“Тадбиркорлик фаолиятининг фойдаси

1-жадвал
“Турон старт корхонаси ялпи даромадининг таркиби таҳлили
(минг сўм)

№	Кўрсаткичлар	2020 йил	2021 йил	Фарқи (+,-)	Ўзгариш суръати,%
1	Маҳсулот сотишдан олинган тушум	406604,5	735832,2	329227,7	181,0
	Жами даромадлардаги улуши, %	100,0	99,88	-0,12	99,9
2	Асосий фаолиятнинг бошқа даромадлари	-	906,4	906,4	х
	Жами даромадлардаги улуши, %	-	0,12	0,12	х
3	Молиявий фаолиятнинг даромадлари	-	-	-	-
	Жами даромадлардаги улуши, %	-	-	-	-
4	Фавқулодда даромадлар	-	-	-	-
	Жами даромадлар	100,0	100,0	х	-
5	Жами даромадлар (1қ+2қ+3қ+4қ)	406604,5	736738,6	330134,1	181,2

Келтирилган мулоҳазалардан келиб чиққан ҳолда бизлар таҳлилнинг кейинги босқичида харажатларининг таркиби ва тузилишини ( 2-жадвал).

2-жадвал
“Турон старт корхонаси” харажатларининг таркиби ва тузилиши таҳлили,
(минг сўм)

№	Кўрсаткичлар	2020 йил	2021 йил	Фарқи (+,-)	Ўзгариш суръати,%
1	Сотилган махсулотлар таннархи	182668,9	471953,6	289284,7	258,4
	Жами харажатлардаги улуши, %	63,8	80,0	16,2	125,4
2	Давр харажатлари	72679,6	74728,8	2049,2	102,8
	Жами харажатлардаги улуши, %	25,4	12,7	-12,7	49,9
3	Асосий фаолиятнинг бошка ҳаражатлари	-	-	х	х
	Жами харажатлардаги улуши, %	-	-	х	х
4	Молиявий фаолият буйича харажатлар	6577,7	7517,4	939,7	114,3
	Жами харажатлардаги улуши, %	2,3	1,3	-1,0	55,5
5	Даромад (фойда) солиги	-	-	х	х
	Жами харажатлардаги улуши, %	-	-	х	х
6	Фойдадан бошка соликлар ва йиғимлар	24280,8	35677,8	11397,0	146,9
	Жами харажатлардаги улуши, %	8,5	6,0	-2,5	71,3
	Жами харажатлар, %	100,0	100,0	-	-
7	Жами ҳаражатлар	286207,0	589877,6	303670,6	206,1

Молиявий натижаларни таҳлил қилишда бевосита корхонанинг охирги натижаси, яъни соф фойдани ифодаловчи кўрсаткичлар ўрганилади. Зеро, фойда кўрсаткичлари уларнинг молиявий-хўжалик фаолиятини белгиловчи асосий мезонлардан бири ҳисобланади. Шуларни инобатга олиб бизлар, колрхона соф фойдасини таҳлил қилиш лозим топдик ва 3-жадвални туздик.

3-жадвал
“Турон старт корхонаси” соф фойдасининг таҳлили, (минг сўм)

№	Кўрсаткичлар	2020 йил	2021 йил	Фарқи (+;-)	Ўзгариш суръати, %
1	Ялпи даромад	406604,4	736738,7	330134,2	181,2
2	Жами ҳаражат	286207,0	589877,6	303670,6	206,1
3	Соф фойда (1қ-2қ)	120397,4	146861,1	26463,6	121,9

Ҳозирги шароитда корхоналарнинг асосий мақсади ва барча ҳаракатлари максимал даражада фойдага эришиш ҳисобланади. Шундай экан бизлар таҳлилнинг кейинги босқичида корхона соф фойдаси динамикасини таҳлил қилишни лозим топдик (4-жадвал)

4-жадвал
“Турон старт корхонаси” соф фойдасининг ўзгариш динамикаси таҳлили

Йиллар	Соф фойдаси, минг сўм	Абсолют ўсиши, минг сўм		Ўзгариш суръати, %
		Ўтган йилга нисбатан	2014 йилга нисбатан	Ўтган йилга нисбатан	2014 йилга нисбатан
2019	109857,1	-	-	100,0	100,0
2020	120397,4	10540,3	10540,3	109,6	109,6
2021	146861,1	26463,7	37004,0	122,0	133,7

7-жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики корхонанинг соф фойдаси сўнгги уч йил мобайнида фақат ўсиш тенденциясига эга бўлган. Ушбу ҳолатни 1-расмда келтириб ўтамиз.

1-расм. “Турон старт корхонаси”нинг соф фойдасининг ўсиш тенденцияси

1^ Абдукаримов Б. ва бошқалар. Корхона иқтисодиёти. Дарслик. -Т.: “Фан ва технологиялар”, 2013. 271 бет.

2^ Пардаев М.Қ, Исроилов Ж.И. Хусусий корхоналар фаолияти таҳлилининг назарий ва методологик муаммолари. Монография. – Т.: “Фан ва технология”, 2007. 123 б.

3^ Муратов Р.С ва бошқалар. Корхона иқтисодиёти. Дарслик. -Т.: “Фан ва технология”, 2014, 324-бет.

4^ Ваҳобов А.В., Иброҳимов А.Т., Ишонқулов Н.Ф. Молиявий ва бошқарув таҳлили. Дарслик. –Т.: “Шарқ”, 2005, 240-бет.

5^ Абдукаримов Б.А ва бошқалар. Корхона иқтисодиёти. Дарслик. -Т.: “Фан ва технологиялар”, 2013, 272-273-274- бетлар.