Tabiiy gaz tarkibidagi nordon gazlarni fizik kimyoviy usul bilan ajratish jarayonini takomillashtirish

[R
2
NH
2
]
+
 + HS
-
--[R
2
NH
2
] HS-- R
2
HN + H
2
S
[R
2
NH
2
]+ + HCO
3
-- R
2
NH
2
]HC0
3
--R
2
HN+ C0
2
+ H
2
0 
Xom ashyo – Sho‘rtan konining tabiiy gazi zavod hududiga, uch parallel 
quvurutkazgichlar tizimidan iborat bulgan maydonchaga, quvuro‘tkazgich orqali 
4000 :- 5500 kPa bosim ostida va 75°C dan yuqori bo‘lmagan temperaturada 
keladi. 
Tabiiy gazning bosimi qurilmaga kirishda PI-17012 asbobning ko‘rsatkichlari 
boyicha nazorat qilinadi. Sxemada bosimning minimal va maksimal qiymatlarida 
signallar berish ko‘zda tutilgan. 
Berilayotgan tabiiy gazning tarkibini davriy laboratoriya nazoratini amalga 
oshirish uchun majmua hududida, tabiiy gaz quvur o‘tkazgichida S-1709 namuna 
olish moslamasi o‘rnatilgan. 

---

44 
Amin yordamida tozalash qurilmasiga kirishda tabiiy gazning bosimi, uch 
parallel quvurutkazgichlarga o‘rnatilgan PV-17001 A, B, S "H3" tartibga solish 
klapanlariga ega bo‘lgan, PS-17001 tartiblagich bilan 3765 -: 4000 kPa orali‘ida 
ushlab turiladi. 
Tabiiy gazning namligi ko‘pi bilan 25-:30 g/m
3
ni tashkil etadi. 
So‘ngra, tabiiy gaz uch quvurutkazgich birlashgan umumiy quvurutkazgich 
orqali 373,52 t/h sarf bilan sovutish uchun, parallel ravishda ishlovchi EA-
1706A,B tabiiy gaz sovutgichlariga yuboriladi. 
Tabiiy gazning sarfi avtomatik tarzda, temperatura va bosim boyicha tuzatish 
kiritib, FQC-17001 tartiblagich bilan bir maromda ushlab turiladi. FV-17001 "H3" 
tartibga solish klapani EA-1706A,B tabiiy gaz sovutkichlariga gaz berish 
quvurutkazgichiga o‘rnatilgan. 
Tabiiy gazning bosimi va temperaturasi mos ravishda, PI-17007 va TI-17007 
asboblarning ko‘rsatkichlari bo‘yicha nazorat qilinadi. 
Tabiiy gaz EA-1706A,B tabiiy gaz sovutkichlarida aylanma suv bilan issiqlik 
almashinish hisobiga sovutiladi va FA-1702 tabiiy gaz separatoriga yuboriladi. 
EA-1706A,B tabiiy gaz sovutkichlari – g‘ilof quvurli ikki yo‘lli issiqlik 
almashgichlar, ularning quvurlar hududi bo‘yicha aylanma suv, quvurlararo hududi 
bo‘yicha tabiiy gaz yuboriladi. 
Aylanma suvning EA-1706A va EA-1706B tabiiy gaz sovutgichlaridan 
chiqishdagi temperaturasi, mos ravishda, shu joyda o‘rnatilgan TW-17052A va 
TW-17052B asboblarning ko‘rsatgichlari bo‘yicha nazorat qilinadi. 
EA-1706A, EA-1706B tabiiy gaz sovutgichlarining quvurlar hududini himoya 
qilish uchun, aylanma suv quvurutkazgichlarida, mos ravishda, PSV-17008A va 
PSV-17008B 
saqdovchi klapanlar o‘rnatilgan. Saqlovchi klapanlarning 
belgilangan bosimi 4370 kPa ni tashkil etadi. 
FA-1702 tabiiy gaz separatorida tabiiy gazdan suyuqlik tomchilari (suv va 
uglevodorod kondensati), shuningdek mexanik aralashmalar ajratib olinadi. 

---

45 
FA-1702 separatordan keyin tabiiy gaz oqimining temperaturasi, TS-17001 
tartiblagich yordamida, ko‘pi bilan 45 S da ushlab turiladi. TV-17001 "HO" 
tartibga solish klapani EA-1706A tabiiy gaz sovutkichiga aylanma suv berish 
quvuro‘tkazgichiga o‘rnatilgan. 
FA-1702 tabiiy gaz separatoridagi suyuqlikning satxi ES-17001 tartiblagich 
yordamida bir maromda o‘shlab turiladi. LV-17001 "H3" tartibga solish klapani, 
suyuq fazani ho‘l mash`ala tashlamalarini yig‘ish tizimiga, chiqarish 
quvuro‘tkazgichiga o‘rnatilgan [23]. 
Sxemada, LC-17001 asbobning ko‘rsatkichlari bo‘yicha, suyuqlik sathining 
maksimal qiymatida signal berish ko‘zda to‘tilgan. Joyida FA-1702 separatordagi 
suyuq fazaning sathi LG-17051 sath o‘lchagichning ko‘rsatgichlari bo‘yicha 
nazorat qilinadi. 
Separatordagi tabiiy gaz bosimi PG-17001 manometrning kursatgichlari 
bo‘yicha nazorat qilinadi. 
FA-1702 separatorning yuqori qismida, tomchisimon suyuqlikni tabiiy gaz 
oqimi bilan olib ketilishini oldini oluvchi, to‘rsimon tomchi tutib qoluvchi 
o‘rnatilgan. 
Tabiiy gaz tarkibini laboratoriya nazorati uchun namuna olish S-1701 namuna 
olish moslamasi orqali amalga oshiriladi. 

---

46