Ta‟lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

m

bu yerda: α_k – koeffitsent α=1 dan α_k = n gacha o‗zgarishi mumkin, bu faza moslashishiga bog‗liq, n ≤ m sharti bilan.

3. 
   To‗g‗irlashning minimal davri t_min – to‗g‗irlashni sodir bo‗lmasligining eng kam vaqti. Bu vaqt τ₀ uzunligiga va inersiya elementi o‗rtaligiga bog‗liq:
   

^tmin
 s  ₀
 ^s .

B

4. 
   Sinxronizatsiya vaqti bu, vaqt boshlang‗ich fazalar o‗zgarishini to‗g‗irlashga kerak bo‗lgan vaqt. 1:1 axborot ketma-ketligini kirishida:
   

s
t_ñ  sm _B

matn kirishida - belgilangan momentlar 3 marta ko‗proq uchraydi, shuning uchun sinxronizatsiya vaqti kattalashadi:

t_c 
³ sm 2

5. 
   
   ⁰ .
   Sinxronizatsiya kamchiligi:
   

_{ } 1
m

 4k  3

bu yerda: m – bo‗luvchining bo‗lish koeffitsienti;
s – reversiv hisobchi (schetchik)ning sig‗imi;
k – tayanch generatorning notuyg‗unlik koeffitsienti.
δ_o‗zg.k – birlamchi elementlar chetlarini o‗zgarishining kvadrati.

6. 
   Dinamik nuqson:
   

  3
din

7. 
   Tayanch generatorining noturg‗unlik koeffitsienti:
   

_{k } (   )
200Bt

Nazorat savollari:

1. 
   Sinxronizatsiyaga tushuncha bering?
   
2. 
   Elementli sinxronizatsiyaga tushuncha bering?
   
3. 
   Guruhli sinxronizatsiyaga tushuncha bering?
   
4. 
   Siklli sinxronizatsiyaga tushuncha bering?
   
5. 
   Sinxronizatsiyalash qurilmalariga quyiladigan talablar nimalardan iborat?
   
6. 
   SS qurilmalariga qo‗yiladigan talablar nimalardan iborat?
   
7. 
   SSning qurilmasining o‗ziga xos xususiyatlari nimalardan tashkil topgan?
   
8. 
   SS qurilmasi qanday belgi bo‗yicha tasniflanadi?
   
9. 
   SSning markersiz usuliga tushuncha bering?
   
10. 
    Markersiz usulning afzalliklari va kamchiliklari nimada?
    
11. 
    SSning markerli usuliga tushuncha bering?
    
12. 
    Markerli usulning afzalliklari va kamchiliklari nimada?
    
13. 
    Diskret boshqaruvli SQlarni qanday parametrlari mavjud?
    

5. AXBOROTNI UZATISH TIZIMLARIDA MODULYATSIYA VA MANIPULYATSIYA

1. Panjara tusidagi kodli modulyatsiya. Ko„p darajali kodli modulyatsiya

1976 yilda Ungerbyok tomonidan taklif qilingan panjarali kodli modulyatsiyaning asosiy g‗oyasi, ko‗pxadlarni (signalli nuqtalarni) bo‗lish (dekompozitsiya) orqali aks ettirishni amalga oshirishdan iborat. Buning uchun oxirgi avtomat holatidagi o‗tishlar bilan assotsiyalangan panjaraning baza strukturasi tanlanadi va ko‗phadostilar panjaraning qovurg‗asida tasvirlanadi. Yuqori spektr effektivligini talab qilayotgan tizimlarda axborot bitlarni (kodlanmagan) panjaraning parallel qovurg‗alariga o‗zlashtirishga ruxsat beriladi.

i
Ko„phad nuqtalarni bo„lish va uni panjarada aks ettirish. Signalli nuqtalarga yozib qo‗yilgan belgilar, signalli yulduzsimon bo‗lish (dekompozitsiya) orqali aniqlanadi. S modulyatsiya nuqtalari 2^v ko‗pxadida v darajalari bo‗yicha o‗rnatilgan qismlarga bo‗lish sxemasi qo‗llaniladi. i darajasidagi qismlarga bo‗lishda, 1≤i≤v, ko‗pxadosti signallari ikkita ko‗pxadostiga bo‗linadi: S₁(0),S₁(1), agar i=1, S₁(b_i...b_{i- 1}0) va 5S_i(b_i...b_i-11),i> 1, d ² masofasi har bir ko‗pxadosti nuqtalari orasida maksimal bo‗lishi uchun b_i€ {0,1} belgisi bitlik razryadi i darajasidagi qismlarga bo‗lishda S_j(b₁...b_i-1 b_i) ko‗pxadosti tanlovi bilan assotsiatsiyalashadi. Bu qismlarga bo‗lish protseSSi barcha signal nuqtalari umumiy nomeratsiyasi bilan yakunlanadi. Har bir signal nuqtasi o‗zining noyob (unikal) belgisini (raqam) keyinchalik s(b₁b₂...b_v) kabi aniqlanadigan, v bit b₁b₂…b_v dan olinadi.
Ta‘riflangan protsedura 2^v-modulyatsiya yulduzli nuqtalarini standart qismlarga bo‗lishni (Ungerbyok bo‗yicha) amalga oshiradi. Bunday qismlarga bo‗lishda ko‗pxadostilarida ichki masofa kamaymaydigan
d ²≤d ²≤d ² ketma-ketligini hosil qiladi.
1 2 v

