Сузиш спорти турларига умумии характеристика

REJALASHTIRISH
Suznsh bo'nicha o'kuv-Mashg'ulot jarasshshi rejalashtirish deyilganda butui o'quv materiallarini izchil taqsimlash tushuniladi. Rejalashtirishda nazariy va amaliy darslar uchun zarur hujjatlar tuziladi. Quyi fizkultura kollektivlari va ko'ngilli sport jamiyatlari, bolalar va yoshlar sport maktablari, oliy o'quv yurtlari va hokazolar o'quv-Mashg'ulot jarayonini dast-labki rejalashtirish hujjatlari davlat dastursi va musobaqa tadbirlarining kalendaridan iborat bo'ladi. Dastur shug'ullanuvchilar ma'lum gruppasi uchun o'quv-Mashg'ulot darsini uyushtirish formasi, maqsadi, asosiy vazifalari, o'quv materialining hajmi va mazmunini belgilaydi.
Dasturning tushuntirish qismida shug'ullanuvchilar miqdori (kontingent) va ularni o'qitish muddati belgilanadi: o'quv-Mashg'ulot jarayonining maqsadi va bo'limlarning vazifalari; o'quv-Mashg'ulot mashg'u-lotini uyushtirish formasi; dastlabki va yakuniy normativlar. Bundan tashqari tushuntirish qismida tashkiliy-uslubiy ko'rsatmalar beriladi.
O'quv rejaiga ko'ra dastur nazariy va amaliy qismlarga bo'linadi, ularning hajmi va mazmuni bayon etiladi, material semestrlarga (chorak, kvartallarga) taqsimlanadi. Rejada nazariy temalar va asosiy mashqlar o'tiladigan gruppalar ko'rsatiladi. Ularni o'tish uchun zarur soatlar belgilanadi. Asosiy mashqlar gruppasi mashg'ulotlari qiyinligi ortib borishi hisobga olinib, mashg'ulotlar tartib bilan mukammal yoziladi, shuningdek Har bir mashqlar gruppasi bo'yicha norma talablari ko'rsatiladi.
Suzish bo'yicha o'quv-sport ishlarini rejalashtirishda joylarda konkret sharoitni hisobga olib, programmani biroz o'zgartirish mumkin. Lekin kiritilgan o'zgarishlar dastur mazmuniga salbiy ta'sir etmasligi kerak.
Mashg'ulot yig'inlarini (sborlarni) o'tkazish va sport masterlari hamda I razryadln sportchilar bilan ishlash bo'yicha aniq davlat rejai yo'q. Shuning uchun ham bu ishlar sportchilarning shaxsiy xususiyatlarini hisobga olgan holda maxsus ishlab chiqilgan programma asosida olib boriladi. Yig'inlar (sborlar) programmasi konkret maqsad-vazifalar asosida, ularning murakkabligiga qarab tuziladi.
Dasturning nazariy qismida sportcha suzish texnikasi, kuchli sovet hamda xorijiy suzuvchilarning sport Mashg'ulotsini tahlil qylishga alohida e'tibor beriladi. Amaliy qismnda esa suzish sportining tanlangan turi bo'yicha mashqlar va umumiy hamda maxsus tayyorgarlikni oshirishga yordam beradigan maxsus jismoniy mashqlar asosiy o'rinni egallaydi.
Sport tadbirlarining kalendari yuqori sport tashkilotlarining tadbirlar kalendari asosida seksiyalar (federasiyalar) tomonidan tuziladi. Bunda o'quv-sport ishlarining vazifalari va mahalliy sharoit hisobga olinadi. Kalendar Mashg'ulot jarayonini rejalashtirish, uni davrlarga bo'lish va sportchilarni mas'uliyatli musobaqalarga tayyorlash muddatini belgilaydi.
O'quv materialini o'tish grafigi dastur va sport tadbirlari kalendariga asosan tuziladi. Unda programma nazarda tutilgan hajmdagi nazariy va amaliy o'quv materialining o'tish izchilligi va muddati belgilab qo'yiladi. Shuningdek, grafikda o'quv-Mashg'ulot jarayoni davrlarining davom etish vaqti va muddati, sport tadbirlarini o'tkazish kunlari.
Tematik ish rejai dastur va o'quv materialini o'tish grafigi asosida tuziladi. Dastur materiali darslarga taqsimlanadi, Har bir dars tematikasi konkretlashtiriladi, nazariy va amaliy darslarning mazmuni belgilanadi. Ish rejai bir oy, kvartal, chorak yoki ssmestrga mo'ljallanadi.
Agar nazariy yoki amaliy tayyorgarlnk darslari hovuzdan tashqarida o'tkaziladigan bo'lsa, unda «Dars mazmuni» grafasiga darsni o'tish joyi (auditoriya, gimnastika zali, stadion, chang'i yoki eshkak eshish baza-si va boshqalar), dars turi va mazmuni yozib qo'yiladi.
Darsning reja-konspekti nsh rejanga asosan, shug'ullanuvchilarning o'tilgan materiallarni o'zlashtirishiga qarab tuziladi. Dars reja-konspektida nazariy va amaliy darslar mazmuni konkretlashtiriladi, o'quv materialinn o'tish tartibi va mashqlar me'yori (dozasi) belgilanadi. Darsning reja-konspektini tuzishdan oldin shu darsda ko'riladngan kopkret vazifalar aniqlanishi kerak. Shundan so'ng asosiy qismi uchun mashqlar tanlanadi. Tayyorgarlik va yakuniy qismlarning mazmuni asosiy qismga muvofiq tuziladi. Mashqlar me'yori (dozasi) masofa uzunligi, mashq bajarish uchun sarflanadigan vaqt va sur'atga ko'ra apiqlanadi. Darsning vazifasi, mazmuni va mashqlar izchilligi aniqlangandan so'ng ayrim mashqlarni o'tkazish bo'yicha asosiy tashkiliy-uslubiy ko'rsatmalar shupga muvofiq grafaga yoziladi