Suvning tarkibi va tuzilishi Suvning fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari Eritmalar va ularning ahamiyati

SUVNING QAТТIQLIGI VA UNI YUMSHAТISH USULLARI.

Тarkibida ko’p miqdorda kalqsiy va magniy tuzlari erigan tabiiy suv qattiq suv deb ataladi.

Suvning qattiqligi ikki xil – karbonatli va karbonatsiz bo’ladi. Suvning karbonatli qattiqligi bu suvda, asosan, kalqsiy gidrokarbonat Ca(HCO₃)₂ va magniy gidrokarbonat Mg(HCO₃)₂ – bo’lishidan. Karbonatsiz qattiqligi esa kalqsiy va magniyning xloridlari hamda sulqfidlari bo’lishidan kelib chiqadi. Suvning qattiqligi 1 l suvdagi Ca⁺² va Mg⁺² ionlarining milligramm ekvivalentlari soni bilan ifodalanadi.
Ko’pincha texnologik protsesslar uchun qattiq suv yaramaydi. Shu sababli qattiq suv yumshatib olinadi. Suvning qattiqligini pasaytirish, ya’ni suvda Sa²⁺ va Mg²⁺ ionlari konsentratsiyasini kamaytirish protsessi suvni yumshatish deyiladi. Suvni yumshatish uchun, odatda, Ca²⁺ va Mg²⁺ ionlarini amalda erimaydigan birikmalarga o’tkazish usullaridan foydalaniladi. Qattiq suv qaynatilganda gidrokarbonatlar qiyin eriydigan karbonatlarga aylanadi, ya’ni cho’kmaga tushadi
Ca(HCO₃)₂ = CaCO₃ + CO₂ + H₂O

Qattiq suvga so’ndirilgan oxak qo’shilsa, kalqsiy va magniy gidrokarbonatlar cho’kmaga tushadi.

Ca(HCO₃)₂ + Ca(OH)₂ = CaCO₃ + 2H₂O
Suvning karbonatsiz qattiqligini yo’qotish uchun bu suvga soda qo’shiladi, bunda qiyin eriydigan birikmalar ҳosil bo’ladi.
CaSO₄ + Na₂CO₃ = CaCO₃ + Na₂SO₄
Suvning qattiqligini soda yordami bilan yo’qotish uchun qattiqlikning har bir gr-ekv.iga bir gramm-ekvivalent soda qo’shish kerak.
Suvdagi erigan gazlar
Tabiiy suvlarda asosan kislorod, karbonat angidridi va vodorod sulfid gazlari mavjud.Toza, ochiq suv havzalarda erigan kislorodning miqdori 8-9 mg/l ga tеng. Yer yuzasidagi suvlarda yеr osti suvlarga nisbatan kislorodning miqdori ancha baland.
Yer osti suvlarda hamda ifloslangan suvlarda vodorod sulfid gazi mavjud. U H₂S, gidrosulfid HS- va sulfid S₂- shakllarda bo'lishi mumkin. Ushbu shakllarning miqdori suvning pH-ga bog'liq.
Agar suvda tеmir bo'lsa u sulfidlar bilan rеaktsiyaga kirishib tеmir sulfidi-FeS hosil bo'ladi.H₂S suvlarga badboy xid bеradi va zaharli bo'lgani uchun ichimlik va maishiy-hizmat suvlarida H₂S bo'lmasligi kеrak.