Tabiiy fanlar fakulteti biologiya kafedrasi

---

FARG’ON DAVLAT UNIVERSITETI 
TABIIY FANLAR FAKULTETI 
BIOLOGIYA KAFEDRASI 
22.02 GURUH TALABASI 
QO’QOROVA DILYORAXONNING 
ODAM ANATOMIYASI FANIDAN 
MUSTAQIL ISHI
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

ANALİZATORLARNİNG YOSH 
XUSUSİYATLARİ 
 
REJA 
 
1. 
Hid bilish analizatori 
2. 
Ko’rish analizatori 
3. 
Ta’m bilish analizatori 
4. 
Eshitish analizatori. 
5. 
Taktil analizatorlari. 
 
 

---

Tayanch iboralar: Taktil, reflector, sclera, gavhar, akkomodasiyasi, shox, pardada. 
аnalizatorlar. 
Axborotni qabul qilish va qayta ishlash analizatorlar, ya’ni sezgi organlari orqali amalga oshiriladi. 
Tashqi olamdagi ta’sir, nerv signallari holida bosh miyadagi nerv markazlariga yetkaziladi. Bu 
signallar bosh miyaning turli bo’limlarida qayta ishlanib, uning oliy bo’limida sezish, tasavvur qilish, 
anglash bilan yakunlanadi. 
I.P.Pavlov har bir analizator bir-biriga bog’ilq bo’lgan uchta periferik, o’tkazuvchi va markaziy 
qismdan iborat ekanini birinchi bo’lib isbotladi. Reseptorlar analizatorlarning periferik qismi 
hisoblanadi, bular ma’lum ta’sirga javob beruvchi nerv uchlari bilan tugaydi. Retseptorlar tuzilishi, 
joylashishi, funksiyasiga ko’ra turli xil bo’ladi. Qo’zg’alishni retseptordan bosh miya katta 
yarimsharlariga o’tkazuvchi markazga intiluvchi neyronlar analizatorning o’tkazuvchi qismini tashkil 
etadi. Bosh miya katta yarimsharlarining ma’lum retseptorlardan ta’sirni qabul qiluvchi qismlari 
analizatorning markaziy qismini tashkil etadi. Analizatorning barcha qismlari bir butun holda ishlaydi. 
Qandaydir analizatorning bir qismi shikastlansa, uning funksiyasi buziladi. 
Odamning mehnat faoliyatida analizatorlarning roli juda muhim. Agar bolaning turli organlaridan, turli 
sezgi a’zolaridan ta’sir kam borsa, bosh miya rivojlanishdan orqada qoladi. Tashqi olamdagi turli xil 
ta’sir avval retseptorlarda, so’ngra bosh miya bo’limlarida analiz qilinadi. Ta’sirning har tomonlama 
nozik analizi bosh miya katta yarimsharlarida amalga oshadi.