Таълим вазирлиги ж. Х. Хужаев усимликлар физиологияси


Download 6.15 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/83
Sana10.09.2023
Hajmi6.15 Mb.
#1675160
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   83
Bog'liq
O simliklar fiziologiyasi (J.Xo jayev)

КАЛИЙЛИ УРИТЛАР.
Усимликлар ту прок, таркибидаги калийни бош- 
Ка кул элементларига нисбатан анча яхш ироц узлаштиради. Ш у н и н г
учун *ам калийли угитларнинг а^амияти кагта. Калий угити сифатида 
асосан калий (К С 1 ) кулланилади. У н и н г таркибида 52 фоиз соф калий 
булиб, сувда яхши эрийди. Бу туз \амма тупрокдарда ва барча уси м л и к 
турлари учун ишлатилиши мумкин. Калий Урити сифатида фойдаланила- 
диган тузлардан калий сулфат (K 3S 04) таркибида 48-52 фоиз соф модда 
( К 20 ) булиб, сувда яхши эрийди. Калий нитрат (K N Ö 3) таркибида соф 
модда ( К 20 ) 45-46 фоиз ва 13 фоиз азот бУлади. Сувда яхши эрийди.
Калий ур'итларининг >^ммаси физиологик нордон туалар'\исобланади. 
Ш унинг учун \ам бу тузлар нордон тупрок^арда ишлатилганда куш имча 
о\аклаш самарадорликни оширади. Калий угитлари азот ва фосфор угитла- 
ри билан биргаликда ишлатилганда самарадорлиги юкрри булади.
М ИКРОУГИТЛАР.
Усимликларга Усиш ва ривожланиш учун узлаш- 
тириладиган асосий элементлардан (N P K ) ташцари жудаозталаб к и л и - 
надиган микроугитлар \ам керак. \о з и р г и вак^да усимликларнинг бор, 
марганец, мис, рух ва молибден каби элементларга талаби анча яхши 
Урганилган. Усимликлар таркибида бу элементлар етарли булганда усиш
ва ривожланиш фаоллашади, касалликларга ваташ^и шароитнинг н о ку - 
лай омиллари таъсирига чидамлилиги ортади. Ш унинг учун хам тупрокда 
бу элементлар етмаганда, уларнинг уритларидан фойдаланиш ум ум ий 
самарадорликни оширади. Урит сифатида бу элементларнинг сувда яхши 
эрийдиган тузларидан ёки таркибида узлаштириладиган микроэлемент 
булган чициндиларидан фойдаланиш м ум кин. Куп мамлакатларда бу 
элементлар асосий уритларга кУшиб ишлатилади.
Микроуритлардан фойдаланишнинг асосан учта усули ке н г кулла- 
нилади:
1) тупрокда солиш;
2) суюлтирилган эритмасини усимликларга пуркаш;
3) урурларни экишдан олдин м икроугит билан таъминлаш.
Биринчиси асосий йул булиб, бу айрим элементлар ту п р о кта р ки б и ­
да кам булганда кенг кУлланилади. Солинадиган уритнинг миедори 
микроэлемент турига, тупроедаги микдорига, усимлик турига ва бош кр- 
ларга борлик- Масалан, бор угити сифатида Н 3ВО} кислотадан 0,5-2 кг/га , 
марганец 
У
р и т и
сифати М п 8 0 4тузидан 10-18 кг/га , рух угити сифатида
www.ziyouz.com kutubxonasi


Z n S 0 4 тузидан 5-10 к г /г а тупрок,к,а солинганда \осилдорлик сезиларли 
даражада ошганлиги аник^анган.
Микроэлементларнинг суюлтирилган эритмаларини усимликларга 
пуркаш кушимча усуллар к,аторига киради ва баъзи бир цулайликларга 
эга: микроугитлар анча кам сарфланади, энгзарур вак^ларда ишлатила- 
ди, тез узлаштирилади *амда экологик тоза \исобланади. Масалан, руза- 
н и н г гуллаш фазасида бор кислотасининг ( Н 3ВО,) 0,01-0,02 фоиз ва 
рух сулфат (Z n S 0 4) ту з и н и н г 0,02-0,05 фоизли эритмалари билан пур- 
калганда гулларнинг чангланиш жараёни фаоллашади, усимликларнинг 
сувсизликка ва иссизд и кка чидамлилиги ортади.
Урурни экишдан олдин микроугитлар билан таъминлаш \ам кУшим- 
ча усуллар здторига киради. Бу усул айни^са, ивитилиб экиладиган 
урурлар учун кулай. Масалан, чигит тоза сув Урнига мис сулфат (CuS04) 
тузининг 0,001-0,005 фоиз эритмасида ивитилиб экилганда, чигитлар- 
н ин гуни ш кучи ортиши ваёш ни\олларнингба\орги ^ароратнинг кис^а 
муддатли пасайищига чидамли булиши анизданган.
БАКТЕРИАЛ PFHTMAP. b y
уритлар тупрок;нмнг биологик фаолли- 
гини сакуташга мулжалланган булиб, асосини цуйидаги микроорганизм- 
лар ташкил этади:
1) фосфобактерин;
2) азотоген;
3) нитрагин ва бошщалар.
Фосфобактерин —
тупроедаги органик фосфор бирикмапарини пар- 
чаловчи бактериялар препарати. Бу микроорганизмлар органик бирик- 
маларни парчалаб, улардан фосфор кислота ажратади ватупрокда усим- 
ликлар узлаштириши м ум кин булган фосфорнинг микдорини купайти- 
ради. Бу препарат заводларда микроорганизмларни купайтириб тайёрла- 
нади. Сифатли тайёрланган препаратнинг\ар 
фаммида 
камида 200 млн. 
яшашга крбилиятли бактериялар булади. Бир гектар экин майдонига 
250 г препарат солинади.Уни ишлатиш учун сувга аралаштириб, экишдан 
олдин урурларга пуркалади. Бу препарат физиологик нейтрал ёки кам 
иш кррий реакцияга эга ва чиринди моддалари куп тупроздарда яхши 
натижа беради.

Download 6.15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   83




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling