakkiz nurli (Tubipora) marjonlardan iborat marjon riflari dengizda ulkan rivojlanishga erishmoqda. Hindiston-Tinch okeani qirg‘oqlarining koral riflari eng tipik biotsenozi hisoblanadi. U bilan bog‘langan ko‘plab mollyuskalar (Pteroceras iStrombus) yorqin bo‘yalgan va xarxil shakldagi qobiqlar bilan ajralib turadi, og‘irligi 250 kg gacha bo‘lgan yirik tridaknalar, shuningdek baliq ovlash predmeti bo‘lgan goloturiyalarni ko‘rsatish mumkin (ular trepanga nomi bilan Xitoy va Yaponiyada iste’mol qilinadi). Dengiz halqali chuvalchanglaridan mashhur paloloni ko‘rsatishimiz mumkin. Bu umurtqasiz hayvonlar polineziyaliklar tomonidan iste’mol qilinadi.
Xind-Tinch okeani mintaqasining faunasidagi mahalliy tafovutlar Xind-G‘arbiy Tinch okeani, Sharqiy Tinch okeani, G‘arbiy Atlantika va Sharqiy Atlantika submintaqalarga ajratib ko‘rsatish imkonini berdi.

Download 118.35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling