«Сув хўжалигини бошќариш ва унинг иктисодиёти» факультети


Download 0.79 Mb.
bet24/26
Sana22.02.2023
Hajmi0.79 Mb.
#1222250
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26
Bog'liq
Менежмент маъруза

Таянч иборалар:
Ижтимоий сиёсат, ижтимоий дастурлар, ижтимоий лойихалар, мехнат мотивацияси, ижтимоий химоя, имтиёз, социологик тадкикотлар, ишсизлик, иш жойи, бандлик.


Саволлар:
1.Ижтимоий муносабатларнинг уч боскичини айтинг.

  1. хар бир одам узининг ижтимоий ролини бажаришига кандай эришади.

  2. Жамоанинг ижтимоий тузилмаларини узгартиришга каратилган тадбирлар гурухини санаб беринг.

  3. Ходимлар моддий турмуш даражаларини юксалтиришга каратилган тадбирлар гурухини санаб беринг.

  4. Корхонада мехнат жамоаларида ижтимоий бошкаришнинг амалга оширади.

  5. Корхоналар хакидаги конунда кандай ижтимоий кафолатлар кузда тутилади.

  6. Инсон хулки нимага боглик, у узининг хатти-харакатдларини нима билан асослайди.

  7. Инсон хулкини белгиловчи омиллар тизимини айтинг.

  8. Мехнат жамоаларини самарали бошкариш учун зарурий шартлар нима.

Адабиётлар.
1.Гительман Л.Д., Исаев А.П. Амбициозные менеджеры: Дерзость и интеллект. - М.: Дело, 2004. - 360 с.
2.Гладышев А.Г., Городяненко. Теория управления: Учеб. пособ. – М., 2003. – 100 с.
3.Говриленко В.М. Менеджмент: Конспект лекций. - М.: Приор-издат, 2004. - 160с.
4.Гурков И. Б. Стратегический менеджмент организации: Учеб пособ. 2-е изд., исправ. и дополн. - М: ТЕИС, 2004. - 238 с.
17-мавзу . Хукукий менежмент


17.1.Бошкарувнинг хукукий муаммолари.
17.2.Корхонада хукукий бошкарув.
17.3.Корхона молияларини хукукий бошкариш.

17.1. Бошкарувнинг хукукий муаммолари


давлати бошкарувини хар бир сохада ташкил этиш, айникса иктисодиётда, хукукий ботшкарувсиз тасаввур этиш кийин. Бунда бошкарув оргналрини хукукий мажбуриятларини аниклаш, уларнинг фаолиятининг форма ва усулларини регламентлаш ва хоказолар. Бошкарув сохасида хукукий тартибга солишнинг энг биринчи вазифаси бошкарув органларининг компетенция масалаларини хало этиш, бу оргналарнинг хак-хукуклари ва мажбуриятларини аниклаш; уларни турли оргналар, структура булинмалари ва бошкарув шахслари уртасида таксимланиши, у ёки бу бошкарув карорларини кайси даражада кабул килинишини курсатиш. Бу масалалар тез ва доимий равишда ечилмайди ва ижтимоий ривожланиш доимо куриб чикишни такозо этади.


