Тад¢и¢от мавзусининг долзарблиги

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI ANDIJON FAKUTETI

7-MAVZU.

“MOLIYAVIY NAZORAT” MAVZUSIDAGI

TAQDIMOT

“Mutaxassislik fanlari” kafedrasi dotsenti, Тuychiyev A.
Тел: [phone]
E-Mail: [e-mail]

REJA:

Moliyaviy nazoratning mohiyati
Moliyaviy nazoratning huquqiy asoslari
Moliyaviy nazoratning tasniflanishi
Moliyaviy nazorat organlarining maqsad va vazifalari
7-Mavzu: MOLIYAVIY NAZORAT
Tayanch so’z
va iboralar

1.Moliyaviy nazoratning mohiyati

• bu biror ishning, ahvoli, subyeklarning holati va shu kabilar ustidan kuzatish,

tadqiq, tahlil qilish kabi faoliyat bo`lib, davlat tomonidan belgilangan qoidalarga amal qilishini nazorat qilish tushuniladi.
Nazorat

• bu moliyaviy tekshirish va u bilan bog’liq

bo’lgan masalalar xarakatini va

muomalasini majmui bo’lib, subyektlar
faoliyatini va boshqarishni o`ziga xos
usullar va shakllar yordamida tashkil
etishdir.
Moliyaviy nazorat
S.S.Nosova: Iqtisodiy nazorat ishlab chiqarish ustidan insoniyat yaratgan g‘oyat samarali usuldir. U narx, ish haqi, ishlab chiqarish xarajatlari va foyda, ssuda foizi, renta, soliq, pul va hokazolar orqali amalga oshiriladi.
D.A.Allaxverdyan: Moliyaviy nazorat - davlat nazoratining tarkibiy qismi, iqtisodiy boshqarish va rejalashtirish tizimining elementidir.
E.A.Voznesenskiy: Moliyaviy nazorat - davlat va jamoat organlarining kengaytirilgan takroriy ishlab chiqarishda rejali mutanosiblikka rioya qilish maqsadlarida markazlashtirilgan va mahalliy pul jamg‘armalarini shakllantirish hamda ulardan foydalanish jarayonlarining asosli ekanligini tekshirishdan iborat faoliyatdir.
I.A.Belobjetskiy: Moliya-xo‘jalik nazorati deganda nazorat vazifalari yuklatilgan davlat va jamoat organlarining xo‘jalik subyektlari, moddiy ishlab chiqarish hamda noishlab chiqarish sohalarining moliya-xo‘jalik faoliyati ustidan moliyaviy operatsiyalarning qonuniyligi, to‘g‘riligi va maqsadga muvofiqligini, ichki xo‘jalik imkoniyatlarini aniqlash maqsadida amalga oshiriladigan nazorat tushuniladi.
A.V.Vahobov, T.S.Malikov: Barcha iqtisodiy subyektlarning (davlat, korxona va tashkilotlarning) moliyaviy faoliyati ustidan qonunchilik va ijroiya hokimiyati organlarining turli darajalari, shuningdek maxsus tashkil etilgan muassasalar tomonidan amalga oshiriladigan nazoratga moliyaviy nazorat deyiladi.

• Nazoratni

tashkil etish ijtimoiy moliyaviy
mablag’larni
hisoblanadi,
boshqarishning
chunki bunday
oldidagi mas’uliyatni keltirib
zaruriy boshqaruv chiqaradi.
elementi jamiyat Nazorat
shunchaki maqsad bo’lib qolmasdan, balki tartibga solish tizimining ajralmas qismidir, uning maqsadi
ahvolni to’g’rilash choralarini ko’rish, ayrim
hollarda aybdorlarni javobgarlikka tortish,
yetkazilgan zarar uchun tovon undirib olish yoki kelgusida bunday buzilishlarning oldini olish yohud kamaytirish imkoniyatiga ega bo’lish uchun imkoni
boricha dastlabki bosqichda
chekinishlarni
qabul qilingan
va qonun
buzilishlarini, moddiy resurslarning
va tejab sarflanishini aniqlashdan
standartlardan qoidalarining samaradorligi iboratdir.
Oliy nazorat organlari xalqaro tashkiloti (INTOSAI) ning 1977-
yildagi IX Kongressi, Lima deklaratsiyasi (1-modda. "Nazoratning maqsadi“)

• turli darajadagi byudjetlarning daromadlari va xarajatlari;
• soliq to’lovlarining hajmlari;
• xo’jalik yurituvchi subyektlarning daromadlari;
• xo’jalik yurituvchi subyektlarning muomala xarajatlari;
• tannarx va foyda;
• uy xo’jaliklarining daromadlari va xarajatlari.