Sxemototexnika va robototexnika asoslari

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
FIZIKA KAFEDRASI

FIZIKA yo’nalishi 20.12 – guruh talabasi

Kimsanov Muhammadrasulning

“SXEMOTOTEXNIKA VA ROBOTOTEXNIKA ASOSLARI”

Fanidan

O’ZLASHTIRMA ISHI

03.10.2022.

Qabul qildi: Qo’chqorov A.
Topshirdi: Kimsanov M.


Ardduino mikrokontroller turlari. Arduino dasturlash tili va asosiy buyruqlari.
Zamonaviy terminologiyada mikrokontroller chipdagi tizimga (SoC) o'xshash, ammo unchalik murakkab emas. SoC tashqi mikrokontroller chiplarini anakart komponentlari sifatida ulashi mumkin, ammo SoC odatda rivojlangan tashqi qurilmalarni birlashtiradi grafik ishlov berish birligi (GPU) va simsiz interfeys tekshiruvi uning ichki mikrokontroller birligi davrlari sifatida.
Mikrokontrollerlar - bu qurilmalarda, implantlarda, masofadan boshqarishda, ofislarda, uskunalarda, elektr jihozlarida, avtomatik o'chirgichlarda va boshqa qurilmalarda avtomobil dvigatellari kabi avtomatik boshqariladigan qurilmalar va qurilmalar. Alohida mikroprotsessor, xotira va kirish / chiqish dizayni bilan mikrokontrollerlar hajmi va narxini kamaytirish orqali ko'proq uskunalar va jarayonni boshqarishni tejaydi. Raqamli bo'lmagan elektron qurilmalar uchun zarur bo'lgan analog komponentlarni birlashtirgan aralash signal mikrokontrollerlari keng tarqalgan. Narsalar Interneti kontekstida mikrokontrollerlar ma'lumotlarni to'plash, sezish va jismoniy dunyoni yo'ldan uzoqlashtirish uchun iqtisodiy va mashhur vositadir.
Ba'zi mikrokontrollerlar to'rt bitli so'zlardan foydalanishi va kam 4 kHz uchun 4 kHz gacha bo'lgan chastotalarda ishlashi mumkin (bitta raqamli millivat yoki mikroto'lqinli pechlar). Ular, odatda, tugmachani bosish yoki boshqa uzilish kabi hodisani kutish paytida funksionallikni saqlab qolish qobiliyatiga ega; uxlash paytida quvvat sarfi (CPU soati va aksariyat tashqi qurilmalar o'chirilgan) shunchaki nanovatt bo'lishi mumkin, bu ularning aksariyatini batareyaning uzoq muddatli dasturlari uchun juda mos keladi. Boshqa mikrokontrollerlar ishlash uchun muhim rollarga xizmat qilishi mumkin, bu erda ular ko'proq raqamli signal protsessori (DSP) kabi harakat qilishlari kerak, soat tezligi va quvvat sarfi yuqori.
Birinchi ko'p chipli mikroprotsessorlar, to'rt fazali tizimlar AL1 1969-yilda va Garrett AiResearch MP944 1970-yilda bir nechta MOS LSI chiplari bilan ishlab chiqilgan. Birinchi bitta chipli mikroprotsessor bu edi Intel 4004, bitta MOS lsi chipida 1971-yilda chiqarilgan. U tomonidan ishlab chiqilgan Federiko Faggin, uning yordamida kremniy darvozasi mos texnologiyasi, Intel muhandislari bilan birga Marcian Hoff va Sten Mazorva Busicom muhandis Masatoshi Shima.^[1] Undan keyin 4-bit Intel 4040, 8-bit Intel 8008 va 8-bit Intel 8080. Ushbu protsessorlarning barchasi ishchi tizimni, shu jumladan xotira va periferik interfeys chiplarini amalga oshirish uchun bir nechta tashqi chiplarni talab qildi. Natijada, tizimning umumiy qiymati bir necha yuz (1970-yillar AQSh) dollarni tashkil etdi va bu kichik jihozlarni iqtisodiy jihatdan Kompyuterlashtirishni imkonsiz qildi.
qabul qiluvchi/uzatuvchi) portlari, USB ulanishi va quvvat ulagichi kiradi.
Ayni paytda aksariyat mikrokontrollerlar bir vaqtda variantlarga ega edi. Ulardan birida EPROM dasturi xotirasi bor edi, shaffof kvarts oynasi paketning qopqog'ida uni ultrabinafsha nurlar ta'sirida o'chirishga imkon beradi. Ushbu o'chiriladigan chiplar ko'pincha prototiplash uchun ishlatilgan. Boshqa variant niqob dasturlashtirilgan ROM yoki faqat bir marta dasturlashtiriladigan balo varianti edi. Ikkinchisi uchun ba'zida "bir martalik dasturlashtiriladigan"uchun otp belgisi ishlatilgan. OTP mikrokontrollerida PROM odatda EPROM bilan bir xil turdagi edi, ammo chip paketida kvarts oynasi yo'q edi; chunki epromni ultrabinafsha nurlariga ta'sir qilishning iloji yo'q edi, uni o'chirib bo'lmaydi. O'chiriladigan versiyalar kvarts oynalari bo'lgan keramika paketlarini talab qilganligi sababli, ular otp versiyalariga qaraganda ancha qimmatroq edi, ular arzonroq shaffof bo'lmagan plastik paketlarda tayyorlanishi mumkin edi. O'chiriladigan variantlar uchun kvarts shaffofligi uchun arzonroq shisha o'rniga talab qilingan ultrabinafsha nur—bu shisha asosan shaffof emas—lekin asosiy xarajatlarni farqlovchi keramika paketining o'zi edi.


