Talabni qondirishni tadqiq etish va prognoz qilish

4. Ekonometrik modellar. Ekonometrik modellar iqtisodiy jarayonlar paramerlarining stoxastiklarini nazarda tutgan holda bozor kon’yunkturasining turli ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar va proporsiyalarni miqdoriy bayon qiladigan regression va balans tenglamalari tuzish orqali ifodalanadi. Ekonometrik modellash bozor kon’yunkturasini prognoz qilishda keng qo‘llaniladi. Ular ishlab chiqarish va unga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar, bozordagi narxlar darajasi, raqobat va unga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar, iste’molchilarning ehtiyojlarini tahlil qilish, marketing tadbirlarini amalga oshirish va unga ta’sir qiluvchi omillar o‘rtasidagi va 132 boshqa jarayonlar o‘zgarishni matematik modellar yordamida tahlil qilishga hamda prognoz qilishga yordam beradi. Ekonometrik modellarning xususiy holi korrelyasion va regression modellashdir.

Prognoz qilish har qanday qilinadigan operatsiyaga oid kelajakdagi holatni tahlil qilish va tushuntirish jarayonini anglatadi. Ushbu jarayon kelajakdagi voqealar uchun bashorat qilish uchun o'tmish va hozirgi ma'lumotlarni hisobga oladi. Muxtasar qilib aytganda, prognozlash kelajakka intilish va tashkilotga ta'sirini oldindan belgilash jarayonini anglatadi.
Ushbu jarayon turli darajadagi menejerlar tomonidan amalga oshiriladi, ba'zi hollarda bu ishni bajarish uchun tahlilchilar, iqtisodchilar va tajribali statistiklar jalb qilinishi mumkin. Prognozlashning ikkita usuli mavjud, ular orasida miqdoriy va sifat. Miqdoriy bashorat qilish bu tushuntirish usuli bo'lib, o'zgaruvchilarni bashorat qilish uchun o'tmishdagi yozuvlar va tendentsiyalardan foydalangan holda bog'lashga harakat qiladi. Ushbu usul vaqtni tahlil qilish, ekstrapolyatsiya, ekonometrik tahlil va regressiya tahlilidan foydalanadi.
Sifatli prognozlash - bu prognozlarni amalga oshirish uchun raqamli raqamlarga emas, balki ekspert xulosalariga tayanadigan usul. Bu tajribali ishchilar yoki tashqi mutaxassislarning sifatli xulosalariga tayanadi. Sifatli usul Delphi usuli, iste'molchilar o'rtasida so'rovlar va rahbarlarning fikrini o'z ichiga oladi.