Suyuqliklar va gazlar mexanikasi

Gidrostatik bosim. suyuqlikning vazni harakatsiz, siqilmaydigan suyuqlik ichidagi bosimning taqsimlanishiga qanday ta‟sir qilishini ko`raylik. suyuqlikning muvozanat holatida gorizontal sath bo`yicha bosimi bir hil bo`ladi. Aks holda muvozanat bo`lmas edi. shuning uchun ham harakatsiz suyuqlikning erkin sathi doimo gorizontal holatda bo`ladi. Agar suyuqlik

siqilmaydigan bo`lsa uning zichligi bosimga bog‟liq bo`lmaydi.

Balandlik bilan bosimning o‟zgarishini baholash uchun 2 – rasmda berilgan bitta vertikalda joylashgan va nuqtalar orasidagi bosimlar farqini qarashtiraylik. Yuzi bo‟lgan vertical holatdagi yupqa silindrni fikran ajrataylik. Uning vertikal

bo‟ylab muvozanat holatini kuzataylik. Yon

tomonidagi yuzlariga ta‟sir qilayotgan bosim kuchlari teng. Unga vertical bo‟ylab faqat uchta kuch ta‟sir qiladi: silindrning yuqori va pastki asoslariga ta‟sir qiladigan bosim kuchlari hamda pastka yo‟nalgan silindrning havmidagi suyuqlik og‟irligi. Agarda A va B orasidagi oraliq h bo‟lsa unda silindr hajmi ga va uning og‟irligi . silindrning muvozanat sharti quyidagicha bo‟ladi:

bundan

2-rasmdan ko‟rinib turganidek ushbu formulani boshqacha ko‟rinishda yozish mumkin.

Demak suyuqlik ichidagi silindrning A va B orasidagi bosimlar farqi silindr ustunining balandligiga va suyuqlik zichligiga bog‟lik ekan. suyuqlikning pastki qatlamidagi bosim yuqori qatlamdagidan ko`ra kattaroq bo`ladi va shuning uchun ham suyuqlikka botirilgan jismga itarib chiqaruvchi kuch ta‟sir etadi.