Таълим doc

Ихтиронинг патентга лаётқатлилик шартлари. Агар 
ихтиро сифатида кўрсатилган объект янги, ихтиролик даражасига 
эга ва уни саноатда қўллаш мумкин бўлса, у ҳуқуқий муҳофаза 
қилинади. 
Агар ихтиро техника тараққиёти даражасидан маълум 
бўлмаса, у янги деб ҳисобланади. 
Агар ихтиро техника тараққиёти даражаси ҳақидаги 
маълумотлардан яққол аён бўлмаса, у ихтиролик даражасига эга 
бўлади. 
Техника тараққиёти жаҳонда оммага ошкор бўлган ҳар қандай 
маълумотларни ўз ичига олади. 
Ихтиронинг янгилигини аниқлаш чоғида бирмунча олдин 
устуворликка эга бўлган ҳолда топширилган ва чақириб олинмаган 
патент бериш ҳақидаги талабномалар ҳам ҳисобга олинади. 
Агар ихтиродан саноат, қишлоқ хўжалиги, соғлиқни сақлаш ва 
бошқа соҳаларда фойдаланиш мумкин бўлса, у саноатда қўллаш 
мумкин деб ҳисобланади. 
Ихтирога тааллуқли ахборотнинг муаллиф, талабнома берувчи 
ёки улардан бевосита ёхуд билвосита шу ахборотни олган ҳар 
қандай шахс томонидан оммавий тарзда ошкор этилиши, агар 
ихтирога патент бериш ҳақидаги талабнома ахборот ошкор этилган 
санадан эътиборан кўпи билан олти ой ичида Патент идорасига 
топширилган бўлса, ихтиронинг патентга лаёқатлилигини тан 
олишга таъсир кўрсатадиган ҳолат сифатида эътироф этилмайди. 
Бунда ушбу ҳолни исботлаб бериш вазифаси муаллиф, талабнома 
берувчи зиммасида бўлади. 
Қуйидагилар ихтиро сифатида эътироф этилади: 
- қурилмалар; 
- усуллар; 
- моддалар; 
- микроорганизмларнинг штаммлари; 
- ўсимликлар ва ҳайвонлар ҳужайраларининг турлари; 
- 
илгаридан 
маълум 
бўлган 
қурилмалар, 
усуллар, 
моддаларнинг, микроорганизмлар штаммларининг янги мақсадида 
қўлланилиши. 
Қуйидагилар ихтиро сифатида эътироф этилмайди: 
- илмий назариялар ва математика усуллари; 
- ташкил этиш ва бошқариш усуллари; 
- шартли белгилар, жадваллар, қоидалар; 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

35 
- ақлий операцияларни бажариш қоидлари ва усуллари; 
- электрон ҳисоблаш машиналари учун алгоритмлар ва 
дастурлар; 
- бинолар, иншоотлар, ҳудудларни режалаштириш лойиҳалари 
ва чизма тарҳлари; 
- эстетика талабларини қаноатлантиришга йўналтирилган, 
буюмларнинг фақат ташқи кўринишига оид ечимлар; 
- интеграл микросхемаларнинг топологиялари; 
- ўсимлик навлари ва ҳайвон зотлари; 
- 
жамоат манфаатларига, инсонпарварлик ва ахлоқ 
қоидаларига зид ечимлар. 
Қонунннинг 6-моддасига мувофиқ агар ихтиро сифатида 
кўрсатилган объект янги, ихтирлик даражасига эга ва уни саноатда 
қўллаш мумкин бўлса, у ҳуқуқий муҳофаза қилинади. 
Агар ихтиро техника тараққиёти даражасидан маълум 
бўлмаса, у янги деб ҳисобланади. 
Агар ихтиро техника тараққиёти даражаси ҳақидаги 
маълумотлардан яққол аён бўлмаса, ихтиролик даражасига эга 
бўлади. 
Техника тараққиёти даражаси ихтиро устуворлиги санасига 
қадар жаҳонда оммага ошкор бўлган ҳар қандай маълумотларни ўзи 
ичига олади. 
Агар ихтиро саноат, қишлоқ хўжалиги, соғлиқни сақлаш ва 
бошқа соҳаларда фойдаланиш мумкин бўлса, саноатда қўллаш 
мумкин деб ҳисобланади. 
Қонуннинг 6-моддааси саккизинчи қисмига мувофиқ 
қурилмалар, 
усуллар, 
моддалар, 
микроорганизмларнинг 
штаммлари, ўсимликлар ва ҳайвонлар ҳужайраларининг турлари, 
илгаридан маълум бўлган қурилмалар, усуллар, моддаларнинг, 
микроорганизмлар штаммларининг янги мақсадда қўлланилиши 
ихтиро сифатида эътироф этилади. 
а) Ихтиро тури – “қурилма” 
ихтиро тури сифатида қурилмаларга конструкциялар, 
конструктив элементлар ёки уларнинг функционал конструктив 
бирликда бўлган мажмуидан иборат буюмлар киради. 
Қурилмаларга машиналар, асбоблар, аппаратлар, ускуналар, 
инструментлар, маҳкамловчи буюмлар, машина деталлари, алоқа 
воситалари, қурилиш конструкциялари ва бошқалар киради. 
б) Ихтиро тури – “усул” 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

