Ta’lim metodlari va vositalari

3. Ta’lim metodlari klassifikatsiyasi
T. A. Ilina olimlarning tasniflarini umumlashtirib, Yu. K. Babanskiyning tasnifini ma'qullagan va tasniflashning quyidagi tartibini tavsiya etgan:
-yangi bilimlarni berish metodlari (o'qituvchining so'zlariga tayangan holda berish uchun foydalanilgan tushuntirish, hikoya, maktab ma'ruza);
-yangi bilimlar o'zlashtirilishi, mustahkam malakalar shakllanishi uchun foydalaniladigan metodlar: suhbat, ekskursiya, eksperiment va laboratoriya ishi, darslik va kitob bilan ishlash, o'yin, mashqlar;
-darsning har bir bosqichida foydalansa bo'ladigan texnik vositalar bilan ishlash metodlari;
-mustaqil ish.
Ta’lim metodlarini tanlashda quyidagi mezonlarga
layaniladi:
1) ta’lim metodlarini ta’lim maqsadi va vazifalariga mos kelishi;
2) ta’lim metodlarini ta’lim prinsiplariga mosligi;
3) metodlarni o'rganilayotgan mavzu mazmuniga mosligi;
4) metodlarni o'quvchilar o'quv imkoniyatlari (yosh, jismoniy, psixologik, tayyorgarlik darajasi, talabalarni tarbiyalanganligi va rivojlanganligi)ga mosligi;
5) metodlarni texnik sharoit va ta’lim uchun ajratilgan vaqtga mosligi;
6) ta’lim metodlarini o'qituvchilarning o'z imkoniyatlari (tajribasi, nazariy va amaliy tayyorgarligi, faohyatning individual stili, o'qituvchining shaxsiy sifatlari)ga mosligi.

Ta’lim metodlari	Ta’lim metodlari podgrappa
Og'zaki	Ma'ruza, suhbat, hikoya, tushuntirish, munozara,kitob bilan ishlash
Ko'rgazmali	Illyustratsiya va demonstratsiya
Amaliy	Mashq, pedagogik vazifalarni yechish, didaktik va rolli o'yinlar, treninglar, laboratoriya ishi
Induktiv va deduktiv	Anahz, taqqoslash, qiyoslash, mumlashtirish, sintez, modellashtirish, pedagogic vaziyatlarni talilil qilish
Reproduktiv	Tushuntirish, ma'ruza, hikoya, instruktaj, kitob bilan ishlash, mashq
Muammoli-izlanuvchan	Evristik suhbat, muammoli savol, vaziyatlar tahlili, umumlashtirish, tizimlashtirish, modellashtirish,
Mustaqil ish metodlari	Kitob bilan ishlash, mashq, pedagogik vazifalarni yechish, laboratoriya ishi, loyiha ishlab chiqish, «keys-stadi»

Hikoya—o'quv materiali mazmunini jonh, obrazli, ta'sirli ravishda bayon qihshdir. Hikoya qilib berish mahoratini egallagan o'qituvchi o'quvchilarni bilimlarni muayyan tizimda o'zlashtirishlarini ta'minlaydi, ularni fikrlash qobiliyatlarini rivojlantiradi.