Suvning molekulяr fizikasi mavzuning maqsadi talabalarga Er sharida suvning taqsimlanishi, suvning agregat holatlarining
Download 211.24 Kb.
|
Suvning molekulяr fizikasi mavzuning maqsadi talabalarga Er shar-fayllar.org
- Bu sahifa navigatsiya:
- Suvning tiniqligi
|
Sinov savollari:
1. Ayeratsiya zonasi qayerda joylashgan? 2. Kapillyar zona nima? 3. Oraliq zona qayerda joylashgan? 4. To‘yingan tuproq nima? 5. To‘yinmagan tuproq qanday bo‘ladi? 6. Tuproqdagi namlikning harakat turlari qanday? 7. Karman tenglamasini tushuntirib bering? 19
Mavzuda asosiy e’tibor suvning tovush, quyosh nurlarini o‘tkazish qobilyatiga va tashqi elektro-magnit maydoni ta’sirida suvda ro‘y beradigan jarayonlarga qaratilgan. Akustika-tovush haqidagi fan. Tovush-muxitdagi zarrachalarning tebranma harakati to‘liq ko‘rinishda gaz, suyuq va qattiq muhitlarda tarqaladi. Tovushning tezligi har xil muhitda o‘zgacha . 3-jadval Turli moddalarda tovushning tarqalish tezligi № Muhit yoki material Temperatura 0 S Zichligi, kgG‘m 3 Tovush tezligi, mG‘s 1. Havo 0 1,29 331 2. Havo 20 1,20 343 3. Suv bug‘i 100 0,58 405 4. Chuchuk suv 15 1000 1430 5. Sho‘r suv 35 ‰ 15 1027 1500 6. Muz 917 3200 7. Temir 7800 5850 Suv yuzasi 99,94 % tovushni qaytaradi, faqat 0,06 % suvda yutiladi. Havoga qaraganda suvda tovush energiyasi 1000 barovar kamroq yutiladi. Suvning tiniqligi -bu suvning xususiyati chuqurlikda ko‘rinadigan nurlarni o‘tkazishidir. Tiniqlikning xarakteristikasi bo‘lib chuqurlikni ko‘rish va tiniqlik koyeffitsenti hisoblanadi. Chuqurlikni ko‘rish-bu oq diskning (diametri 0,3 m) suvga tushirilganda chuqurlikda ko‘rinmay qolishi demakdir. Oq disk bo‘lsa tiniqlikni o‘lchash natijasida shu narsa ma’lum bo‘ldiki, eng tiniq Baykal ko‘lining suvi ekan-40 m. Kaspiy, Orol dengizlari, Seven va IssiqKo‘llarniki –20 m ga etadi. Ladogo va Onega ko‘llarining tiniqligi esa 7-8 m ni tashkil etadi. Eng kichik tiniqlik santimetlarga etadigan tiniqlik biogen moddalarga boy va loyqaligi yuqori bo‘lgan ko‘l va daryolarda kuzatilar ekan. Suvning rangi shu suv o‘zi qanday rangdagi nurni tarqatib yuborsa, shunday rangga bo‘yanadi. Buning sababini tabiiy suvlar tarkibida har xil noarganik va organik moddalarning borligi bilan tushuntirsa bo‘ladi, bu moddalar nurning tarqalib ketishiga sababchi bo‘ladi. Suvda chirindi va muallaq holdagi oqiziqlar yo‘q bo‘lgan holda qisqa nurlar asosan tarqaladi, shuning uchun ham suv rangi havo rangini oladi. Chirindi miqdori ortishi bilan va uning zarrachalarining diametri ortishi bilan suvning rangi yashil rang bo‘ladi va keyin sarg‘ish rangga aylanadi. Suv rangini aniqlash uchun maxsus ranglar shkalasi ishlab chiqilgan. Download 211.24 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|