Tannarx ” tushinchasi, uning moxiyati

Qishloq xo`jaligi mahsulotlari tannarxini pasaytirish
yo`llari
Qishloq xo`jaligida mahsulot birligining tannarxini pasaytirish eng zarur masalalardan biridir. Mahsulot birligi tannarxinikamaytirish resurslar cheklangan sharoitda katta amaliy ag`amiyat kasb etadi. Mahsulot tannarxi to`g`ridan – to`g`ri ikki omilga bog`liq. Birinchidan, yetishtirilayotgan mahsulotning miqdoriga bog`liq. Yetishtirilayotgan mahsulot miqdorining oshishiga nimalar ijobiy ta`sir etsa, ular ustida ishlash lozim. Bularga dehqonchilikda quyidagilar kiradi:

• yerlarning meliorativ holatini yaxshilash, suv resurslaridan samarali foydalanish. Bu, o`z navbatida,hosildorlikning o`sishiga olib keladi;

  
  

• regionlar sharoitiga mos bo`lgan, ilmiy asoslanganqishloq xo`jaligi yuritish tizimini joriy etish;

  
  

• almashlab ekishni to`g`ri joriy qilish, talab va imkoniyatdan kelib chiqqan holda ekin turlarini joylashtirishniratsional tashkil etish;

  
  

• urug`chilikni yaxshilash, seleksiya ishlarini jonlantirish;

  
  

• mineral va organik o`g`itlardan foydalanishni ilmiy asosga qo`yish, barcha kimyoviy vositalardan samarali foydalanish;

  
  

• ishchi xodimlarning manfaatdorligini oshirish.

  
  

• Dehqonchilik tarmoqlarida mahsulotlar tannarxining past bo`lishiga xarajatlarni tejash ham katta ta`sir ko`rsatadi. Bu boradagi omillarga quydagilarkiradi:

  
  

• ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks mexanizatsiyalashtirish;

  
  

• ekinlarni parvarishlashda intensiv texnologiyalarni qo`llash;

  
  

• ishlab chiqarish fondlaridan samarali foydalanish;

  
  

• ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va joylashtirish;

  
  

• ishchi xodimlarning manfaatdorligini oshirish;

  
  

• agrosanoat integratsiyasini chuqurlashtirish, agrosanoat majmuasiga kiruvchi tarmoqlarning mutanosib rivojlantirilishi;

  
  

• boshqaruv tizimini rivojlantirish hisobiga u bilan bog`liq xarajatlarni tejash;

  
  

• qishloq joylarda ijtimoiy rivojlanishni ta`minlash.

  
  

• chorvachilik tarmog`ida mahsulot birligi tannarxiningpasayishiga quyidagi omillar ta`sir qiladi:

  
  

• chorvachilikning yem – xashak bazasini mustahkamlash, yem – xashakning sifatini oo`irish va nisbatan arzon bo`lio`ini ta`minlash;

  
  

• chorva mollarining zotini, poda tarkibini yaxshilash;

  
  

• chorva mollarini saqlash, boqshning intensiv texnologiyalaridan foydalanish;

  
  

• chorvachilik mahsulotlari sifatini oshirish;

  
  

• chorvachilikda ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish;

  
  

• fondlardan foydalanishning eng optimal yo`llaridan foydalanish;

  
  

• ishlab chiqarish quyuqlashuvi va ixtisoslashuvining eng maqul hajmlarini tashkil etish;

  
  

• ishchi xodimlarning manfaatdorligini oshirish;

  
  

• qishloqda ijtimoiy masalalarning yechimini topish;

  
  

• barcha xarajatlarnitejamkorlik bilan amalga oshirish, bu borada mavjud texnologiyalardan, ishlab chiqarishni tashkil etish shakllaridan samarali foydalanish;

  
  

• mahsulot nobudgarchiligiga yo`l qo`ymaslik.

  
  

Ushbu omillarning barchasiga katta e`tibor berish zarurati mavjud. Albatta, bu masalalarni to`g`ri hal etish ishchi xodimlarning nafoqat manfaatdorligiga, balki bilim va tajribalariga ham bog`liq. Shu sababli qishloq xo`jaligida mehnat qilayotganlarning bilim va tajribasini tinmasdan oshirib borishni ta`minlash kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   
   O`zbekiston Respublikasining «Fermer xo`jaligi to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 19b.
   
2. 
   
   O`zbekiston Respublikasining «Dehqon xo`jaligi to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 16b.
   
3.