Ta'limi vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi asqar n ig ‘m atov

Amaliy qism. E koturistik m arshrutlar tushunchasi va m azm uni
8 5
Rayon so ‘zi amaliyotda ikki xil m a ’no kasb etadi. Birinchisi, 
inuayyan b o ‘lingan geografik, geologik, botanik, iqtisodiy va shu 
kiibi hudud. Ikkinchisi — muayyan m a ’muriy b o ‘linma.
Geografiyada esa odatda «rayon» tabiiy geografik yoki iqtisodiy- 
I'cografik b o ‘lin m a sifatida ishlatiladi. Lekin u sh b u geografik 
liiksonomik birlik aynan shu ikki ko'rinishda b o ‘lishi kerak, degan 
M>‘z emas. C hunki geografik fanlar tarm o g ‘i jud a keng va ularning 
liar birida o ‘ziga xos b o ‘lgan rayonlashtirish ishlari olib boriladi. 
Masalan — rekreatsion, geoekologik, geomorfologik, geodemogra- 
11 к, geopolitik, geokartografik, geobotanik rayonlar va h.k.
0 ‘zbekiston uchun yangi fan sohasi — Ekologik turizm (Ekotu- 
li/.m) jadal sur’atlarda rivojlanib bormoqda. U hozircha qaysi bir 
iiinume’tirof etilgan fan tizimiga kirishi kerakligi haqida yagona filer 
vn‘q. Lekin, Ekoturizm bevosita Geografiyaning uch asosiy predmeti 
tabiat va jamiyat o ‘rtasidagi munosabatlarning hududiylik, davriylik 
lininda komplekslik xususiyatlarini tadqiq qilish nuqtayi nazardan 
i|nralishi shubhasizdir. Chunki sayyohlarning ekologik yo‘naltirilgan
1
1 
trizmi — tabiati turlicha nomoyon bo‘lgan hududlarga, ularning tabiat 
komponentlaridan (tuproq, suv, iqlim, o ‘simlik va hayvonot dunyosi, 
jinslari, relyefi) kompleks foydalanilgan tarzda kamida 24 soatlik 
iluvrga ch o ‘ziladigan harakatidir. Bu yerda Geografiyaning, xususan
I nhiiy geografiyaning uch elementi namoyon bo'lmoqda va shuning 
Iii'hun ham uni geografik fanlar tizimida ko‘rib chiqish mumkin.
Ekoturistik rayonlashtirish — m a ’lum bir hududni uning ekotu- 
lislik holati, imkoniyati va kelajak istiqbollari nuqtayi nazaridan 
lioMimlarga ajratish.
Ushbu tadqiqotda milliy m a ’muriy birlik, y a ’ni 0 ‘zbekiston 
Kuspublikasini, u n in g ekoturistik holati, im koniyati va kelajak 
Kliqbollariga qarab muayyan rayonlarga ajratish maqsad qilib olingan. 
Kcspublika amaliyotida hozircha ushbu yo‘nalishdagi rayonlashtirish 
Mi lari olib borilmagan. Lekin, ekoturistik rayonlashtirishda milliy 
iJnvlat chegarasi yoki uning bir qismida olib borilgan tadqiqotlardan 
linmda amaliyot tajribalaridan atroflicha foydalanishga harakat qilinadi.
Geografiyada odatd a ikki xil rayonlashtirish turi mavjud — 
M'l'jonal va tipologik1. Regional rayonlashtirish ekoturistik maqsad- 
Inrda ju da q o ‘l kelishini t o ‘rt holat bilan asoslash mumkin: