Tabiiy resurslar va ularning sinflanishi

7- мавзу:

“Литосфера ва ундаги муаммолар. Тупроқ, унинг аҳамияти ва тирик организмлар ҳаётидаги роли. Тупроқ деградацияси. эрозияси, унинг турлари. ”

Маърузачи: доцент Юнусов О.К.

РЕЖА:

• Литосфера ва ундаги муаммолар. .
• Тупроқ, унинг аҳамияти ва тирик организмлар ҳаётидаги роли. .
• Тупроқ деградацияси. эрозияси, унинг турлари.
• Чиқиндиларнинг синфланиши. Саноатда ҳосил бўладиган каттиқ чиқиндилар .

Литосфера (грекчадан – тошлар) – ер сатҳининг ташқи қаттиқ тошли силикатдан ташкил топган халқаси. Унинг қалинлиги океан тубида 5-7км, қуруқликда 30-40км, тоғли улкаларда 70-80км га боради, у чўкиндилар ва тоғ жинсларидан таркиб топган. Ер сатҳидаги қисмининг таркиби кимёвий ва органик чўкиндилардан ташкил топган. Чўкиндилар остида 10-40 км қалинликда гранит қобиғи жойлашган, океан тубида улар учрамайди. Гранит ва океан чўкиндилари қобиғи остида базальт қобиги жойлашган. Унинг қалинлиги океанда 5-7км, қуруқликда 20-30кмга боради.

• Литосфера (грекчадан – тошлар) – ер сатҳининг ташқи қаттиқ тошли силикатдан ташкил топган халқаси. Унинг қалинлиги океан тубида 5-7км, қуруқликда 30-40км, тоғли улкаларда 70-80км га боради, у чўкиндилар ва тоғ жинсларидан таркиб топган. Ер сатҳидаги қисмининг таркиби кимёвий ва органик чўкиндилардан ташкил топган. Чўкиндилар остида 10-40 км қалинликда гранит қобиғи жойлашган, океан тубида улар учрамайди. Гранит ва океан чўкиндилари қобиғи остида базальт қобиги жойлашган. Унинг қалинлиги океанда 5-7км, қуруқликда 20-30кмга боради.

Ернинг тош ўрами сатҳининг ташқи тузилиши рельефи дейилади. Ер сатҳининг тузилиши, тариҳий тараққиёти, унда ҳаётнинг ривожланишига асосан ернинг ички кисмида вужудга келадиган тектонак жараёнларга ва иқлимга боғликдир.

Ер шарининг қуруқлик буйича умумий майдони 149 млн.км2 га тенг. Инсонларнинг фойдаланиши учун 134 млн. км2 ёки 13,4 млрд. га ер бор,қуруқликнинг 10-11% деҳқончиликда ва 22% яйловчилар урнида ишлатилади.