Ta’lim va taraqqiyot

 Namangan davlat pedagogika instituti “Ta’lim va taraqqiyot” ilmiy-uslubiy jurnali
2023-yil 4-son. ISSN: 2992-9008. UDK: 37
 
135 
Ushbu savollar murakkab emasligiga qaramay koʻplab fuqorolar atmosfera 
havosini muhofaza qilish borasida juda kam maʼlumotga, bilimga ega ekanliklari 
aniqlandi. Negaki, so‘rovnomada ishtirok etgan fuqarolarning savollarga bergan 
javoblari juda sayoz bo‘lib, ayrim savollarga javob ham bera olishmadi. Misol uchun 
―Fuqorolar atmosfera havosini qanday yoʻllar bilan ifloslantirmoqda deb oʻylaysiz?‖ 
deb berilgan savolga so‘rovnomada ishtirok etgan qishloq fuqarolarining qariyb 99% 
i xazonlarni yoqish orqali deb javob berishdi. Faqatgina bir nafar ishtirokchi 
xazonlarni yoqish va transport vositalaridan chiqayotgan tutun orqali atmosfera 
havosini ifloslanib boroyatganligini ta‘kidlagan. ―Fuqorolar qishloq havosini 
muhofaza qilish uchun nimalar qilishi kerak deb hisoblaysiz?‖ deya berilgan 2-
savolga esa ishtirokchilarning 50% dan oshiqroq qismi xazonlarni yoqmaslik kerak 
deya javob berishgan, qolgan qismi esa javob berishga qiynalgan. 
So‘rovnomada ishtirok etgan fuqarolarga ―Fuqarolarning atrof muhitga 
boʻlgan muhabbatini oshirib, atmosfera havosini ifloslantirmaydigan qilib 
tarbiyalash va ekologik madaniyatini oshirish uchun nimalar qilish zarur deb 
oʻylaysiz?‖ deb berilgan 3-savolga ishtirokchilarning 70% i insonlarga yoshligidan 
boshlab ekologik ta‘lim berish kerakligini, shunda ekologik savodxonlik 
yuksalishini aytishgan. Yana 10%i aholi hududlar boʻylab tushuntirishlar olib 
borish lozim ekanligi aytilgan. Ishtirokchilarning yana 10%i ekologiya sohasida 
kadrlar sonini koʻpaytirish lozimligini bildirishdi. Qolgan 10 % ishtirokchilar 
tomonidan esa maktabgacha ta‘lim muassasalarida ekologik tarbiyani yanada 
rivojlantirish kerak deya fikr bildirdi. 
―Shaxsan oʻzingiz atmosfera havosini toza saqlash uchun nimalar qilasiz?‖ 
deya berilgan savollarga ishtirokchilarning ko‘pchiligi javob berolmay o‘ylanib 
qolganligi kuzatildi. Ular atmosfera havosini muhofaza qilish bo‘yicha deyrli hech 
narsa qilishmayotganligini ta‘kidlashdi. 
XULOSA 
Keltirilgan ma‘lumotlardan ko‘rinib turibdiki, Namangan viloyati atmosfera 
havosiga ko‘p miqdorda chiqindi chiqarib yuborilmoqda. Bu albatta o‘zining salbiy 
ta‘sirini ko‘rsatishi va jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shu bois, Namangan 
viloyati atmosfera havosini muhofaza qilish, unga tashlanayotgan chiqindi 
miqdorini qattiq nazoratga olish va kamaytirish choralarini ko‘rish juda muhimdir.
Qishloq aholisining atmosfera havosini ifloslanishi va uni oldini olish bo‘yicha 
savodxonlik darajasini aniqlash yuzasidan olib borilgan so‘rovnoma natijalaridan 
ko‘rinib turibdiki, atmosfera havosining ifloslanishi, unga sabab bo‘layotgan omillar 
va uni muhofaza qilish chora-tadbirlari bo‘yicha savodxonlik darajasi ancha past 
ekan. Qishloq aholisining hazonlarni yoqish muammosidan tashqari transport 
vositalari, sanoat korxonalari, binolarni isitish pechlaridan chiqadigan zaharli 
tutunlar, qishloq xo‘jaligida olib boriladigan agrotexnik tadbirlar, chorvachilik 

---