Tadqiqot asoslari 100 ta test
Download 446.87 Kb. Pdf ko'rish
|
javoblar (2)
|
Tadqiqot asoslari 100 ta test Tadqiqot deganda nimani tushinasiz… Muammolarni o’rganish Va qatta korib chiqish * Tadqiqotning maqsadi… protseduralarni qoʻllash orqali savollarga javob topishdir* Tadqiqot maqsadlari nechiga bo’linadi 4 ga * Tadqiqotning birinchi maqsadi … Har qanday hodisa bilan tanishish yoki u haqida yangi tushunchaga ega boʻlish * Tadqiqotning ikkinchi maqsadini ko’rsating Muayyan shaxs, vaziyat yoki guruhning xususiyatlarini aniq tasvirlash* Tadqiqotning to’rtinchi maqsadini ko’rsating … Oʻzgaruvchilar oʻrtasidagi sababiy bogʻliqlik gipotezasini sinab koʻrish * Tadqiqotning uchunchi maqsadini ko’rsating… Biror narsa sodir boʻlish chastotasini yoki u boshqa narsa bilan bogʻliqligini aniqlang * Tavsiflovchi va analitik tadqiqotlar haqida tushuncha bering. tadqiqotchi oʻzgaruvchilar ustidan hech qanday nazoratga ega emas* Tadqiqotlar nechi turga bo’linadi ? 5ga* Eksperimentni rejalashtirish predmeti- bu ==== Keng ma’noda tushuniladigan eksperiment bo‘lib, ya’ni tadqiqot obyekti ustidan, uning xossalari to‘g‘risidagi axborotni olish maqsadida o‘tkaziladigan operatsiyalar majmuasidir. * Eksperimentni rejalashtirishning maqsadi. Eksperimentni o‘tkazishni shunday qoidalari va sharoitlari topiladiki, bunda aniq va ishonchli bo‘lgan eng ko‘p axborotni kam mehnat sarfi orqali olish va bu axborotni, uning aniqligini miqdoriy baholash bilan foydalanish uchun kompakt va qulay shaklda ko‘rsatish mumkin bo‘ladi.* Eksperimentni rejalashtirishning asosiy afzalligi. Hodisalar mexanizmi to‘g‘risida to‘la bilimga ega bo‘lmagan xolda ham eksperimentlarni maqbul boshqarishdir.* Bir faktorli eksperiment. Tadqiqot qilinayotgan hodisa yoki obyektga xar bir faktorning alohida ta’siri o‘rganiladi.* Eksperimentni rejalashtirish (ER). Eksperimental tadqiqotlarini o‘tkazishda matematik statistikaning qoida va qonunlarini ishlatish bilan xarakterlanadi. Bunda matematik statistika usullari nafaqat eksperiment natijalariga ishlov berish uchun emas, balki uni maqbul ravishda tashkillash vositasi bo‘lib ham xizmat qiladi, ya’ni murakkab tizim va jarayonlarni, eksperimentni yuqori samaraliligini va tekshirilayotgan faktorlarning aniqligini ta’minlash bilan bir qatorda, tadqiqot qilish va maqbullash imkoniyatini Loyiha - bu Umumiy maqsadga, kelishilgan usul va faoliyat usullariga ega, umumiy natijaga erishishga qaratilgan talabaning (talabalarning) birgalikdagi bosqichma-bosqich faoliyati. Majburiy shart loyiha faoliyati - faoliyatning yakuniy natijasi haqida oldindan ishlab chiqilgan g'oyalarning mavjudligi. * Tadqiqot - bu Ilgari noma'lum yechimga ega bo'lgan ijodiy yoki tadqiqot muammosini hal qilish bilan bog'liq faoliyat va ilmiy sohada tadqiqotga xos bo'lgan asosiy bosqichlarning mavjudligini o'z ichiga oladi: muammoni qo'yish, nazariyani o'rganish, tadqiqot usullarini tanlash, o'z materiallarini to'plash, uni tahlil qilish, umumlashtirish, xulosalar. * “Loyiha” so‘zi qaysi tildan olingan va qanday ma’noni bildiradi lotinchadan tarjima qilingan – “oldinga tashlangan” * Loyiha menejerining muhim xususiyati. U "yo'q" deb yaxshi ayta oladi. * Tadqiqot ishining nechta turlarini ajratib ko‘rsatamiz. 