Хукукий тартибга солиш масалаларнинг купчилиги бозор талабига бигоан уз ечими учун мутлако бошкача ёндашувни талаб этади. Бу ерда янги муаммолар хам пайдо булади, яъни давлат мустакиллиги ва илмий-техникавий прогресс боглик.
Корхоналарни давлат мулкидан чикариш ва хусусийлаштириш, тармокларнинг, корхоналар ва акционер компанияларнинг хужалик хисобларини мустахкамланиши, уларнинг эркинлигининг кенгайиши, мехнатнинг иктисодий курсаткичларининг ошиши, уларнинг хукукларини аник мустахкамлаш ва улариннг юкори бошкарув органлари билан узаро алокасини тартибга солишни талаб этади.
Корхона тугрисидаги конун билан корхоналарнинг хужалик мустакиллиги кенгайтирилган, уларнинг .кори бошкарув оргналари алокаларига оид куп масалалар хал этилган ва ундан ташкари корхона мустакиллиги хукукий асосланган. Сунгги кабул килинган норматив актлар турли органлар уртасида компетенцияни чеграларини белгилашда сезиларли узгаришлар киритди – асосан бошкарувни децентрализация йуналишида.Шунинг билан бирга хукук ва мажбуриятлар уртасида нисбатан ва уларнинг хажмини аник белгилаш масалани хал этилши лозим: бошкарувнинг хар бир органи тугрисида низомини ишлаб чикишда, бошкарув шахслари уртасида мажбуриятларни таксимлашда. Агар бошкарув органига, унинг структур булинмасига ёки бирор бошкарув шахсга маълум вазифаларни бажариш буйича мажбуриятлар юклатилса, унда ушбу мажбуриятларни бажариш учун лозим буладиган воситалар билан таъминланиши керак. Бу воситаларга куйидагилар киради:бошкарув ваколатларини, керакли хукукларини ва уларнинг юклатилган мажбуриятларга мослиги. Афсуски, бу шарт амалиётда купинча бажарилмайди, нтижада бошкарув органининг хар бир даража ва хар бир бошкарув шахснинг ишининг самарадорлгини пасайиб кетади.
Бошкарув сохасида хукукий тартибга солишнинг асосий вазифаси уни нафакат тартибга солиш, балки бошкарув карорини ишлаб чикиш ва кабул килиш жараёнини хам тартибга солишдадир. Кабул килинаётган карорларни оптималлаштириш бошкарув оргналрининг карор ишлаб чикиш ва кабул килиш жараёнини регламентловчи актлар тизимини ишлаб чикиш шароитида таъминланиши мумкин.

17.2. Корхонада хукукий бошкарув.


Корхонада хукукий бошкарув деганда бошкарувнинг хукукий муносабатларини тартибга солиш тушунилади. Бу корхонанинг маъмурий ва хыжалик фаолияти конунлар ва тегишли хукукий хужжатларга асосан амалга оширилиши зарур деганидир.


Хукукий бошкарув ташкилотида хукукни суиистеъмол килиш волюнтаризм ва бошкарувнинг маъмурий-буйрукбозлик усуллари вужудга келиши учун объектив шароитлар яратишини хисобга олиш керак. Афсуски, корхоналардаги кыпгина ижрочиларга мажбуриятлар исталганча юкланади-ю, аммо хеч кандай хукуклар берилмайди. Барча хукукларни рахбарлар ыз кылларига оладилар. Бу ходимларнинг бошкарув ташкилотига таъсирини чегаралайди, уларнинг манфаатларини камситади. Хукукий бошкарув ташкилоти хар кандай мансабдор шахс ва бошкарув органи белгиланган конун-коидалар ва нормаларни бузганлик учун жавоб беришини назарда тутади. Бошкарув мехнат хукуки, маъмурий ва хыжалик хукуки, фукаролик хукукини чукур билиш, норматив ва конун хужжатлари тизими асосига курилиши лозим.
Хукукий бошкарув ташкилотининг вазифаси алохида шахслар ва ишлаб чикариш жамоаларига фаол таъсир кырсатиб, хар кандай конунбузарликларнинг олдини оладиган хукукий муносабатларни ырнатиш ва кыллаб-кувватлаш хисобланади.
Хукукий бошкарув ташкилоти кабул килинадиган хукукий хужжатларнинг конун ва хукук нормаларига мослиги, мехнат жамоаси аъзоларининг манфаатларини хукукий химоялаш, мехнат, маъмурий ва хыжалик конунларини такомиллаштириш хамда хукукий билимлар таргиботини таъминлаши лозим.
Корхонада хукукий бошкарув бошкарув тизимида мехнатдан фойдаланиш сохасида (интизомни мустахкамлаш, шахсий масъулиятни ошириш, кадрларнинг кынимсизлиги даражасини пасайтириш, ташкилот тузилмасини такомиллаштириш ва х.к.), бошкарув аппарати ходимларининг мехнат предметларидан фойдаланиш сохасида (ахборот окимларини рационал ташкил килиш, ахборотни ыз вактида тайёрлаш, материаллар, когоз, электр энергияси ва ёкилгини сарфлаш нормаларини ишлаб чикиш) хамда иктисодиётнинг бошкарув тизимида мехнат воситаларидан фойдаланиш сохасида (бино ва иншоотлар, техник воситалар, автотранспорт, асбоб-ускуналар, хисоблаш техникасидан фойдаланиш) захиралардан максимал фойдаланишга йыналтирилиши лозим.

