Таълим вазирлиги бухоро муҳандислик – технология институти

Qurilma va yirik bloklarini yig’ish. 
Yirik o`lchamli kolonna qurilmalarini alohida tarkibiy qismlari yig’ish
maydonchasiga olib kelinadi, uni loyihaga muvofiq yig’ma qurilma o`rnatishi 
lozim bo`lgan joyga mumkin qadar yaqinroqqa joylashtiriladi. Yig’ish
maydonchasi stendlar, o`chirgichlar, payvand avtomatlari, ko`tarma - transport 
mexanizmlari bilan jihozlanadi. Bu erda qurilmani tayyor bloklardan yig’ish yoki
yirik bloklarni qism yoki detallardan yig’ish ishlari amalga oshiriladi.Aytib 
o`tilganidek, kolonna qurilmalari gorizontal holatda yig’iladi. Buning uchun
alohida blokni (tsilindr qismlarini) yig’uvchi stenddagi aylanuvchi g’altaklar 
(rol’gang) bilan yoki chegaralovchi tayanchlari bor shpalalarga taxlanadi. Har bir
tutashtiriluvchi qism ostidagi tayanchlar sonini qurilmaning kesimi va og’irligidan 
kelib chiqqan holda tanlanadi. Tayanch oralig’idagi masofa odatda 5m dan
oshmaydi. 

---

---

Qurilmaning tutashtiriluvchi qismlarini bir-biriga truba yotqizgichlar yoki

traktorlar yordamida tortiladi. Barcha tutashuvlar butun perimetr bo`ylab bir-
biriga to`g’ri kelishi uchun tutashuvchi qismlardan istalgan bittasini qirrasiga 8 ta
yoki undan ortiq yo`naltiruvchi plankalar payvandlanadi. Payvand choklari 
nuqtali payvandlangandan so`ng ular gaz kislorodli keskich bilan kesib tashlanadi.
Bunday yo`naltiruvchi plankalarni vertikal holatda bitta blokni ikkinchisiga 
o`rnatilayotganda ham (blok bilan montaj qilishda) qo`llanadi. Tutashtiruvlarni
zavod nazorat belgi chizmalari bo`yicha yoki kran bo`yicha amalga oshiriladi, bu 
belgi chiziqlari qobiqlarga chizilgan bo`lib, ularni diqqat bilan o`rniga qo`yiladi,
shu detallardagi markirovka bo`yicha ham o`rniga qo`yiladi. Tutashuvchi 
uchastkalar o`lchamlardan chetlanish ruxsat etilgan norma chegaralarida bo`lishi
kerak: halqali choklardagi qirralar siljishi, qurilma listi qalinligi 10% dan 
oshmasligi kerak, ikkilamchi po`lat bo`lganda esa qoplanayotgan qoplam
qalinligidan oshmasligi kerak. Tutashuvlarni moslash, masalan, joydagi tortish, 
ulashish, nasadka orqali moslashlarni mashinasozlik zavodida qo`llanadigan
asboblar va moslamalar: vintli qisqichlar, tortuvchi ponalar va boshqalar bilan 
amalga oshiriladi.
Payvandlanayotgan tutashuvlardagi zararlarni diqqat bilan nazorat qilinadi, 
ular obechaykalar listlari qalinliklariga bog’liq bo`lmagan holda 2-4mm
chegaralarda bo`lishi kerak. Payvandlanayotgan qirralarni metall shchyotka 
yordamida yaxshilab tozalanadi. Ilashib olishni, xuddi butkul payvandlash kabi
loyihada ko`rsatilgan elektrodlarda amalga oshiriladi.