6 * Ma'lumotlarni yig'ishning eng muhim maqsadi . Ma'lumotlarga asoslangan qarorlarni tadqiqot uchun qabul qilish uchun statistik tahlil uchun ma'lumotlarga boy va ishonchli ma'lumotlarni to'plashni ta'minlashdir. * Ma'lumotlarni tahlil qilishning nechta usuli mavjud. 2 * Ma'lumotlarni tahlil qilish jarayoni quyidagilarni o'z ichiga oladi ketma ketlikda kursating. 4.ma'lumotlar sifati ustida ishlash, 2.modelni yaratish, 3.o'qitish modeli, 1.modelni to'liq ma'lumotlar bilan ishlatish. ==== 4,2,3,1 * Birlamchi ma'lumotlarni yig'ish uchun nechta asosiy usullar bor. 6 * Birlamchi ma'lumotlarni yig'ish uchun birinchi asosiy usuli qaysi. Savollar berish * Birlamchi ma'lumotlarni yig'ish uchun ikkinchi asosiy usuli qaysi. Intervyular o'tkazish * Birlamchi ma'lumotlarni yig'ish uchun uchinchi asosiy usuli qaysi. Kuzatish * Birlamchi ma'lumotlarni yig'ish uchun to’rtinchi asosiy usuli qaysi. Tajribalar qilish * Birlamchi ma'lumotlarni yig'ish uchun beshinchi asosiy usuli qaysi. Vaziyatga tushib qolish * Birlamchi ma'lumotlarni yig'ish uchun oltinchi asosiy usuli qaysi. Manipulyatsiya modellari * Gipotezaning eng muhim belgilari qatori nechta. 4 * Tabiiy darajasiga asoslangan gipoteza. ==== Bizda turli xil gipotezalar mavjud, masalan, sotsiologik, psixologik, biologik, fizik / kimyoviy va boshqalar. ==== Ikki yoki undan ortiq o'zgaruvchilar o'rtasidagi munosabatlarni o'rnatadigan va ushbu turdagi gipotezalar ichida jami to'rtta kichik tasnif mavjud bo'lishi mumkin, bu o'zgaruvchining ma'lum bir kontekstdan olingan o'zgaruvchining qiymatini tavsiflovchi gipotezasi. ==== Biz turli xil o'zgaruvchilar o'rtasida yuzaga keladigan munosabatlarga asoslangan bo'lib, unda ba'zi bir tadqiqot gipotezasi bilan tasdiqlangan narsa inkor etilishi yoki inkor etilishi kerak. ==== Bu holda biz o'z navbatida tergov bilan birgalikda bekor deb hisoblangan gipotezalar tomonidan ilgari surilgan boshqa har xil tushuntirishlarga nisbatan taxminlar va taxminlarni o'z ichiga olgan farazlar haqida gapiramiz. ++++ Muqobil gipotezalar. Bu holda biz o'z navbatida tergov bilan birgalikda bekor deb hisoblangan gipotezalar tomonidan ilgari surilgan boshqa har xil tushuntirishlarga nisbatan taxminlar va taxminlarni o'z ichiga olgan farazlar haqida gapiramiz. * Nol gipotezalar. ==== Biz turli xil o'zgaruvchilar o'rtasida yuzaga keladigan munosabatlarga asoslangan bo'lib, unda ba'zi bir tadqiqot gipotezasi bilan tasdiqlangan narsa inkor etilishi yoki inkor etilishi kerak. * Tadqiqot gipotezasi. Ikki yoki undan ortiq o'zgaruvchilar o'rtasidagi munosabatlarni o'rnatadigan va ushbu turdagi gipotezalar ichida jami to'rtta kichik tasnif mavjud bo'lishi mumkin, bu o'zgaruvchining ma'lum bir kontekstdan olingan o'zgaruvchining qiymatini tavsiflovchi gipotezasi. * Statistik gipoteza. Nihoyat, bizda bu turdagi tadqiqot gipotezalarining statistik belgilariga, nol gipotezalarga yoki muqobil gipotezalarga aylantirish mavjud, shuning uchun biz statistik taxmin gipotezalari bo'lgan ikkita imkoniyatni topamiz, ular ilgari olingan ma'lumotlarga va ba'zi bir qadriyatlarni oddiy deb qabul qiling va bizda statistik korrelyatsiya gipotezalari mavjud bo'lib, ular ikki yoki undan ortiq o'zgaruvchilar o'rtasida mavjud bo'lgan munosabatlar asosida statistikani o'rnatishga intiladi. * Bu ma'lum bir ilmiy muammoning tadqiqotchisi duch keladigan yechim haqidagi taxminni o'z ichiga olgan bayonot. Aslini olganda, gipoteza mumkin bo'lgan yechimning asosiy g'oyasidir. Ilmiy gipoteza. * Muammoni eksperimental tadqiqot usuli bilan hal qilish uchun empirik taxminlar ilgari suriladi. Shuning uchun ular eksperimental gipotezalar deb ham ataladi. Gipotezalar * Gipotezalarning mazmuniga ko'ra nechchiga bo'linadi. 