Arduinoning eng muhim qismi mikrokontroller bo'lib, u quyida ko'rsatilgan:

Arduino - bu unchalik katta bo'lmagan plata bo'lib o'zining protsessori (mikrokontrolleri) va xotirasiga ega bo'lgan qurilma hisoblanadi.

Arduino ning ko'plab turlari mavjud bo'lib bularga misol qilib: Arduino Yun, Arduino Uno, Arduino Duemilanove, Arduino Diecimila, Arduino Nano, Arduino Mega, Mega 2560, Mega ADK, Arduino Leonardo, Arduino Micro va h.k larni olishimiz mumkin. Arduino robototexnika va elektronikiga qiziquvchi va izlanuvchi yoshlarga juda qo'l keladi chunki bu qurilmada kichik va katta bo'lgan dastur, algoritmlar yaratgan holda xar hil qurilmalar, robotlar va boshqa qiziq amaliyotlarni bajarsa bo'ladi. Boshqacha qilib aytganda, Arduino dasturiy va texnik qismlarni birlashtirib beruvchi qurilmadir. Yuqorida keltirib o'tganimizdek Arduino ning juda ko'p turlari mavjud bo'lib, Arduinoni o'rganishni boshlovchilar asosan Arduinoning Uno yoki Nano turidan foydalanishni boshlashadi. Arduinoning Uno va Nano turini yaxshilab o'rganib bo'lgan yoshlar endi Arduinoning bu turiga qoniqmay Arduinoning Mega yoki Mega 2560 turini sotib olishga oshiqishadi.

1. 
   Mikrokontroller: ATmega328;
   
2. 
   Ishlash kuchlanishi: 5 V;
   
3. 
   Kirish kuchlanishi(tavsiya etilgani): 7-12 V;
   
4. 
   Kirish kuchlanishi(eng yuqori): 6-20 V;
   
5. 
   Raqamli kirish/chiqish: 14 ta(ulardan 6tasi KIM(Широтно-Импульсная модуляция)
   
6. 
   sifatida foydalanish mumkin);
   
7. 
   Analog kirish: 6 ta;
   
8. 
   Kirish/chiqish orqali o'zgarmas tok: 40 mA;
   
9. 
   3.3 V kiritish uchun o'zgarmas tok: 50 mA;
   
10. 
    Flesh xotira: 32 KB(ATmega328) undan 0.5 KB yuklovchi sifatida foydalaniladi;
    
11. 
    Tezkor xotira: 2 KB(ATmega328);
    
12. 
    EEPROM: 1 KB(ATmega328);
    
13. 
    Chastota: 16 MGs;
    
14. 
    Xullas, Arduino bu dasturchilar va robototexniklar o'yinchog'i emas dasyori, yordamchisi!