Tan sihatlik tuman boylik

ASOSIY QISM. 
SIGARETA CHEKISH ZARARLARI — TAMAKINING ORGANIZMGA 
TA’SIRI, KASHANDALIK OQIBATLARI 

---

Chekuvchilar hech bo’lmaganda bir marta chekish organizmga qay darajada zarar 
yetkazishi haqida o’ylab ko’rishganmikan? Chekish kishining nafaqat o’zi, balki 
atrofdagilariga ham ziyon keltiradi. Tamaki tutunini ichga tortib, u o’z 
salomatligi, immuniteti va nafas olish va yurak-tomir tizimiga shikast yetkazadi. 
SIGARETANING INSON ORGANIZMIGA ZARARLARI 
Bir tomchi nikotin otni o’ldirishini hatto bolalar ham biladi. Biroq, bu dalil 
chekuvchilarda alohida taassurot uyg’otmaydi: ular o’zlarini bir vaqtning o’zida 
buncha sigareta chekib bo’lmaydi degan gap bilan ovutishadi. Biroq, tamaki 
tutunining zarari nikotinning o’zigina bilan bog’liq emas, u faqat qaramlik 
chaqiradi, chekishning vayronkor ta’siri boshqa omillar bilan ham ifodalanadi. 
Sigaret chekishning oqibatlari juda turlicha bo’lishi mumkin — tamaki tutuni 
deyarli barcha ichki organlarga ta’sir qiladi. Biroq, ushbu zararli odatning eng 
ko’p kuzatiladigan asoratlari quyidagilardir: 

Surunkali bronxit; 

---


Nafas olish tizimining onkologik kasalliklari; 

Yurak-tomir patologiyalari (YIK, arterial gipertoniya, qon tomir trombozi va 
boshqalar). 
O’pka saratoni bilan og’rigan bemorlar 90 foizining anamnezida chekish holatlari 
mavjudligini statistika ham tasdiqlaydi. Bundan tashqari, bronxit va emfizemadan 
o’lim hollarining 75 foizi u yoki bu tarzda bu zararli odat bilan bog’liq. 
Chekuvchilarning yurak xastaliklari ham 25% hollarda og’irroq kechadi va 
ko’proq o’limga olib keladi. 
Hech qachon sigareta chekmagan shaxslar stenokardiyadan 13 marta, miokard 
infarktidan 12 marta, oshqozon yarasining xuruj olishidan 10 marta kamroq aziyat 
chekadi. 
Sigareta tutunidan aziyat 
chekmaydigan a’zo yo’q: 
kashandalarning yuragi 
chekmaydiganlarnikiga 
qaraganda soatiga o’rtacha 650 
taga ko’proq uradi, shu holda 
ham organizmni kislorod bilan 
yetarlicha ta’minlab turolmaydi. 
Birinchidan, havo o’pkaga juda 
kichik hajmda kiradi, 
ikkinchidan, sigareta tutunidagi is 
gazi gemoglobin bilan birlashib, 
organizmda kislorod 
almashinuvini buzadi. Natijada 
miya, jigar, buyraklar, ayirish va 
reproduktiv tizim shikastlanadi, 

---

shunga qarab kasallanish va o’lim ko’rsatkichlari sezilarli darajada oshadi. 
Statistikaga ko’ra, o’smirlarning har uchtadan bittasi 15 yoshgacha sigareta bilan 
yaqindan tanishadi. Shu bilan birga, ularning yarimida bu zararli odatga aylanib, 
katta yoshgacha ham saqlanib qiladi. 
Aksariyat chekuvchilar bu odatni o’smirlik davirda boshlashgan. Statistikaga 
murojaat qilinsa, doimiy chekuvchilarning atigi 10 foizi bu odatni 18 yoshdan 
keyin orttirgan. Tamakining o’smirlarga asosiy kasalliklardan tashqari 
yetkazadigan boshqa o’ziga xos ta’sirlari quyidagilar: 