2 * Hech qanday nazariya, modelni hisobga olmasdan ilgari surilgan, ya'ni ma'lum bir holat uchun tuzilgan. Eksperimental tekshirishdan so'ng, bunday gipoteza haqiqatga aylanadi. Empirik gipotezalar * Indeks Bu har bir ko'rib chiqilgan nashrning nomi va raqami ko'rsatiladigan tarkib ro'yxatiga ishora qiladi. * ID Hisobotning nomi, taqdimot sanasi, mualliflar va agar mavjud bo'lsa, o'qituvchi o'z ichiga olgan bo'lim. * Xulosa Tadqiqotning asosiy jihatlari sintezi, ular orasida obyektiv, uslubiy ma'lumotlar va topilmalar etishmasligi kerak. * Kirish Aynan ushbu bo'lim tadqiqotning sabablarini va uning ko'lamini ko'rib chiqadigan kontekstni taqdim etadi. Shuningdek, ular qanday falsafiy ko'rsatmalarga binoan, ya'ni bilim manbasini yoki bilimning mohiyatini topadigan deb hisoblashlari kerakligini tushuntirish kerak. * ESSE qaysi tildan olingan va qanday ma’noni anglatadi. Esse fransuz tilidan tarjimada “tajriba, andaza” ma’nolarini anglatadi. * Esse yozilish maqsadiga koʼra nechta turga boʼlinadi. 5 * Insho qaysi tildan olingan va qanday ma’noni anglatadi. Arab tilidan olingan soʼz boʼlib, "bino qilish", "qurish" degan maʼnoni bildiradi. * Fanning rivojlanishi jarayonida qanday vositalar ishlab chiqiladi va takomillashtiriladi… ==== Bilim vositalari yani moddiy , matematik , mantiqiy , lingvistik * Tadqiqot metodlari nima uchun kerak… Ushbu metodlar har qanday ilmiy ishlarni qurishda muxim va kerak , ba’zan hal qiluvchi bo’lib ro’l o’ynaydi * Tadqiqot metodlari ikkiga bo’linadi : nazariy va empiric , nazariyning operatsion metodlari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan… ==== Tahlil , sintez ,taqqoslash , mavhumlik * Abstarksiya qanday vazifani bajaradi va nimaga kerak… ==== Bu obyektning nisbatan barqaror , o’zgarmas xususiyatlarini va ularning munosabatlarini tanlash va qayd qilishdan iborat bo’lgan asosiy aqlan fikrlash operatsiyalaridan biridir . ==== Nazariy tafakkur dialektikasi abstraksiya birligi, turli abstraksiyalarni yaratish va konkretlashtirish, uni konkret va takrorlashga harakat qilishdan iborat. ==== Bu ob’ektning alohida tomonlarini, xususiyatlarini yoki holatini sof shaklda ajratish imkonini beradigan asosiy fikriy operatsiyalardan biridir ==== To’g’ri javob yo’q ==== Tadqiqod metodlari nechi turga bo’linadi va ular qaysilar… 2 ga bo’linadi , nazariy va empirik * Transformatsion sinfiga qaysi metodlar kiradi ? Tajriba ishi va eksperiment * Tashqi tadqiqotlar nimani o’rganadi… Mintaqadagi ijtimoiy-madaniy va iqtisodiy vaziyatni o’rganish , tovarlar va xizmatlar bozorini va mehnat bozorini o’rganishni * Ilg’or tajriba mezonlari nechiga bo’linadi va ular qaysilar… A . 6 ga bo’linadi : Yangilik , yuqori natijaviylik , fanning zamonaviy yutug’lariga muvofiqligi, barqarorlik , ko’paytirish va tajribaning optimalligi .