36 
ихтиро тури сифатида усулларга моддий объект (қурилма, 
муҳит, электр заряди, магнит майдони ва бошқалар) устида моддий 
воситалар ёрдамида ўзаро боғлиқ ҳаракатларни бажариш 
жараёнлари киради. 
в) Ихтиро тури – “модда” 
Ихтиро тури сифатида моддаларга: 
- кимёвий бирикмалар, буларга шартли равишда юқори 
молекуляр бирикмалар ва ген инженерияси маҳсулотлари бўлган 
рекоминант нуклеин кислоталар, векторлар киритилган; 
- композициялар (таркиблар, аралашмалар, қотишмалар, 
эритмалар ва бошқалар); 
- ядровий парчаланиш маҳсулотлари киради. 
г) Ихтиро тури – “микроорганизм штамми, ўсимликлар ва 
ҳайвонлар ҳужайраларининг турлари (линиялари)” 
Микроорганизм штаммлари, ўсимликлар ва ҳайвонлар 
ҳужайраларининг турлари (линиялар)га: 
- бактериялар, вируслар, бактериофаглар, микро сув ўтлари, 
микроскопик замбуруғлар ва бошқаларнинг штаммлари; 
- 
микроорганизмлар, 
ўсимликлар 
ёки 
ҳайвонлар 
ҳужайраларининг турлари (линиялари) консорсиумлари; 
- хусусан микроорганизмлар, ўсимликлар ва ҳайвонларнинг 
плазмидлари, 
векторлари, 
барқарор 
трансформасияланган 
ҳужайралари, трансген ўсимликлар ва ҳайвонларга доир бўлган 
генетик конструкциялар киради. 
д) Ихтиро тури – “аввалдан маълум бўлган қурилма, усул, 
модда, штаммни янги мақсадда қўлланилиши” 
Ихтиро тури сифатида аввалдан маълум бўлган қурилма, усул, 
модда, штаммни янги мақсадда қўлланилишига уларнинг ўзгача 
мақсадга мувофиқ ишлатилиши киради. 
Аввалдан маълум бўлган (табиий ва сунъий йўл билан 
олинган) моддаларни ижтимоий истеъмолни қаноатлантириш учун 
биринчи 
марта 
ишлатилиши 
янги 
мақсадда 
ишлатишга 
тенглаштирилади. 
Қуйидагилар: 
- илмий назариялар ва математика усуллари; 
- ташкил этиш ва бошқариш усуллари; 
- шартли белгилар, жадваллар, қоидалар; 
- ақлий операцияларни бажариш қоидлари ва усуллари; 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

37 
- электрон ҳисоблаш машиналари учун алгоритмлар ва 
дастурлар; 
- бинолар, иншоотлар, ҳудудларни режалаштириш лойиҳалари 
ва схемалари; 
- эстетика талабларини қаноатлантиришга йўналтирилган, 
маҳсулотларнинг фақат ташқи кўринишига оид ечимлар; 
- интеграл микросхемаларнинг топологиялари; 
- ўсимлик навлари ва ҳайвон зотлари; 
- 
жамоат манфаатларига, инсонпарварлик ва ахлоқ 
қоидаларига зид ечимлар ихтиролар деб тан олинмайди. 
Қонуннинг 15-моддаси биринчи қисмига мувофиқ талабнома 
битта ихтирога ёки ягона ихтирочилик фикрини (ихтиро бирлиги 
талабини) ташкил этган тарзда бир-бири билан узвий боғланган 
ихтиролар гуруҳига тааллуқли бўлиши керак. 
Агар ихтиро формуласида битта ихтиро тавсифланган бўлса; 
- ихтиро формуласида бир турдаги (бир қанча қурилмалар, бир 
қанча турлар ва бошқалар), бир хил мақсадда фойдаланишга 
мўлжалланган, принципиал айнан бир хил йўл (вариантлари) билан 
айнан бир хил техника натижасини олишни таъминлайдиган 
объектларга тааллуқли ихтиролар гуруҳи тавсифланган бўлса; 
- бири иккинчисини олиш (тайёрлаш) учунг мўлжалланган 
бўлса (масалан, қурилма ёки модда ва қурилма ёки моддани 
бутунлай ёки уларнинг бир қисмини олиш усули); 
- бири иккинчисини амалга ошириш учун мўлжалланган бўлса 
(масалан, усул ва усулни бутунлай ёки унинг амалларидан бирини 
ошириш учун қурилма); 
- бири иккинчисидан (иккинчисида) фойдаланиш учун 
мўлжалланган бўлса (масалан, усулда фойдаланиш учун 
мўлжалланган учул ва қурилма; усу лёки қурилма ва унинг бир 
қисми; қурилма ёки моддани улардан янги мақсадда фойдаланиш 
учун қўллаш ва ушбу мақсадга мувофиқ улардан фойдаланиш 
усули; қурилма ёки моддадан янги мақсадда фойдаланиш ва 
таркибий қисми бўлган қурилма ёки композиция) ихтиро бирлиги 
талабига риоя қилинган деб ҳисобланади.