Tannarx ” tushinchasi, uning moxiyati

Qishloq xo`jaligi mahsulotlari tannarxini pasaytirish
yo`llari
Qishloq xo`jaligida mahsulot birligining tannarxini pasaytirish eng zarur masalalardan biridir. Mahsulot birligi tannarxinikamaytirish resurslar cheklangan sharoitda katta amaliy ag`amiyat kasb etadi. Mahsulot tannarxi to`g`ridan – to`g`ri ikki omilga bog`liq. Birinchidan, yetishtirilayotgan mahsulotning miqdoriga bog`liq. Yetishtirilayotgan mahsulot miqdorining oshishiga nimalar ijobiy ta`sir etsa, ular ustida ishlash lozim. Bularga dehqonchilikda quyidagilar kiradi:

• 
  yerlarning meliorativ holatini yaxshilash, suv resurslaridan samarali foydalanish. Bu, o`z navbatida,hosildorlikning o`sishiga olib keladi;
  
• 
  regionlar sharoitiga mos bo`lgan, ilmiy asoslanganqishloq xo`jaligi yuritish tizimini joriy etish;
  
• 
  almashlab ekishni to`g`ri joriy qilish, talab va imkoniyatdan kelib chiqqan holda ekin turlarini joylashtirishniratsional tashkil etish;
  
• 
  urug`chilikni yaxshilash, seleksiya ishlarini jonlantirish;
  
• 
  mineral va organik o`g`itlardan foydalanishni ilmiy asosga qo`yish, barcha kimyoviy vositalardan samarali foydalanish;
  
• 
  ishchi xodimlarning manfaatdorligini oshirish.
  
• 
  Dehqonchilik tarmoqlarida mahsulotlar tannarxining past bo`lishiga xarajatlarni tejash ham katta ta`sir ko`rsatadi. Bu boradagi omillarga quydagilarkiradi:
  
• 
  ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks mexanizatsiyalashtirish;
  
• 
  ekinlarni parvarishlashda intensiv texnologiyalarni qo`llash;
  
• 
  ishlab chiqarish fondlaridan samarali foydalanish;
  
• 
  ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va joylashtirish;
  
• 
  ishchi xodimlarning manfaatdorligini oshirish;
  
• 
  agrosanoat integratsiyasini chuqurlashtirish, agrosanoat majmuasiga kiruvchi tarmoqlarning mutanosib rivojlantirilishi;
  
• 
  boshqaruv tizimini rivojlantirish hisobiga u bilan bog`liq xarajatlarni tejash;
  
• 
  qishloq joylarda ijtimoiy rivojlanishni ta`minlash.
  
• 
  chorvachilik tarmog`ida mahsulot birligi tannarxiningpasayishiga quyidagi omillar ta`sir qiladi:
  
• 
  chorvachilikning yem – xashak bazasini mustahkamlash, yem – xashakning sifatini oo`irish va nisbatan arzon bo`lio`ini ta`minlash;
  
• 
  chorva mollarining zotini, poda tarkibini yaxshilash;
  
• 
  chorva mollarini saqlash, boqshning intensiv texnologiyalaridan foydalanish;
  
• 
  chorvachilik mahsulotlari sifatini oshirish;
  
• 
  chorvachilikda ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish;
  
• 
  fondlardan foydalanishning eng optimal yo`llaridan foydalanish;
  
• 
  ishlab chiqarish quyuqlashuvi va ixtisoslashuvining eng maqul hajmlarini tashkil etish;
  
• 
  ishchi xodimlarning manfaatdorligini oshirish;
  
• 
  qishloqda ijtimoiy masalalarning yechimini topish;
  
• 
  barcha xarajatlarnitejamkorlik bilan amalga oshirish, bu borada mavjud texnologiyalardan, ishlab chiqarishni tashkil etish shakllaridan samarali foydalanish;
  
• 
  mahsulot nobudgarchiligiga yo`l qo`ymaslik.
  

Ushbu omillarning barchasiga katta e`tibor berish zarurati mavjud. Albatta, bu masalalarni to`g`ri hal etish ishchi xodimlarning nafoqat manfaatdorligiga, balki bilim va tajribalariga ham bog`liq. Shu sababli qishloq xo`jaligida mehnat qilayotganlarning bilim va tajribasini tinmasdan oshirib borishni ta`minlash kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   O`zbekiston Respublikasining «Fermer xo`jaligi to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 19b.
   
2. 
   O`zbekiston Respublikasining «Dehqon xo`jaligi to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 16b.
   
3. 
   O`zbekiston Respublikasining «Davlat Yer fondining kadastri to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 13b.
   
4. 
   O`zbekiston qishloq xo`jaligida islohotlarni chuqurlashtirishga oid qonun, hukumat qarorlari va me`yoriy hujjatlar to`plami. _ T.: «O`zbekistonqituvchi», 1998. - 231 b.
   
5. 
   “Bozor islohotlarini chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada ekinlashtirish sohasidagi ustivor yo`nalishlar amalga oshirilishini jadallashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 15 iyun 2005 yil.
   
6. 
   “Tadbirkorik subyektlarini huquqiy himoya qilish tiziini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 16 iyun 2005 yil.
   
7. 
   “Tadbirkorlik subyektlari tomonidan taqdim etiladigan hisobot tizimini takomillashtirish va uni noqonuniy talab etganlik uchun javobgarlikni kuchaytish to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 15 iyun 2005 yil.
   
8. 
   “Mikrofirmalar va kichik korxonalani rivojlantirishni rag`batlantiish borasidagi qo`shimcha chora-tadbirlar to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 20 iyun 2005 yil.
   

www.ziyonet.uz