* Eksperimentator tomonidan kiritilgan yoki o’zgartirilgan yangi omil nima deb ataladi… ==== Mustaqil va bog’liq o’zgaruvchi deb nomlanadi ==== Eksperimental omil va o’zgaruvchan omil deb nomlanadi ==== Eksperimental omil va mustaqil o’zgaruvchi deb nomlanadi ==== Hech qanday nom bilan nomlanmaydi ==== Turli xil vositalarning tabiati va xilma- xilligi va ushbu vositalarni qo’llash usullariga qa Bevosita , modelli ,ochiq maydondagi , laborator * har handay tadqiqot oz ichiga nimani oladi… Muayyan faoliyatini* Muammo- bu… Hal qilinishi kerak bolgan real qarama-qarshilik * Tadqiqotning maqsadi bu… Bu uning yakuniy natijaga umumiy yo‘naltirilganligi * Tadqiqotning vazifalari… Bu tadqiqot jarayonida hal qilinishi kerak bo‘lgan masalalar * Yondashuv bu… Bu tadqiqotning maqsadga nisbatan yo‘nalishini belgilaydigan boshlang‘ich pozitsiyasi* Tadiqot yondashuvlari necha xil… 6 xil* Tadqiqotning tizimli yonadashuvi bu… O‘zaro bog‘liqlik va yaxlitlikda muammoning maksimal jixatlarini hisobga oladi, jixatlar va ularning xususiyatlari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni aniqlaydi * Tadqiqotning pragmatik yonadashuvi bu… Eng yaqin natijani olishga qaratilgan. Masalan, tashkilot bozorga chiqqanda riskni kamaytirish* Tadqiqotning jixatli yonadashuvi bu… Bu muammoning qandaydir prinsipi bo‘yicha, uning dolzarbligi yoki o‘rganishga ajratilgan manbalarni hisobga olgan holda, bitta jixatni, muammoni tanlash* "Ilmiy ma'lumotlarning manbai" deganda..... biron bir maxsus xabarni o'z ichiga olgan hujjat tushuniladi, u olingan kutubxona yoki axborot organi emas.* Ilmiy axborotning hujjatli manbalari sezilarli darajada xilma-xil bo‘lishiga qaramay, ularning barchasi, birinchi navbatda, qanday turlarga bo‘linadi? birlamchi va ikkilamchi turlarga* Odatda, birlamchi hujjatlar va nashrlarda qanday ma'lumotlar aks ettiriladi? Yangi ilmiy va maxsus ma'lumotlar* Ikkilamchi hujjatlarda esa birlamchi hujjatlarga qanday natijalar aks ettiriladi? Tahliliy-sintetik va mantiqiy ishlov berish natijalari* Hujjatli ma'lumot manbalarini baholash ma'lumotlari..... to'liqligi va ishonchliligi, ularni e'lon qilingan vaqti, nazariy xulosalar va tanqidiy materiallarning mavjudligi, ularni olishning realligi kabi mezonlarni o'z ichiga oladi.* Ilmiy jurnalni ham ideal axborot manbai deb hisoblash mumkin emas, chunki..... u qanchalik tor ixtisoslashgan bo‘lmasin, uning tematikasi muayyan mutaxassisning o‘ziga xos kasbiy qiziqishlaridan ancha kengdir.* Ikkilamchi hujjatlar va nashrlarning ayrim turlarini tavsiflashda shuni ham qayd etish lozim-ki..... ular barchasi mazmunan va mo‘ljallanishi bo‘yicha turlichadir.* Kutubxonalar ilmiy va maxsus bo'lib..... turli profillardagi olimlar, o'qituvchilar, mutaxassislar, talabalar, doktorantlarga xizmat qiladi.* Bibliografik bo‘limlarning vazifasiga, shuningdek..... kitobxon o‘quvchilarni kutubxona kataloglari va bibliografik ko‘rsatkichlardan foydalanish qoidalariga o‘rgatish ham kiradi.* Ilmiy va maxsus adabiyotlar, qoidaga ko‘ra..... nisbatan cheklangan tirajda nashr etilgani uchun, ko‘plab ilmiy va maxsus kutubxonalarda asosiy xizmat ko‘rsatish shakli bo‘lib abonement emas, balki o‘quv zali hisoblanadi.* O‘quv zali va abonementdan foydalanadigan kitobxon shuni doimo yodda tutishi kerak-ki..... yuz minglab tom kitoblar saqlanadigan katta kutubxonalarda kitoblarni topib berish murakkab va sermexnat jarayon hisoblanadi.* Kutubxonalararo abonement (MBA) bu..... mamlakatning barcha ilmiy va maxsus kutubxonalarning fondlaridan o‘zaro birgalikda foydalanishning xududiy tarmoqli tizimidir.* Referativ jurnallar (RJ)..... bibliografik yozuvlar va referatlarni o‘z ichiga oladi.