2NaH + 2H2O = 2NaOH + 2H2
CaH2 + 2H2O = Ca(OH)2 + 2H2
2H- (gidriddan) – 2e- = H2
2H+ (suvdan) + 2e- = H2
Gidridlar xarakteri jihatidan galogenidlar va tuzlarga o’xshaydi. Vodorod yuqori haroratda hatto birikmalardagi kislorodni ham biriktirib oladi:
CuO + H2 = Cu + H2O
Bu vodorodning qaytarish xossasidir. Vodorodning biror modda bilan birikishiga – gidrogenlanish deyiladi.
Vodorod olinadigan asosiy manba suvdir. Suv elektroliz qilinadi va suvga natriy, kaliy, kalsiy kabi metallar ta'sir ettirilsa, vodoroddan tashqari shu metallarning gidroksid va oksidlari ham hosil bo’ladi. Laboratoriya sharoitida rux metalini suyultirilgan xlorid (1:1) yoki sulfat (1:5) kislotalarga ta'sir ettirib, vodorod olinadi.
Sanoatda vodorod olish uchun turli usullardan foydalaniladi. Konversion usulda cho’g’langan ko’mir qatlami ustidan suv bug’i o’tkaziladi.
C + H2O = CO + H2
Bu aralashma suv gazi deyiladi va cho’g’langan ko’mir ustidan o’tkazilsa, CO konversiyalanadi:
(H2) + CO + H2O = CO2 + H2 + (H2) + Q
Reaksiya mahsuloti 20 atmosfera bosimda suv bilan yuvilib, CO2 dan tozalanadi.
So’nggi yillarda vodorod olinadigan manba metan gazidir. Metan tabiiy gazlar bilan neftni qayta ishlash natijasida hosil bo’ladigan gazlar tarkibida bo’ladi. Metandan vodorod olishning turli usullari bor:
a) metanni termik parchalash usuli:
CH4 = C + 2H2
b) metan bilan suv bug’ining o’zaro ta'sirlashuvi :
Do'stlaringiz bilan baham: |