Ta'limi vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi asqar n ig ‘m atov

У u c h in c h id a n
— b u n d a y v a z iy a tla r n in g s o d ir b o 'li s h
q onuniyatlari va ularn i ekoturistik bashoratlagan holda tabiatdan 
o p tim al (m aqbul) foydalanish c h o ra -tad b irla rin i ishlab chiqish, 
ekologik xavfsizlik jih atid a n ekoturistik hududlarni rayonlashtirish;
S to ‘rtinchidan
— tab iat obyektlarini ekologik b u zilishdan holi 
qilish va h.k.
X ulosa qilib sh u n i aytish m um kinki ek o tu ristik xavfsizlikni 
t a ’m in lash n in g asosiy m e z o n la rid a n biri h iso b la n g an ekologik

---

N azariy qism. E koturizm — m ustaqil fan sohasi
51
xavfsizlik eng a w a lo m ahalliy va m intaqaviy doirada tabiiy geogra­
fik jih atd an qarab chiqilishi m aqsadga muvofiq. A lbatta, faqat tabiiy 
geografik jih atd an ekologik xavfsizlikni global doirada ta ’minlash 
imkoniyati b o ‘lmasligi m um kin, am m o m asalaning iqtisodiy, siyosiy, 
ijtimoiy, huquqiy va boshqa jih atlarini atroflicha tahlil qilish uch u n
ta b ia t q o n u n iy a tla r i, g e o tiz im la r va u la rn in g z a m o n h a m d a
m akondagi o'zgaruvchanligini inobatga olm aslikning iloji yo‘q.
N azorat savollari
?
1. Xavfsizlikni Siz qanday tushunasiz?
2. Ekologik xavfsizlik nima?
--------
3. Ekologik xavfsizlikning turistik xavfsizlikdan farqi bormi?
4. Ekoturistik xavfsizlikda nimalar inobatga olinadi?
5. Ekoturistik xavfsizlikni ta ’minlash muammolarini sanab o'ting.
1 .8 . TURIZM DA EKOTURIZM NING TUTGAN O'RNI
H ozirda turizm jadal om m alashib nafaqat m iqdor, balki sifat 
jih atid an ham o'zgarib borm oqda. XX asrning o ‘rtalariga kelib tab i­
iy turizm va un ing turli ko'rinishlari rivojlangan b o £lsa, 70-yillar- 
ning boshlarida u n d an ekoturizm ajralib chiqa boshladi. E koturizm
o'zining m azm un-m ohiyatiga k o ‘ra insonlarning nafaqat o na tabiat 
q o'y n id a dam olish, h ordiq chiqarish yoki m uayyan sog‘lom lashti- 
rish bilan shug‘ullanishi, shu bilan birga atro f-m u h itn i m uhofaza 
qilishga qaratilgan ishlarni bajarishga undaydi. M a ’lum otlarga k o ‘ra 
um um iy tu rizm ich id a ek o tu rizm 7% dan 60% g ach a b o {lgan 
turistlarni qam rab oladi. Bunday k o ‘rsatkichlarga sabab, bir tom ondan 
m ualliflarning yetarli m a ’lum otga ega bo'lm asligi yoki ekoturizm
bilan boshqa tu rizm n i aralash tirib yu borishlari b o ‘lsa, ikkinchi 
to m o n d an h a r b ir d av latning e k o tu ristik im k o n iy atlari tu rlich a 
ck an lig id a n k elib ch iq a d i. H o z ird a tu ristik in d u striy a ic h id a 
ekoturizm ning mavqeyi oshib borm oqda. M asalan, dunyo b o 'y ich a
XX asrning 90-yillari oxirida ekoturistlar soni 10% dan 30% gacha 
ko'tarilgan. G erm aniyada ekoturlarga oid sotilgan turistik paketlar 
soni 1% gacha, A Q S H da 3% gacha, Finlyandiya va Shvetsiyada 2% 
atrofida, F ransiyada 4% dan k o ‘p b o ‘lgan. A gar ekoturizm ning 
boshqa turistik turlar bilan q o £shib olib borilayotganini inobatga 
olsak, un da sotilgan paketlar soni 15—20% gacha k o ‘tariladi.

---