17.3.Корхона молияларини хукукий бошкаруви.


Корхона молияси – бу уз-узини бошкариш тамойилига асосланган хужалик фаолиятининг иктисодий асоси.Шунинг учун корхона молиясини бошкаришда белгиланган тарибига унинг жихатдан мустакил даражаси боглик булади. Бозор муносабтларига утиш хужалиу хисобидаги корхоналарнин мустахкам молиявий базасини яратиш. Материал ва молиявий ресурслардан фойдаланиш самарадорлигини оширувчи иктисодий куллашни талаб этади. Бу эса уз навбатда молияни бошкариш сохасида вужудга келаётган хукукий тартибга солиш алокалрининг узгаришга олиб келади. Ушбу узгаришлар директив курстмаларни ва марказлаштирилган корхона молиявий ресурслардан фойд ланиши йуналишлари ва тартибини белгиловчи курсатмалар доирасинин кискартирди. Юкори бошкарув оргналари томонидан корхона молиявий ресурслардан фойдаланиши масалаларига аралашиш имкониятлари чегараланган. Корхона уз молиявий ресурларидан фойдаланиши хукуклари кенгаймокда. Юкори келтирилган йуналишдаги хужалик конунчиликларниг ривожланиши давом этмокда ва уни тартибга солиш буйича норматив актларни ишлаб чикиш борасида куп ишларни амалга ошириши кузда тутилмокда. Шунинг билан бирга корхонага берилган хукуларни амалга оиширишда тусик булувчи бир катта омиллар мавжуд. Бу омиллар каторига куйидагилар киради:


-молияни бошкариш тартибини регламентловчи хукукий нормалариниг узаро мослиги ва айрим холларда керакли богликликнинг йуклиги амалаг оиширилаётган солик солиш тартиби хали мукаммал эмас ва кайта куришин талаб этади;
-фойдани таксимлаш ички тизимнинг объектив мезонларини йуклиги моилявий режалаштиришда субъекивизмга, юкори юошкарув органлариниг корхона молиявий фаолиятига аралашувига асос булади ва тизимнинг турли бугинлари уртасида молияни аник таксимлашга тусик булади;
-бошкарув органлариниг , айникса бошкарувнин урта бугинлари бозор шароитида самарали бошкаришни амалга оширшга имкон берувчи кенг ва мустахкам шахсий молиявий базасини йуклиги;

  • амалдаги конунчиликда корхолардан маблагларни конуний олиб куйиш амалий имкониятнин хукукий базасини мавжудлиги.

Хукукий тартибга солишни бу ва бошка камчиликларнинг хал этиш корхонанинг молиявий базасини доимийлаштириш ва корхона молияларини бошкариш жараёнида корхона ва юкори бошкарув органлари уртасида юзага келаётган хукукий муносабатларни тартибга солишга имкон беради. Бу масалаларнинг ечими иктисодичилар ва юристларнинг биргаликдаги хамкорлигига боглик.Фойдани таксимлаш оптимал пропорциялари ва формалари масалаларида сунги суз иктисодий назария намоёндаларига тегишли.Ушбу масаларнинг юридик аспекти корхонада иктисодий механизмини фаолитини хукукий воситалар билан таъминлаш хужалиу тизиминиг турли бугинлари уртасида молияни бошкариш буйича компетенцияларни аник чегаралаш ва бу сохада уларни хукукларини амалга оширишдир

Мавзу 18. Менежмент самарадорлиги.





Download 0.79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling