Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

preykurant baholar deb ataladi. 
Hisob-kitobli baholar individual buyurtmalar bo‘yicha 
noandazaviy asbob-uskunalarning shartnomalarida, bitimlarida 
qo‘llaniladigan baholardir. Bunday baholar mol yetkazib beruvchi 
tomonidan har bir aniq buyurtma uchun uning texnikaviy va tijorat 
shart-sharoitlarini hisobga olgan holda hisob-kitob qilinadi va 
asoslanadi. 
Bozor turi (ko‘rinishi)ga bog‘liq ravishda baholarning 
quyidagi turlari mavjud: 
• auksion baholar; 
• birja baholari ( birja kotirovkalari); 
• savdolar baholari. 
Sotib oluvchi tomonidan oldindan ko‘rib chiqilgan tovarlar 
partiyasi (loti)ga maksimal taklif qilingan daraja bo‘yicha ommaviy 
sotish bahosi auksion baholar deyiladi. Bunday baholar talab va 
taklif o‘rtasidagi nisbatning o‘zgarishi natijasida belgilanadi. 
Birja 
orqali 
sotiladigan 
standartlashtirilgan 
(ando-
zalashtirilgan) bir xil (toifa)dagi tovarlarning (shu jumladan, 
qimmatli qog‘ozlarning ham) bahosi birja baholari (birja 
kotirovkalari) deb ataladi. 
Savdolar 
baholari 
ixtisoslashtirilgan 
savdo 
alohida 
shakllarining bahosidan iborat. Savdoning bu shakli maxsus hujjat 
(tender)da oldindan e’lon qilingan shartlarga ko‘ra tovarlarni 
yetkazishga buyurtmalar berish yoki ma’lum bir ishlarni amalga 
oshirish uchun pudratlarni olishga asoslangan bo‘ladi. 
Hududiy 
bozorlarga 
bog‘liqligini 
nazarda 
tutib 
baholarning turlari quyidagicha farqlanadi: 
• yagona (yaxlit) baholar; 
• mintaqaviy baholar; 
• mahalliy baholar. 
Yagona (yaxlit) baholar mamlakatning barcha hududlarida 
amal qiladi. Ular davlat tomonidan o‘rnatiladi (belgilanadi) va 
tartibga solinadi. 
Mintaqaviy baholar mamlakatning ayrim hududlarida 
shakllanadi. Bunday baholarning tarkibiga qishloq xo‘jaligi 
mahsulotlari va xomashyo, gaz, elektroenergiyaning baholarini 
kiritish mumkin. 

---

286