Тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази

3.5. Эталоннинг асосий хусусиятлари 
Эталон сифатида дунёда тармоқнинг энг яхши корхонасини танлаш ISO 
9004:2000 стандартига анкета, таклифларида кўриб чиқилган. Анкета корхона 
ривожланишини бошқариш даражасини ўрнатиш учун етарли даражада 
ишончли ва самарали, комплекс ёндашувни таъминлайди. Ўз-ўзини баҳолаш 
тузилмаси корхона томонидан ва унинг ривожланиш жараёнларини 1дан 
(расмий тизим иштирок этмайди) 5 гача (эталон, ўз фаолияти доирасида энг 
яхши) балли шкала воситасида бошқарув тизими иш даражасининг баҳоланиши 
учун мўлжалланган. ISO 9004:2000 нинг ҳар бир асосий қисми бўйича анкета 
тўлдирувчи саволларга жавоб бериши ва/ёки иш баҳосини келтириши лозим. 
Уни доимий равишда тараққиётни яхшилаш ва кучайтиришни баҳолашда 
қўллаш мумкин. 
Эталоннинг асосий хусусиятлари
Эталон параметрлари қуйидагилар бўлиши мумкин: 
Даражалар бўйича мумикн бўлмаган, лекин исталган олий кўрсаткичлар; 
Бугунги имкониятлар чегарасини характерловчи олий кўрсаткичлар; 
Тармоқ бўйича ўртача кўрсаткичлар. 
Юқорида келтирилган ёндашувларга мувофиқ равишда компаниянинг уч 
асосий эталонини ажратиш мумкин: 
Европада (итальяда) – инновацион, компанияда динамик ривожланувчи, 
ташқи муҳит ўзгаришларига тез жавоб бера олувчи, универсаль кирувчи 
хомашё оқимлари (пахта, жун, лён, синтетик толалар). 
Хитойда – оммавий ишлаб чиқариш (кўпчилиги Россия тўқимачилик лидер 
компанияларига йўналтирилган). Бу моделнинг кучсиз томони газламага талаб 
пасайишида даврий қайта ишлаб чиқариш (омбордаги иш) ва катта ишлаб 
чиқариш қувватларининг мавжудлиги ҳисобланади.
Россияда – бу кўриниш бугун маълум бир ўринга эга бўлмоқда (инвестор 
учун етарли рискли), эскирган ускуналар, энергия кўп талаб қилинадиган 
маҳаллий ускуналар борлигида энергияташувчиларга нархнинг ўсиб кетиши 
кризисининг прессингида доимий бўлади, ишлаб чиқариш биноларининг 
энергиясини тежашга мослашмаган, ишлаб чиқариш ҳамда бошқарув 
персоналлари миқдорининг ортиқчалиги, толлинг чизмалари бўйича кўпгина 

---

36 
корхоналарда иш жараёнида бошқарув персоналларининг малакасизлиги ва 
бошқалар; ҳозирча эталон сифатида қаралмайди.