5.1-rasmda 8-FM nuqtalari natijasida d ²= 0,586, d ²= 2, d
²= 4

1 2 3
beruvchi tabiiy nomeratsiyasi ko‗rsatilgan.
Ungerbyok koderni «ko‗pxad holatlarida berilgan holatlar soni va berilgan o‗tishlarga ega tugallangan avtomat kabi tasavvur qilgan». U panjara qovurg‗asida ko‗pxadosti nuqtalari va signallariga aks ettirish bir nechta amaliy qoidalarini taklif qilgan.

5.1-rasm. 8-FM yulduzli aks ettirish

Ushbu qoidalar quyidagilardan iborat:

1. 
   Barcha ko‗pxadostilar panjaralarda bir hil ehtimollik bilan paydo bo‗lishi lozim.
   
2. 
   Bir hil holatdagi kiruvchi va chiquvchi o‗tishlar, eng katta Yevklid masofada joylashgan ko‗pxadostilardan yozib olinishi lozim.
   

Parallel o‗tishlar, eng katta Yevklid masofasi bo‗yicha (qismga bo‗lishning yuqori darajalari) bo‗lingan signal nuqtalariga o‗zlashtiriladi.
5.2- rasmda panjarali kodli modulyatsiya koderining umumiy tuzilishi ko‗rsatilgan. Umumiy holatda panjara kodli modulyatsiya tezligi (v— 1)/v panjara strukturasi (k+1)/k tezligidagi O‗K orqali aniqlanadi. Kodlanmaydigan axborot belgilar panjarada parallel qovurg‗alarga mos keladi.
Haqiqatga yaqinroq panjarali kodli modulyatsiyaning ketma-ketligini tanlash uchun, qovurg‗ali belgi generatori parallel qovurg‗ani hisobga olish sharti bilan, Viterbi algoritmidan foydalanishi mumkin. Bundan tashqari, eng zo‗r qovurg‗a tanlovi bloki va omon qolgan kodlanmagan belgilar o‗zgartirilgan bo‗lishi lozim.

k bit (kodlanadi)
2^v- nchi modulyatsiya

v-1-k bit/s (kodlanmaydi)
(х,у)

5.2-rasm (v-1)/v tezligidagi panjarali kodli modulyatsiyaning koder

tuzilishi.


Omon qolgan yo‗llar xotirasi (yoki teskari yo‗lak xotirasi) (v-k-1) ni o‗z ichiga olishi, kodlanmagan ikkilik belgilariga faqatgina 1/n tezligidagi O‗K bittagina bitidan tashqari holatidagi 2^v- lik FM yoki 2^u-lik KAM holatida korrelyatsion metrikalar ikki o‗lchamli belgilar uchun x_px_r +u_pu_r ko‗rinishiga ega, bu yerda (x_r , u_r) yulduz signal nuqta etaloni, (x_r u_r) esa qabul qilingan nuqta hisoblanadi.
Panjarali kodli modulyatsiyaning ketma-ketlik shovqinbardoshligini O‗Klar kabi tahlil qilsa bo‗ladi. Bu shuni anglatadiki, panjarali kodli modulyatsiya koderning holatlar diagrammasidan tarozi spektri nomeri qabul qilinishi mumkin. Yagona farq shundan iboratki, endi darajalar butun sonlar (Xemming masofasiga mos keluvchi ) bo‗lmasdan, balki oddiy (Yevklid masofasiga mos keluvchi) bo‗ladi. Holatlar diagrammasidagi parallel o‗tishlar borligi faktini hisobga olish zarur. Oxirgisi shuni anglatadiki, modifikatsiyalangan holatlar diagrammasi ikkita a‘zodan iborat.