Ta‟lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

Siqish usullari
Sharxlari
Shennon – Fano kodlash usuli	Yuqori ishonchli simvollar qisqa kodli so‗zlar bilan almashtiriladi
Xaffman kodlash usuli	Yuqori ishonchli simvollar qisqa kodli so‗zlar bilan almashtiriladi
LZW usuli	Yagona kodli belgilar satriga almashtiriladi. Matn taxlil qilinmaydi. Uning o‗rniga har bir yangi simvollar satri jadval satriga qo‗shiladi
Unix – siqish usuli	O‗sib borayotgan lug‗atdagi LZW kodlar ishlatiladi. Boshlang‗ich lug‗at 512 ta elementni o‗z ichiga oladi

2.4-jadval
Ovozni siqish usullari

Ovoz kodeklari	Foydalanish	Tezlik (Kbit/s)
Kod – impulsli modulyatsiya (G.711)	Tor polosali nutq (300…3300 Gs)	64
GSM	Tor polosali nutq (300…3300 Gs)	13
CS-ACELP (G.729)	>>	8
G.723.3	>>	6,4 va 5,3
Adaptiv differensial impuls – kodli modulyatsiya (G.726)	>>	32
SBC	Keng polosali nutq (50…7000 Gs)	48/56/64
MPEG layer III (MP3)	CD sifatdagi keng polosali ovoz (10…22 KGs)	128…112

2.5-jadval
Videoni siqish usullari

Siqish sxemasi	Sharxlar
MPEG-1	CD-ROM ga yozishda VSR NTSC (352 x 240) formatda siqish uchun ishlatiladi va uzatish tezligi 1,2 Mbit/s

2.5-jadval davomi

MPEG-II	Audio va videoni kodlash uchun umumiy standart. Uzatish rejimida xatoliklardan himoya qilishni ta‘minlaydi. DVB uzatish va High Definion television (HDTV) sifatiga teng miqdorda siqishni ta‘minlaydi. MPEG-2 to‗rt variantdagi o‗lchamni qo‗llab quvvatlaydi: kichik (low) (352x240), asosiy (main) (720x480), yuqori-1440 (high-1440) (1440x1152) va yuqori (high) (192x1080). Ma‘lumot uzatish tezligi 3…100 Mbit/s ga teng
MPEG-IV	Kam o‗tkazuvchan sig‗imli tarmoq (64 Kbit/s) uchun siqishni qo‗llab quvvatlaydi. Bu barcha multimedia komponentlarida yagona yaxshi siqiluvchi format
N.261	Bir necha 64 Kbit/s tezlikdagi ISDN bo‗yicha videotasvirni uzatishni ta‘minlaydi. Sxema ramka ichida va ular orasidagi o‗xshash siqishga asoslangan
N.263	Sxema juda kichik o‗tkazish qobiliyatiga ega bo‗lgan simsiz tarmoq bo‗ylab video tasvirlarni uzatishga mo‗ljallangan

Quyidagi 2.4-rasmda ma‘lumotlarni siqish tizimining shartli strukturasi keltirilgan:

Manba ma‘lumotlari
Ma‘lumotlarni siqish
Qayta tiklangan ma‘lumotlar

2.4-rasm. Ma‘lumotlarni siqish tizimining shartli strukturasi

Ma‘lumotlarni siqish tizimi koder va dekoder manbalaridan iborat. Koder manba ma‘lumotlarini siqilgan ma‘lumotlarga aylantirib beradi, dekoder esa siqilgan ma‘lumotlardan manba ma‘lumotlariga qayta tiklash uchun mo‗ljallangan. Dekoderdan chiqqan qayta tiklangan ma‘lumotlar manba ma‘lumotlari bilan aniq mos kelishi yoki ozgina farq qilishi mumkin.

Ma‘lumot siqish usullari ko‗p, lekin ular barcha ma‘lumotlar ortiqchaligini kamaytirish uchun uchta nazariy usullarga asoslangan:
– ma‘lumotlarning tuzilishini o‗zgartirish;

• 
  ma‘lumotlarni mazmunini o‗zgartirish;
  
• 
  bir vaqtning o‗zida ham tuzilishini ham mazmunini o‗zgartirish. Ikki turdagi ma‘lumotlarni siqish tizimlari mavjud:
  
• 
  axborotni yo‗qotishlarsiz siqish tizimlari (siqishni buzmaydiganlar);
  
• 
  axborotni yo‗qotishlar bilan siqish tizimlari (siqishni buzadiganlar).