Suv resurslaridan oqilona foydalanish. Suv manbalari va ularning sanitariya xolati

Чучук сувнинг етишмаслик сабаблари
Хўжалик тармоқлари ва аҳолининг тез ўсиши туфайли сув ресурслари кўп сарф бўлади
Дарённнг сув йиғадиган ҳавзаларидаги ўсимликларни қирқиш, ерларни ҳайдаш, ботқоқликларни қуритиш ва бошқалар
Чучук сув ресурсларининг саноат, маиший коммунал хўжалиги сувлари билан ифлосланнши
Suv kuchli erituvchi bo’lib, u tabiatda kimyoviy jihatdan toza holda uchramaydi. Suv qattiq tog’ jinslarini hosil qilgan minerallarni yemirib, eritib vodiylarga yotqizadi. Masalan, Amudaryoning birgina irmog’i Vaxsh har 1 km kv suv yig’ilish maydoni yuzasidan yiliga 2680 tonna loyqa oqiziqlar va jinslarni yuvib ketadi. Hozirgi kunda O’rta Osiyoda bundan ko’proq yuviladigan joy bo’lmasa kerak.
Organik dunyo va insoniyat jamiyatini suvsiz tasavvur qilish qiyin. Suv organizmlardagi biofizik va biokimyoviy jarayonlarda hamda ularning yashash muhiti sifatida ham alohida ahamiyatga ega.
Suvdan foydalanish huquqi tushunchasi asosan ikki holat bilan ko’proq bog'liq. Birinchidan, u suv huquqining asosiy institutlaridan biri bo'lib, suv va suvdan oqilona foydalanish, uni muhofaza qilish hamda suv bilan bog'liq barcha muammolarni o'z ichiga oladi. Ikkinchidan, suvdan foydalanish va uni m uhofaza etish bilan b o g'liq b o'lg an suv foydalanuvchichlarning huquq va m ajburiyatlari bilan bog'liq. A sosan suvdan foydalanish huquqi k o'pro q suvdan foydalanish huquqini pay do b o 'lish i va bekor b o 'lish asoslari bilan ham bog'liqdir. Suvdan foydalanish huquqi bir qator prinsiplarga asoslanadi: - suv resurslaridan oqilona foydalanish; - suv resurslarini m uhofaza qilish; - boshqa barcha tabiat boyliklari bilan cham barchas bog'liqligi; - suv resurslari qonunda k o'rsatilg an aniq m aqsadlarda foydalanish; - suvdan foydalanish davlatning ekologik siyosati bilan bevosita bog'liqligi; - suvdan foydalanganlik uchun tegishli haq to 'lash lozimligi; - suv qonunchiligi bilan birga boshqa barcha ekologik qonunlarni o 'z vaqtida, kechiktirm ay am alga oshirish va bajarish; - suvdan foydalanish bilan bog liq xalqaro shartnom alar va- konvensiyalarni o 'z vaqtida bajarish va boshqalar.
Insoniyat jamiyati suvni borgan sari o’z ehtiyoji uchun ko’p sarflamoqda (aholini suv bilan ta’minlashda, sanoatda, elektroenergiya olishda, sug’orish va o’zlashtirishda, transport, baliqchilik va boshqalar). Suvdan foydalanmasdan rivojlanadigan xo’jalikning biror sohasi yo’q.
Keyingi vaqtlarda Yer yuzi aholisini chuchuk suv bilan ta’minlash masalasi dolzarb muammoga aylanmoqda. Chunki, aholining tez sur’atlar bilan o’sishi, sanoat va qishloq xo’jaligining shiddat bilan taraqqiy etishi suvga bo’lgan talabni kuchaytiradi.
Ayniqsa, sanoat tarmoqlaridan qora metallurgiya, rangli metallurgiya, neftni qayta ishlash, kimyo, sellyuloza-qog’oz sanoati suvni ko’p ishlatadi.
Yer sharida chuchuk suvga bo’lgan talab kundan-kunga ortib bormoqda. Gidrosferaning faqat 2 foizini tashkil etuvchi chuchuk suv daryo, ko’l, faol suv almashinish zonasidagi yer osti suvlari, muzliklarda mujassamlangan. Chuchuk suv resursining 24,0 mln. km3 teng qismi hozircha insoniyat juda kam foydalanayotgan muzliklarga to’g’ri keladi.
Iflos suvlarni tozalashda asosan to’rt usuldan: mexanik, kimyoviy, biologik va elektroliz usullardan foydalaniladi.

;№	Tozalash usullari	Tadbirlar	Natijalar
1.	Mexanik usul	maxsus qurilmalar, suvga qo’shilgan og’ir zarralar orqali	Suv yuzasidagi moy, yog’, neft va boshqa aralashgan moddalarni ushlab qoladi.
2.	Kimyoviy usul	turli reagentlar orqali	Reagentlar ba’zi birikmalar bilan reaksiyaga kirishsa, boshqalarni zararsizlantiradi.
3.	Biologik usul	biokimyoviy va mikrobiologik jarayonlar orqali	Biologik usul bilan ko’proq maishiy xo’jalik tashlanma suvlari, qisman esa sanoat oqar suvlari tozalanadi.
4.	Elektroliz usuli	ifloslangan suv orqali, elektr toki yuborish orqali	Elektr toki suvlardagi zararli organic moddalarni yemiradi, metallar, kislotalar va boshqa noorganik moddalarni esa suvdan ajratadi.

E’TIBORINGIZ
UCHUN
RAHMAT