Suvni tozalash

Suvni tozalash — suv taʼminoti manbalari (daryolar, koʻllar, suv havzalari, suv omborlari va boshqalar)dan vodoprovod tarmogʻiga kelib tushadigan suvning sifatini belgilangan meʼyorga keltirish uchun moʻljallangan texnologik jarayonlar majmui. Sanoat korxonalari va maishiy korxonalardan chiqadigan oqova suvlarni tozalashni ham oʻz ichiga oladi. [[Suv taʼminoti va kanalizatsiya tizimidagi, korxonalardagi muxandislik inshootlari yordamida hamda biologik va kimyoviy usullarda amalga oshiriladi.
Yer yuzasidagi tabiiy suv manbalari (daryolar, koʻllar va boshqalar) suvini vodoprovod tarmogʻiga yuborishdan oldin tindiriladi, tiniklashtiriladi va zararsizlantiriladi. Tozalash inshootlarida tindirish va tiniklashtirishda suv tarkibidagi muallaq va kolloid (mayda) zarralar suv tagiga chukadi, suvga maxsus idishlarda alyuminiy sulfat va xlorli temir bilan ishlov beriladi, suv shagʻal, qum qavati, baʼzan esa gʻovak sopol filtrdan oʻtkaziladi. Tiniq suvni zararsizlantirish (turli mikroorganizm va viruslarni oʻldirish) uchun unga suyuq yoki gaz holatdagi xlor, gipoxloritlar — NaCIO, Sa(SYU)2 va xlor qoʻsh oksid S1O2, xlorli ohak qoʻshiladi, tindirilgan suv va yer osti suvlarini zararsizlantirish maqsadida, shuningdek, ozon va ultrabinafsha nurlar ham qoʻllanadi. Bunda simobkvarsli yoki argonsimobli lampalardan foydalaniladi. Agar suv qattiq (tarkibida kalsiy va magniy tuzlari umumiy miqdori meʼyordagidan yuqori) boʻlsa, yumshatiladi (qarang Suvni yumshatish). Yer osti suvlari koʻpincha aeratsiya usulida temirsizlantiriladi (havo kislorodi bilan boyitiladi). Suvni kremniysizlantirish (metasilikat kislota H2SiO3 va uning tuzlari miqdorini kamaytirish) uchun ohak, natriy alyuminat NaAlO2, baʼzan kuydirilgan dolomitdan foydalaniladi. Suv tarkibidagi boshqa erigan tuzlarni ketkazish uchun u chuchuklashtiriladi (qarang Suvni chuchukpashtirish) yoki ionitlardz. tuzsizlantiriladi. Suv tarkibidagi vodorod sulfid, metan, radon, karbonat angidrid va boshqa erigan gazlarni ketkazish uchun suv degazatsiyalanadi (qarang Degazatsiya). Suv tarkibidagi ortikcha ftorni kamaytirish uchun suv faollashtirilgan alyuminiy oksid orqali suzib oʻtkaziladi. Agar suv tarkibida radioaktiv moddalar borligi aniklansa, u dezaktivatsiyalanadi (qarang Dezaktivatsiya). Agar suvda noxush hid boʻlsa, faollashgan kumir, ozon, kaliy permanganat yoki xlor koʻsh oksid bilan ishlanadi (qarang Sorbsiya).
Oqova suvlar (sanoat korxonalari, maishiy korxonalar va turar joylardan chiqadigan iflos suvlar) va yogʻin suvlarni tozalash masalalari tabiatni mahofaza qilishning muhim bir qismi hisoblanadi. Oqova suvlar tarkibidagi balchiq, kolloid va erigan moddalar tindirgichlarda choʻktiriladi, zararli moddalar biologik usullarda zararsizlantiriladi (qarang Biologik suzgich, Suvni zararsizlantirish), korxonalardan chiqayotgan suvlar tozalash inshootlarida tozalanadi. Suvni tozalashning fizikkimyoviy, termik va boshqa usullari ham bor.
Tabiiy suvlarni sanoatda qoʻllanadigan usullar yordamida mikroorganizmlar, tuzlar va gazlardan butkul tozalashning imkoni yoʻq. Shu sababli ularning ichimlik suvidagi miqdori belgilangan maʼlum meʼyordan koʻp boʻlmasligi talab etiladi. Mas, ichimlik suvining 1 ml dagi mikroorganizmlarning umumiy soni 100 tadan oshmasligi, ichak tayoqchalari guruhi bakteriyalarining soni 3 tadan oshmasligi shart. Suvning umumiy qattiqligi 7 mmol/l gacha, quruq qoldiq 1000 mg/l gacha, vodorod koʻrsatkichi — rayon 6,0 dan 9,0 gacha boʻlishi kerak. Ayrim hollarda ichimlik suvining qattiqligi 10 mmol/l gacha, quruq qoldiq 1500 mg/l gacha, temir va marganets ionlarining miqdori tegishlicha 1 va 0,5 mg/l gacha boʻlishiga ruxsat etiladi. St. xalqxoʻjaligida va aholi sogʻligʻini saqlashda juda muhim tadbir hisoblanadi.
Oʻzbekiston shahar va tumanlarida suv taʼminoti markazlashtirilgan. Aholiga beriladigan ichimlik suvi yuqorida aytilgan usullarda tozalanadi, sanitariya koʻrigidan oʻtkazib turiladi. Bu ish bilan shahar va tuman sanitariyaepidemiya st-yalari (SES) shugʻullanadi. Yirik sanoat va maishiy korxonalarning oqova suvlari mahalliy tozalash inshootlarida tozalab chiqariladi.

