Suw resurslarinan paydalaniwdiń ekonomikaliq natiyjeliligi

Изерлеў объекти ҳәм методикаси: Diyqanshiliqta jetilistiriletuǵin ónimlerdiń barliǵi suwsiz óspeydi. Sharwashiliq tarawimda da suwsizliqqa biraz waqitqa shidamli haywanlar tabiliwi mumkin, biraq suwsiz jasay alatini bolmasa kerek. Solay eken suwdan qalay tejep paydalansaq boladi? Qanday jol menen keleshek awladlarǵada suwdan tejep paydalaniw jollarin uyretsek hám kelesi 100-1000 jilliqlarǵa shekem biymálel jetetuǵin suw deregin qaldirsaq bolar eken? Bul sorawlar bárshemiz ushin judá áhmiyetli. Oylap kóreyik biz tutinip atirǵan suwdiń qurami H2O dan ibarat. Eger biz usini judá judá kóp muǵdarda payda ete alsaq ulken jeńiske eriskenimiz bolar edi Bul ushin teńiz suwin alip qarasaq. Oniń quraminda tiykarinan hár qiyli mineral duzlar, gáz, azot, kislorod, karbonat angidrid, vodorod hám taǵi basqada elementlerdi tabiw mumkin [2]. Teńiz suwi quraminda derlik barliq elementler bar desek boladi Eger biz azǵansha teńiz suwin alip, oni sol suw quraminda bar bolǵan elemetlerge bólip tastay alsaq, bizde ishimlik suwin payda etiw imkaniyati kelip shiǵadi. Aniǵiraq aytqanda teńiz suwin ultrafiolet nurlar yáki radioaktiv nurlar tásirinde bóleklerge bóliw yaǵniy elementlerge ajirata alsaq, keyin bolsa ózimizge kerekli bolǵan suwdi jasaw nátiyjesinde niyetimizge jetken bolar edik dep oylayman. Eger H2O ni payda etsek hám onnan keyin qalǵan zatlar hár turli mineral duzlar organik birikpeler, medicinada, awil xojaliǵinda, sanaatta, uliwma barliq tarawlarda óz paydasin tiygizedi. Bul bolsa tek ǵana awil xojaliǵi emes, yáki tek ǵana Ózbekstan emes bálki putkil dunya juzine óz paydasin korsetedi. Bul bolsa judá ulken rawajlandiriw alip keledi.
Илимий изертлеў нәтийжелери:
Тадқиқотлар таҳлили кўрсатдики, сувдан фойдаланишда бозор муносабатларидан фойдаланиш, яъни сув учун тўлов тўлаш кераклигини, сув танқислиги шароитларида эса тўлов услубига ўтиш заруриятини келтириб чиқариши мумкинлигини аниқлади [3]. Фақат бозор механизмлари орқали сув учун тўлов, ҳаддан ташқари сувдан кўп фойдаланганлиги учун эса пул жарималари суғориш сувлари самарадорлигини ошириш муаммоларини ечишга имконият яратилиши мумкинлиги исботланди.
Жуўмақлаў: Бу иктисодий курсаткичлар таклиф тари-касида берилмокда. Чунки қишлоқ хўжалигида иктисодий самарадорлик дара-жасини аниклашнинг мукаммал услубияти кам тадқиқотлдар олиб борилган бўлиб. Иктисодий самарадорлигини аниклашнинг таклиф килинаётган курсаткичлари натижа-ларини аниклаш учун қишлоқ хўжалиги субъектлари ишлаб чикариш технологик карталарига эга булишлари керак. Ана шундаги-на юкорида тавсия этилаётган иктисодий курсаткичлар амалиётга тадбик этилса, қишлоқ хўжалиги субъектлари ишлаб чикариш самарадорлигини барча экин турлари буйича аник ва хакконий ифода килишга эришилган булар эди. Сув ресурсларидан оқилона фойдаланишнинг технологик жиҳатларини такомиллаштириш мақсадга мувофиқдир.