Таълим вазирлиги бухоро муҳандислик – технология институти

III.6-rasm. Kesib olinadigan belbog’ joylarida kolonnaning 

kuchlanishi. a- ichki ustunli; b- tashqi ustunli; v- ustunlarni mahkamlash
sxemasi, 1-panja; 2- ustun. 
Aniqlangan nuqson xarakteriga qarab, qobiqni ta`mirlash usuli va tarkibi
aniqlanadi. Nozik bo`lgan payvand choklari yorib tashlanadi va tegishli 
elektrodlar bilan payvandlanadi. YAngi va eski choklarni to`g’ri yopish juda
muhimdir.Emirilgan shtutser va lyuklarni yangilari va albatta ularga 
mahkamlovchi halqalar o`rnatilgan bo`lishi kerak. Iloji bo`lsa, yangi
shtutserlarning mahkamlovchi halqalari eskilariga qaraganda birmuncha kattaroq 
diametrga ega bo`lishi kerak: bu ularni yangi joyda payvandlash imkonini
beradi.Barcha shtutserlar, mahkamlovchi halqalardagi ekspluatatsiya vaqtida 

---

---

berkitib probkalar qo`yilgan signal teshiklari ham ta`mirlanishga muxtoj bo`ladi.

Har bir ta`mirlashda ekspluatatsiya qilinayotgan kolonna qurilmasi qobig’i devor 
haqiqiy qalinliklari o`lchanadi. Klonna qobig’ining ko`proq emirilgan uchastkalari
kesib tashlanadi, ularning o`rniga avvaldan kolonna radiusi bo`ylab juvalangan, 
yangi uchastkalar qo`yiladi.Payvandlash tutashgan holda amalga oshiriladi.
Qobiqning katta uchastkalarini kesib tashlanishi oqim susayishiga va barqarorlikni 
yo`qolishiga olib keladi. SHuning uchun nuqsonli uchastkani olib tashlashdan
oldin, uni yo ichkarida yo tashqarida qo`yilgan ustunlar bilan mahkamlanadi. 
Ustunlar soni, kesimi va tayanch panjalarining o`lchamlarini ularning
qarshiliklarini kesilgan kesim qarshiligiga tengligi shartidan kelib chiqib 
hisoblanadi.Oraliq qobiqlarni quyidagicha almashtirish qulaydir. YUqorigi
shikastlanmagan qismni ushlab turuvchi, ko`taruvchi machtalarni, ushbu qismni 
shikastlangan uchastkadan gazkeskich yordamida ajratib olinadi va erga
tushiriladi. Kolonnaning shikastlangan qismi stropovka qilinadi va o`sha 
machtalar yordamida tushiriladi. Avvaldan tayyorlab qo`yilgan kolonnaning yangi
qismi ko`tariladi va kolonna quyi qismi bilan tutashtiriladi, so`ngra uning yuqorigi 
qismi ko`tariladi. Montaj qilingan qismlarni tekshirilgandan so`ng ikkala tutash
choklar payvandlanadi.Ko`pincha qobiq uchastkasini bunday almashtirish ishlari 
og’irligini hisobga olib, emirilgan kolonnani butunlay almashtirish maqsadga
muvofiqligiga amin bo`ladi. Emirilgan kolonnalarni demontajlash, montaj 
qilishga qarama-qarshi tartibda amalga oshiriladi. Tegishli tekshiruvlardan so`ng
demontaj qilinayotgan kolonna xuddi yangi kolonnani demontaj qilish uchun 
ishlatilganidek, montaj machtalarini o`rnatish uchun foydalaniladi.