* Signalli axborot byulletenlari (SAB)..... bilimlarning muayyan tarmoqlari bo‘yicha chop qilingan adabiyotlarning bibliografik ta’rifini o‘z ichiga oladi.* Ekspress-axborot – bu..... bu maqolalarning kengaytirilgan referatlarini, ixtirolarning ta’rifini va asl manbaiga murojaat qilishga xojat qoldirmaydigan boshqa chop qilingan ishlarni o‘z ichiga olgan nashrlar.* Ilmiy yo‘nalish - bu..... tadqiqot guruhining ilmiy sohaning asosiy fundamental nazariy-eksperimental muammolarini yechishga bag‘ishlangan tadqiqot sohasi. Yo‘nalishning tarkibiy qismlari bo‘lib kompleks muammolar, mavzular va masalalar hisoblanadi.* Muammo - bu..... murakkab ilmiy masala. U muhim tadqiqot sohasini qamrab oladi va istiqbolli ahamiyatga ega bo‘lishi kerak. Muammo bir qator mavzulardan iborat bo‘ladi.* Mavzu - bu..... tadqiqotning ma’lum bir sohasini qamrab oladigan ilmiy masala. U kichik ilmiy masalalar sifatida tushuniladigan ko‘plab tadqiqot savollariga asoslanadi.* Tadqiqotning maqsadi..... fanda ishlab chiqilgan bilishning ilmiy prinsiplari va usullariga asoslangan obyekt, jarayon yoki hodisani, ularning tuzilishini, o‘zaro bog‘liqlik va munosabatlarini haqqoniy va har tomonlama o‘rganish, shuningdek, odamlar uchun foydali natijalarni olish va ishlab chiqarishga joriy etish.* Tadqiqot obyekti..... bu moddiy tabiiy yoki sun’iy tizim* Tadqiqot predmeti..... bu tizimning tuzilishi, uning ichida va tashqarisidagi o‘zaro bog‘liqlik qonuniyatlari, rivojlanish qonuniyatlari, sifatlari, turli xil xususiyatlari va boshqalar.* Kompleks muammo..... Bu bitta maqsadga birlashtirilgan ba’zi muammolar to‘plami* Tadqiqot mavzusi..... muayyan ilmiy masalalarga tegishli bo‘lgan muammoning tarkibiy qismi* Ilmiy masala - bu? bu tadqiqotning muayyan mavzusi bilan bog‘liq kichik ilmiy vazifalar* Ilmiy yo‘nalishning tarkibiy bo‘linmalari qaysilar? kompleks muammolar, mavzular va ilmiy masalalar* Tadqiqot metodologiyasi nuqtai nazaridan, muammo qanday parametrlarga ega? Muammoning sifati, muammoni aniqlash va muammoning bayoni* ++++ Muammoning sifati..... ==== Bu uning realligi, dolzarbligi, xal etish imkoniyati, ko‘zlangan natijasi* Muammoning qurilishi, unga quyidagilar kiradi: ==== kodifikatsiya, inventarizatsiya, kognifikatsiya, solishtirish va malaka ==== tabaqalash, kompozitsiya, lokalizatsiya va vvariantlashi ==== ekspozitsiya, aktuallashtirish, murosaga kelish va namoyish ===== tushunchalarni tushuntirish va intimizatsiya +++ Muammoni baholash, u quyidagilarni o‘z ichiga oladi: ===== kodifikatsiya, inventarizatsiya, kognifikatsiya, solishtirish va malaka* Quyidagilardan iborat bo‘lgan muammoning asoslanishi: ===== ekspozitsiya, aktuallashtirish, murosaga kelish va namoyish* ++++ Deduksiya bu… ==== lotincha deduction – chiqarish* Analogiya bu… Yunoncha. Analogia – muvofiqlik, o‘xshashlik* Modellashtirish bu… o'rganilayotgan obyektni maxsus yaratilgan analogi yoki modeli bilan almashtirish* Formalashtirish bu… Bu obyekt yoki hodisani sun’iy tilning ramziy shaklida (matematika, kimyo va boshqalar) namoyish qilish* ++++ Kuzatish haqida to’g’ri tarifni ko’rsating… Bu obyektiv voqelikni tabiatda va jamiyatda to‘g‘ridan idrok etish uchun mavjud bo‘lgan shaklda maqsadli tadqiqto‘g‘ri qilish metodi* . Download 446.87 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|