Tairova m. M., Abdulloev a. J. Logistika

1.1-jadval. 
Logistika rivojlanishining asosiy bosqichlari 
3
Christopher M. Logistics and Supply Chain Management: Strategics for Reducing Costs 
and Improving Services.- UK: Pitman Publishing,1992.
Davrlar
Xususiyat
Logistikaning 
shakllanish 
davri 
(1950-
1970 yy.)
Logistika nazariyasining jadal rivojlanishi va uni 
amalda birinchi marta qo'llash. marketing logistikasi 
tushunchasi bilan birgalikda bozor ehtiyojlariga e'tibor 
berishga, sotishni rag'batlantirishga va xarajatlarni 
kamaytirish amaliyotini ishlab chiqishga olib keladi.
Biznes 
logistikasi 
konsepsiyasining 
paydo 
bo'lishi 
(1960-1970 
yillar) 
Logistika 
yondoshuvi, 
transport, 
omborxona, 
materiallarni qayta ishlash, himoya qadoqlash, 
inventarizatsiya nazorati, ishlab chiqarish joyi va 
omborning joylashishini tanlash, ishlab chiqarish 
buyurtmalarini boshqarish, talabni prognozlash, ishlab 
chiqaruvchilar va iste'molchilarga xizmat ko'rsatishda 
marketing yondashuvi. Ishlab chiqarishda yuqori 
sifatli xom ashyo yetishmasligi fonida raqobatning 
kuchayishi va shafqatsizligi.
qadoqlash 
inqilobi davri 
(1970 
yil 
oxirlari) 
Ombor jarayonidagi tub o'zgarish, uning operatsion 
tarkibi, ombor ishlarini tashkil etish tamoyili, texnik 
va texnologik ta'minot. Transport va saqlash 
uskunalari, yangi turdagi idishlar va qadoqlash 
vositalaridan foydalanishning boshlanishi, birinchi 
konteynerlardan foydalanish, ombor operatsiyalarida, 
qadoqlashda, o'lchamlarda standartlashtirishni joriy 
etish.
To'liq 
logistik 
(ta'minot) zanjiri 
Shaxsiy kompyuterlarning jadal rivojlanishi va 
ularning 
biznesda 
keng 
qo'llanilishi 
global 

---

7 
Logistika, shuningdek, tabiat va jamiyat to'g'risidagi bilimlardan 
foydalanish madaniyatidir, bu nafaqat tizimli qarorlarni qabul qilish 
va amalga oshirish, balki odamlarning yirik tashkilotlarda faoliyatini 
uyg'unlashtirishga imkon beradigan tizimli vakillikni yaratishga 
imkon beradi. Logistika metodologiyasi murakkab ishlab chiqarish 
tizimlarini ratsionalizatsiya qilishga imkon beradi. Bu korxona 
rahbarlarini 
ishlab 
chiqarish 
tizimlarini 
tashkil 
etishni 
takomillashtirish usullari bilan ta'minlaydi va ularga raqobatdosh 
ustunliklarni samarali olish imkoniyatini beradi. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarning omon qolishi va 
ularning raqobatdosh ustunliklarga ega bo'lishi, real hayotiy ishlab 
chiqarishni o'zining maqbul loyihasiga yaqinlashtirish uchun zarur 
bo'lgan bilim, muhandislik, texnologiya, ishlab chiqarishni tashkil 
etish va boshqarishning uzluksiz loyihasiga yaqinlashtirish uchun 
doimiy tashkiliy va texnik qayta qurish talab etilgandagina mumkin.
Ushbu tashkiliy va texnik qayta qurish korxonaning doimiy o'zgarib 
turadigan bozor sharoitlariga, beqaror soliqlarga va davlat tomonidan 
tartibga solish usullariga moslashuvchanligining doimiy jarayoni.
Bozorda barqaror raqobatbardoshlikka erishish uchun tashkilotni 
g'oyasining 
paydo 
bo'lishi 
(1980-1990- 
yillari)
ma'lumotlardan foydalanishga olib keldi. tashkilotni 
logistik boshqarish uchun bo'sh joy, barcha logistika 
funktsiyalari va operatsiyalarini kompleks ko'rib 
chiqish 
va 
umumiy 
logistika 
xarajatlarini 
minimallashtirish, bozorni globallashtirish va yagona 
iqtisodiy makonni shakllantirish uchun imkoniyatlar 
paydo bo'ldi.
Umumjahon 
sifat boshqaruvi 
konsepsiyasining 
paydo bo'lishi va 
rivojlanishi 
(2000 
yil 
o'rtalari)
Sifatni 
boshqarishda 
logistik 
yondashuvdan 
foydalanish, raqobatning kuchayishi sifat uchun 
kurashga olib boradi, xizmat ko'rsatish darajasini 
yaxshilaydi, ishlab chiqaruvchi va iste'molchining 
maqsadlari birligi tan olinadi. Logistika rivojlanishi 
uchun ushbu bosqichning ahamiyati shundan iboratki, 
erkin bozorlarda strategik rejalashtirish nuqtai 
nazaridan, kompaniyaning integratsiyalangan logistika 
vazifalari umumiy sifat boshqaruvi g'oyasiga to'g'ri 
keladi.

---

8 
qayta qurish jarayoni tashkilotning mavjud modelini o'zining ideal 
loyihasi bilan birlashtirish jarayoni sifatida o'tishi kerak. 
Optimal tashkil etish jarayoni korxonalarni tashkil etish va 
boshqarishning 
zamonaviy 
texnologiyalari, 
uslublari 
va 
madaniyatining (bilimlarining) darajalariga mos kelishi kerak. Ishlab 
chiqarishning yuqori darajada uyushgan va moslashuvchan tizimi 
sifatida maqbul korxona loyihasini odatiy jarayon sifatida ifodalash 
mumkin, bu tizim faoliyatining asosiy aniq maqsadini aniqlash bilan 
boshlanadi va "maqsad daraxti" deb nomlanuvchi uning odatiy bir 
bo’limini o'z ichiga oladi.