Tarbiyalanuvchilarda kreativ tafakkurini shakllantirishda asosan biz

2.1-rasm. Tarbiyalanuvchilarda kreativ tafakkurini shakllantirishning tuzilmasi.
Tarbiyalanuvchilarda kreativ tafakkurini shakllantirish jarayonida og‘zaki va mantiqiy ko‘rinishdagi didaktik o‘yinlardan foydalanilganda bolalar tushunchalarni ishlatadilar, mantiqiy asosni “kashf etadi”lar.
Vizual-majoziy mazmundagi didaktik o‘yinlarni qo‘llash bolalarda obyektlarni manipulyatsiya qilish orqali dunyoni o‘rganish imkoniyatini yaratadi
Rasm chizish orqali bolalarda obyektlar yoki atrof-muhit hodisalarini tasvirlashga kreativ yondoshishlari kuzatildi.
Ushbu yo‘nalishda pedagog-tarbiyachining bolalar bilan ishlash shakllari Yakka, guruxli, jamoaviy bo‘lishi mumkin
O‘yin-mashqlardan tizimli foydalanish bola shaxsida ijodiy tafakkurning o‘sshi, ijtimoiy meyorlarni chuqurroq tushunishga undaydi. Shu bilan birga bunday o‘yinlar bolada mustaqil fikrlash, ma’suliyatlilikni ham rivojlantirishga xizmat qiladi.
Tadqiqotimiz davomida Qarshi shahridagi -sonli maktabgacha ta`lim muassasasi tarbiyalanuvchilarida dastlab kreativ tafakkurni diagnostika qilish metodlaridan foydalandik
Ushbu texnikadan foydalanib, bolaning atrof muhit haqida elementar majoziy tasvirlari va bu dunyoning ba'zi obyektlari: insonlar, hayvonlar, ularning turmush tarzi, tabiati o'rtasidagi mavjud mantiqiy aloqalar va munosabatlar baholandi. Xuddi shu metodologiyadan foydalanib, bolaning mantiqiy va grammatik jihatdan to'g'ri fikr bildirish qobiliyati aniqlandi.
Texnikani o'tkazish tartibi quyidagicha. Birinchidan, bolaga hayvonlar bilan bir nechta juda kulgili vaziyatlar mavjud bo'lgan rasm ko'rsatiladi. Rasmni ko'rayotganda, bola quyidagi kabi ko'rsatmalar oladi: "Ushbu rasmga diqqat bilan qarang va bu yerda hamma narsa joyida va to'g'ri chizilganligini ayting. Agar biror narsa sizga noto'g'ri ko'rinsa, noto'g'ri chizilgan bo'lsa, unda buni aytib bering va nima uchun bunday emasligini tushuntiring. Keyin siz haqiqatan ham qanday bo'lishi kerakligini aytishingiz kerak. ”
Ko'rsatmaning ikkala qismi ham ketma-ketlikda bajarildi. Birinchidan, bola shunchaki barcha bema'niliklarni chaqirib, ularni rasmdagi narsalarga ishora qiladi va keyin u aslida qanday bo'lishi kerakligini tushuntiradi. Rasmdagi xatoliklarni toppish vaqti uch minut bilan cheklangan. Bu vaqt ichida bola iloji boricha ko'p kulgili vaziyatlarni sezishi va nima noto'g'ri ekanligini, nima uchun bunday emasligini va aslida qanday bo'lishi kerakligini tushuntirishi kerak.
Qiyin holatlarda bola yordam berildi:
- Rag'batlantiruvchi. bolaga javob berishga, mumkin bo'lgan ishonchsizlikni yengishga yordam berildi. Bola rag'batlantirildi, uning gaplariga ijobiy munosabatlar ko'rsatildi va tarbiyalanuvchilarga quyidagi savollar berildi: "Sizga rasm yoqdimi?" "Sizga nima yoqdi?", "Yaxshi, siz to'g'ri o'ylaysiz".
Agar bolaning faolligini qo'zg'atadigan savollar yetarli bo'lmasa, to'g'ridan-to'g'ri savollar: "Kulgili rasmmi?", "Unda nima kulgili?" kabi savollarni ham berish mumkin.
Shuningdek, bola bilan birgalikda rasmning ba'zi bir qismlari ko'rib chiqiladi va uning bema'niligi aniqlanadi: "Mana, bu erda nima bo'yalgan?", "Va bu hayotda bo'lishi mumkinmi?", "Bu yerda biror narsa aralashgan deb o'ylaysizmi?", "Va shuningdek biron bir g'ayrioddiy narsa bormi?