T. C. Fatih sultan mehmet vakif üNİversitesi LİsansüSTÜ EĞİTİm enstiTÜSÜ tarih anabiLİM DALI tarih programi yüksek lisans tezi

Önemi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 
Van, 1997, s. 15; Zekeriya Kurşun, Ali İhsan Aydın, 100 Soruda Kudüs, Rumuz Yayınevi, İstanbul, 
2018, s. 24. 
4
Casim Avcı, “Kudüs (Fethedilişinden Haçlı İstilasına Kadar)”, DİA, C. XXVI, 2002, s. 327.
5
Işın Demirkent, “Kudüs (Haçlılar Dönemi)”, DİA, C. XXVI, 2002, s. 329. 
6
Işın Demirkent, a.g.md., s. 332.
7
Cengiz Tomar, “Kudüs (Memlüklüler Dönemi), DİA, C. XXVI, 2002, s. 333.

---

2 
Osmanlı hakimiyetine girmiştir. 1917’deki İngiliz hakimiyetine kadar tam 400 yıl 
Kudüs Osmanlı hakimiyetinde kalmıştır.
Kadim şehir Kudüs, üzerinde yaşayan topluluklar tarafından tarih boyuna pek 
çok isimle anılmıştır. Batı dillerinde “Jerussalem”, İbranice’de “Yerushalayim”, 
Arapça’da ise “Beytü’l-Mukaddes”, “el-Kuds”, “Kuds-i Şerif” olarak 
isimlendirilmiştir.
8
Tarih boyunca pek çok devlet, millet ve kültüre ev sahipliği yapmış olan 
Kudüs, bu özelliği sebebiyle Yahudiler, Hristiyanlar ve Müslümanlar tarafından 
önemli ve kutsal bir şehir olmuştur. Üç semavi din için de Kudüs vazgeçilemez 
özelliklere sahiptir. Yahudiler, Süleyman Peygamber tarafından Kudüs’te inşa edilen 
Süleyman Mabedi’nin yakınındaki Zeytindağı’ndan kendilerini kurtaracak olan 
Mesih’in Kudüs’e geleceğine inanırlar. Dolayısıyla bu mabedin yeri ve yeniden inşa 
edilme düşüncesi Yahudiler için oldukça önemli bir hadisedir.
9
Kudüs’ün 
Hristiyanlar açısından önemi ise Hz. İsa’nın burada doğup büyüyüp, çarmıha 
gerildiği ve mezarının da burada olduğuna inanılmasından kaynaklanmaktadır.
10
Hz. 
İsa’nın kabrinin bulunduğuna inanılan Kudüs’teki Kamame Kilisesi Hristiyanlık 
inancında kutsal yerlerin başındadır.
11
Müslümanlıkta Kudüs’ün yeri ise oldukça 
özeldir. Hz. Muhammed’in Mi’raç hadisesinin Mescid-i Aksa’da gerçekleşmesi, 
Mescid-i Aksa’nın İslâm’ın ilk kıblesi olması, bu mescidin İslâm’ın üç büyük 
mescidinden biri olarak kabul edilmesi ve Kudüs’ün bir Peygamberler şehri olması 
İslâm dini için bu şehri tartışmasız çok özel bir konuma getirmiştir. Kudüs’ün üç 
semavi din açısından taşıdığı vasıflar, şehri daimi bir cazibe merkezi haline getirmiş, 
tarih boyunca çeşitli devletlerin birbiriyle mücadelelerinde önemli bir sebep olarak 
görülmüştür.
88
Kudüs’ün tarih boyunca aldığı isimler için ayrıca bkz: Muammer Gül, “Kudüs ve Tarih İçinde 
Aldığı İsimler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. XI, sy. 2, Elazığ, 2001, s. 305-312.
9
Rabia Mert, Tarihsel, Mitolojik ve Dini Bağlamda Kutsal Bir Mekân Olarak Kudüs, Ondokuz 
Mayıs Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Samsun, 2017, s. 168.
10
Zekeriya Kurşun, Ali İhsan Aydın, 100 Soruda Kudüs, s. 33. 
11
Rabia Mert, a.g.t., s. 182. 

---

3 
SELİMNÂMELER 
Selimnâme, Yavuz Sultan Selim ve II. Selim (1566-1574) dönemlerini anlatan 
manzum ve mensur eserlere verilen addır.
12
Osmanlı tarih yazıcılığında isme özel 
eser yazımının başlangıcı olarak kabul edilen
13
bu eserlerden Vüsûli Mehmed 
Çelebi’nin Selimnamesi hariç diğer bütün Selimnâmeler Yavuz Sultan Selim için 
yazılmıştır. Selimnamelerin birçoğunun tarihi olayları bizzat gözlemleyen müellifler 
tarafından yazılmış olmaları, aktarılan bilgilerin birinci elden kaynak hüviyeti 
taşımasını sağlamış ve bu eserlerin önemini daha da arttırmıştır. Askeri ve siyasi 
olayların yanında, tarihi ve edebi hadiselerden de bahseden bu eserlerin 
müelliflerinden bazıları Yavuz Sultan Selim ile birlikte bizzat seferlere katılmış, bir 
vesile ile orduda Sultan’a eşlik etmiş kimselerden oluşmaktadır.
14
Bu müelliflere 
İdris-i Bitlisî, Kemal Paşazâde, Kadızâde, Celalzâde Mustafa Çelebi örnek 
gösterilebilir. 
Nazım, nesir, nazım ve nesir bir arada olarak çeşitli yazılış şekilleriyle 
karşımıza çıkan Selimnâmeleri, yazılış tarihine göre ikiye, yazım dili ve başlangıç-
bitiş tarihlerine göre üçe ayırmak mümkündür. Büyük çoğunluğu Kanuni Sultan 
Süleyman döneminde yazılan Selimnâmeler içinde, Yavuz Sultan Selim’in 
saltanatının tamamını konu edinenler olduğu gibi, saltanatın başlangıcına kadar gelen 
olayları anlatanlar da vardır.
15
Yavuz Sultan Selim’in saltanatının ilk yıllarına kadar 
gelen olayları anlatan Selimnâmelere İshak Çelebi’nin Selimnâmesi örnek 
gösterilebilir. Türkçe, Farsça ve Arapça dillerinde yazılmış olan Selimnâmeler, bu 
dillerin etkisiyle anlaşılması zor metinlerden oluşmaktadır.
Yavuz Sultan Selim dönemini anlatan başlıca Selimnâmeler şunlardır: 
12
Mustafa Argunşah, “Türk Edebiyatında Selimnameler”, Turkish Studies = Türkoloji