Biogaz ning aralashmasi gazlar buzilishi natijasida ishlab chiqarilgan organik moddalar birinchi navbatda metan va karbonat angidriddan tashkil topgan kislorod (anaerobik) holda. Biogaz kabi xomashyodan ishlab chiqarilishi mumkin qishloq xo'jaligi chiqindilari, go'ng, shahar chiqindilari, o'simlik materiallari, kanalizatsiya, yashil chiqindilar yoki oziq-ovqat chiqindilari. Biogaz - bu qayta tiklanadigan energiya manba. Hindistonda u "Gobar Gas" nomi bilan ham tanilgan.

Biogaz ishlab chiqaradi anaerob hazm qilish bilan metanogen yoki anaerob organizmlar, yopiq tizim ichida materialni hazm qiladigan yoki fermentatsiya biologik parchalanadigan materiallar.[1] Ushbu yopiq tizim an deb nomlanadi anaerob hazm qiluvchi, biodigester yoki a bioreaktor.[2]
Biogaz birinchi navbatda metan (CH
4) va karbonat angidrid (CO
2) va oz miqdordagi bo'lishi mumkin vodorod sulfidi (H
2S), namlik va siloksanlar. Gazlar metan, vodorod va uglerod oksidi (CO) kislorod bilan yonishi yoki oksidlanishi mumkin. Ushbu energiya chiqishi biogazni a sifatida ishlatishga imkon beradi yoqilg'i; u har qanday isitish maqsadida, masalan, pishirish uchun ishlatilishi mumkin. Bundan tashqari, u gaz dvigatelida gazdagi energiyani elektr va issiqlikka aylantirish uchun ishlatilishi mumkin.[3]
Karbonat angidrid chiqarilgandan keyin ham biogaz siqib chiqarilishi mumkin tabiiy gaz ga siqilgan CNG va quvvat uchun ishlatilgan avtotransport vositalari. In Birlashgan Qirollik Masalan, biogaz avtomobil yoqilg'isining taxminan 17 foizini almashtirish imkoniyatiga ega ekanligi taxmin qilinmoqda.[4] Qayta tiklanadigan narsalarga javob beradi energiya subsidiyalari dunyoning ba'zi qismlarida. Biyogaz biometanga aylanganda uni tozalash va tabiiy gaz standartlariga moslashtirish mumkin. Biogaz qayta tiklanadigan manba hisoblanadi, chunki uni ishlab chiqarish va ishlatish tsikli uzluksiz va u toza karbonat angidrid hosil qilmaydi. Organik material o'sishi bilan u konvertatsiya qilinadi va ishlatiladi. Keyin u doimiy ravishda takrorlanadigan tsiklda qayta tiklanadi. Uglerod nuqtai nazaridan, material oxir-oqibat energiyaga aylanganda, chiqadigan asosiy bio-resurs o'sishida atmosferadan qancha karbonat angidrid so'riladi.
A biogaz zavodi ko'pincha "an" ga berilgan ism anaerob hazm qiluvchi qishloq xo'jaligi chiqindilarini yoki energiya ekinlarini qayta ishlovchi. Uni anaerob hazm qilish moslamalari (har xil konfiguratsiyaga ega, havo o'tkazmaydigan idishlar) yordamida ishlab chiqarish mumkin. Ushbu o'simliklar makkajo'xori kabi energetik ekinlar bilan oziqlanishi mumkin silos yoki biologik parchalanadigan chiqindilar kanalizatsiya chiqindilari va oziq-ovqat chiqindilari. Jarayon davomida mikroorganizmlar biomassa chiqindilarini biogazga (asosan metan va karbonat angidrid) va hazm qilish. Chiqindi suvlarni sut sanoati, shakar sanoati yoki pivo ishlab chiqarish sanoatining boshqa qoldiqlari bilan birgalikda hazm qilishda ko'proq miqdorda biogaz ishlab chiqarish mumkin. Masalan, pivo zavodidan chiqadigan oqava suvlarning 90 foizini 10 foiz sigir zardobiga aralashtirganda, biogaz ishlab chiqarish faqat pivo zavodidan chiqadigan oqava suvlar ishlab chiqargan biogazga nisbatan 2,5 baravar ko'paydiEntsiklopediya site:uz.wikihre.ru