T a d b ir k o r L ik n I r IV o j L a n t ir is h is t iq b o L l a r I
Salayev S.K., Fayzullayev N.B., Tadjiev B.U. O'zbekistonda oilaviy tadbirkorlik va kichik biznesni rivojlantirish
Download 0.83 Mb. Pdf ko'rish
|
15-maruza. O‘zbekiston Respublikasida biznes va tadbirkorlikni rivojlantirish istiqbollari
|
26 Salayev S.K., Fayzullayev N.B., Tadjiev B.U. O'zbekistonda oilaviy tadbirkorlik va kichik biznesni rivojlantirish
yo'nalishlari -Т.: “Fan va texnologiya”, 2011, 21-bet. Odatda, oilaviy biznesning shakllari shahardagi oilaviy korxonalarni hamda qishloqda faoliyat yurituvchi dehqon, fermer xo'jaliklarining farqlanishini taqozo etadi. Chunki ulaming faoliyat ko'rsatish shart- sharoitlari, ish boshlash talablari bir-biridan tubdan farq qiladi. Shahar joylarida oilaviy tadbirkorlik yirik va o'rta biznes uchun xos bo'lmagan sohalarda o 'z o'mini topishga intiladi. Bular mayda ulgurji va chakana savdo, maishiy xizmat ko'rsatish, restoran biznesi, choyxona va oshxonalar, kafe va barlar, aholiga transport xizmati ko'rsatish, ta’mirlash va qurilish, buxgalterlik ishlari va audit kabilardir. Oilaviy tadbirkorlikda alohida o'rinni bir necha avlodlar almashinuvi davomida aksiyalaming nazorat paketlari bitta oila qo'lida bo'lgan yirik korporatsiyalar, aksiyadorlik jamiyatlar, “moliyaviy imperiyalar” tutadi. O'zbekiston Respublikasida oilaviy tadbirkorlikning dinamik rivojlanishi ulaming taraqqiyoti uchun muhim bo'lgan rivojlangan davlatlardagi kabi institutsional shart-sharoitlami yaratishga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirishni taqozo etadi. G'arb tadqiqotchilarining ma’lumotlariga ko'ra, oilaviy tadbirkorlik subyektlari umumiy kichik korxonalaming 6 8
foizini tashkil etadi27. Oilaviy tadbirkorlik kichik biznesning o'ziga xos tashkiliy-huquqiy shakli sifatida mamlakat iqtisodiyotidagi ahamiyati katta bo'lib, u bir qator afzalliklarga ega: 1. Moslashuvchanlik va innovatsiyalaming yuqori darajasi, o'zgaruvchan bozor talablariga tez moslashish qobiliyati. 2. Oila institutini mustahkamlash kabi muhim ijtimoiy vazifani bajaradi, bolalarni muvaffaqiyatli tarbiyalashga imkon bergani holda, ulami ijtimoiylashtirishga hamda demografik muammolami hal qilishga imkon beradi. 3. Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga bo'lgan yuqori intilish darajasini ta’minlaydi. 4. Iqtisodiyotning barqaror rivojlanishining zaruriy sharti bo'lgan fuqarolaming tadbirkorlik nuqtai nazaridan o'z-o'zini ro'yobga chiqarishga imkon beradi. 5. Jamiyatda ijtimoiy-iqtisodiy holatning barqarorlashuviga imkon beradi. Bir necha yuz yillar davomida shakllangan g'arb mamlakatlarida tadbirkorlikning rivojlanishi tarixi ko'rsatishicha, tadbirkorlik oilani mustahkamlanishiga imkon beradi, oila ichidagi ziddiyatlar miqdorini kamaytiradi va maishiy muammolami yechish imkoniyatlarini oshiradi.
Oilaviy biznesga moslashuvchanlik va barqarorlik xos bo'lib, barqaror oilaviy aloqalar oilaviy korxona biznes-tuzilmasida o'z ifodasini topadi va bu esa iqtisodiy faoliyat yuritish tavakkalchiligini pasaytiradi, uning barcha a’zolar rag'batlantirish darajasini oshiradi. Qarindoshlar ishlaydigan firma bolalarni, oiianing keksa a’zolarini, jismoniy imkoniyati cheklangan kishilami ishga joylashtirishga imkon beradi. Ulaming oila ishida to'la-to'kis qatnashish bola va o'smirlarni ijtimoiylashtirish, ulami kelgusi mehnat faoliyatiga moslashtirish imkonini beradi. Xo'jalik yuritishning kichik shakli sifatida oilaviy korxonalar yirik va o'rta firmalarning yanada samarali faoliyat yuritishiga yordam beradi. Odatda, oilaviy korxonalar mahalliy xomashyoda mahalliy bozor uchun ishlagani holda, mintaqaviy bozorni rivojlantirish, takomillashtirishni uncha katta bo'lmagan doimiy buyurtmalar bilan ta’minlashga xizmat qiladi. Bundan tashqari, oilaviy tadbirkorlikni rivojlanishi ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy barqarorlikning omillaridan biri bo'lgan, “o'rta sinfni” o'sishining asosi bo'lib xizmat qiladi. Shunday qilib,
oilaviy tadbirkorlik zamonaviy O'zbekiston iqtisodiyotida quyidagi
Download 0.83 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|