T. R. Maltusning iqtisodiy gʻoyalari Xarakterli belgilarklassik maktab: 1


Download 102.47 Kb.
bet2/4
Sana20.06.2023
Hajmi102.47 Kb.
#1628067
1   2   3   4
Bog'liq
T.R. Maltusning iqtisodiy gʻoyalari

Siyosiy iqtisod klassik maktabi
Klassik siyosiy iqtisod(shuningdek klassik iqtisod) - iqtisodiy fikrning zamonaviy yo'nalishlaridan birinchisi. U 18-asr oxiri - 30-yillarda faol rivojlandi. XIX asr. Asosiy mualliflar: Adam Smit, Jan-Batist Say, Devid Rikardo, Tomas Maltus va Jon Styuart Mill. Fiziokratlardan keyin iqtisodiy liberalizm asosiy tamoyil sifatida ilgari surildi. Qiymatning mehnat nazariyasi asoslari shakllantirildi.
Siyosiy iqtisodning klassik maktabi kapitalistik ishlab chiqarish usulining tug‘ilishi va o‘rnatilishi davrida vujudga kelgan. 16-asrda Angliyada, feodal tuzumining tubida yangilari rivojlana boshladi, kapitalistik munosabatlar... Asta-sekin manufakturalarning rivojlanishi bilan savdo kapitalining sanoat kapitaliga bo'ysunishi sodir bo'ladi. Biroq, aylanma muammolarini o'rganuvchi merkantilizm o'z o'rnini klassik maktabga bo'shatib, tadqiqotni ishlab chiqarish sohasiga o'tkazdi. Buyuk klassik iqtisodchilar A. Smit, D. Rikardo, J.S. Mayls siyosiy iqtisodga asos soldi va iqtisod fanining keyingi rivojlanishining asosiy yo'nalishlariga katta ta'sir ko'rsatdi. Siyosiy iqtisod fan sifatida klassik maktab asarlaridan boshlangan. Aynan klassiklar iqtisodiy dunyoning barcha xilma-xilligini bir butun sifatida ko'rsatishga, alohida qoidalar, taxminlar, kuzatishlar, xulosalarni birlashtirishga, toifalar va tushunchalarni ajratib olish va kelishishga harakat qilishdi - lekin muvaffaqiyatsiz emas.
Rivojlanish tarixi
Yoʻnalish asoschisi A. Smit, uning eng yaqin izdoshlari (“Smitchilar”) – doktor J. Anderson, Loderdeyl grafi, T. Maltus, T. Took, polkovnik Robert Torrens, ser E. Uest va J. X. Marsetdir. Smit erkin bozorning ishlashini tashqi siyosiy nazorat emas, balki ichki iqtisodiy mexanizmlar asosida tushuntiruvchi mantiqiy tizimni ishlab chiqdi.
Klassik maktab rivojining yangi bosqichini D.Rikardo siymosi qiymat tushunchasini, yer rentasi va xalqaro savdoning oʻziga xos nazariyalarini ishlab chiqishi bilan ajralib turadi. D. Rikardoning bevosita izdoshlari orasida ingliz iqtisodchilari J. Mill, J. R. Makkalok va T. de Kvinsi; "Rikardiyanlar" ga qo'shimcha ravishda NU Senior va G. Martino kiradi. siyosiy iqtisoddagi mehnat xarajatlari
Qiymatning mehnat nazariyasi mehnat orqali pul topuvchi sinfni himoya qilgan iqtisodchilar guruhini vujudga keltirdi. Bu olimlar tarix davomida Rikardiya sotsialistlari nomi bilan tanilgan. Ular orasida T. Godskin, Uilyam Tompson (taxminan 1785 - 1833), Charlz Xoll (1745-1825), Jon Grey (1799-1850), Jon Frensis Brey (1809-1895) bor.
Maktab evolyutsiyasining yakuniy bosqichi J.S.Millning ishi bilan ifodalanadi, uning asarlarida klassik maktab tamoyillari nihoyat iqtisodiy nazariyada o'z ifodasini topgan.
Klassik iqtisodiy nazariyada iqtisodiyot o‘z-o‘zini tartibga solish va o‘z resurslaridan to‘liq foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lib, har qanday ishlab chiqarish iste’molni oshirish maqsadida tashkil etiladi.

Download 102.47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling