Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

13.4. Манфатлар ва харажатларни ўлчаш 
 услублари ва муаммолари 
Лойиҳадан олинадиган манфаат (фойда)ни доим ҳам тўлиқ 
миқдорий баҳолаш мумкин эмас. Масалан, лойиҳа натижасида йўл 
ҳаракати хавфсизлиги ёки тиббиёт хизмати яхшиланиши туфайли 
аҳоли солии яхшиланишини баҳолаш жуда қийин. Агар лойиҳа 
умумий фойдаланиш учун қулайлик яраца (тозалаш иншоотлари, 
жамоат марказлари) олинадиган манфаатни алоҳида истеъмолчининг 
тўлашга тайёрлиги тўрисидаги маълумотга асосланиб баҳолаб 
бўлмайди. Ресурслар ҳудудий тақсимланишининг яхшиланиши, 
мамлакат ичидаги (миллий) интеграциянинг кучайиши каби 
лойиҳадан олинадиган бир қанча ўлчаб бўлмайдиган манфаатлар 
мамлакат ичида ресурсларни жойлаштиришда муҳим ролъ ўйнайди.
XIII БОБ бўйича қисқа хулосалар. 
1. Иқтисодий таҳлилнинг мазмуни, мақсад ва вазифаларини барча 
лойиҳа иштирокчилари аниқ билишлари шарт. 
2. Иқтисодий 
таҳлилнинг ёндашувлари ва кўрсаткичлари 
ҳисобланади, кўрсаткичларнинг мазмунини билиш керак. Улар 
лойиҳани келгусида бир текис амалга оширилишини таъминлайди 
ва сифатини белгилайди.
3. Лойиҳа ишлаб чиқишда иқтисодий таҳлил муаммолари 
идентификация қилинади ва таҳлил қилинади. Мисол учун 
иқтисодиётни лойиҳа билан ва лойиҳасиз ривожланиши 
сценарийси ишлаб чиқиб таҳлил қилинади. 
4. Иқтисодий таҳлилни молиявий таҳлилдан фарқли жиҳатлари 
мавжуд.
5. Иқтисодий таҳлилда энг асосий баҳоловчи кўрсаткичлар лойиҳа 
доирасида яратиладиган иш жойлари, лойиҳанинг экспорт 
қиладиган маҳсулотлари ва уларнинг қиймати, худуд ёки мамлакат 
иқтисодиётини ўсиш суратларига лойиҳанинг таъсири, лойиҳадаги 
яширин баҳолар ва уларни таҳлилда қиёслаш ва ҳ.
6. Иқтисодий 
таҳлилда лойиҳада иштирок этувчиларнинг 
мафаътлари ва уларнинг харажатлар ҳисобланади ва тегишли 
қарорлар чиқарилади.
7. Иқтисодий таҳлилда мамлакат иқтисодиётининг манфаътлари 
(миллий иқтисодиёт манфаътлари) биринчи даражали бўлиб 
лойиҳадаги асосий мезонлардан бири бўлиб ҳисобланади.
8. Иқтисодий таҳлилда моделлаштириш ва прогнозлаш кенг 
қўлланилади. 

---

138 
9. Иқтисодий таҳлил билан республиканинг иқтисодиёт ва саноат 
вазирлиги, молия вазирлиги, ташқи иқтисодий алоқалар ва 
инвестиция вазирлиги, солиқ қўмитаси каби давлатнинг ваколатли 
вазирлик ва идоралари шуғулланади.