Tarixiy qayta qurish

Tarixiy qayta qurish - ma'lum bir tarixiy davr va mintaqaning moddiy yoki ma'naviy madaniyatini qayta tiklash (masalan, Rim zirhlari namunasini yaratish) yoki tarixiy voqeani (masalan, Austerlitz jangi) takrorlash jarayoni.Moddiy madaniyat - bu ma'lum bir madaniyat tomonidan yaratilgan barcha moddiy qadriyatlarning yig'indisi, uning moddiylashtirilgan tarkibiy qismi. Turli jamiyatlar turli madaniyatlar bilan tavsiflanganligi sababli, ular umumlashtirish darajasi uchun insoniyatning, alohida xalqning va boshqalarning moddiy madaniyatini hisobga oladi.
Xalqning moddiy madaniyati Xalqning moddiy madaniyatini tavsiflashda uning xususiyatlarini quyidagi jihatlarda aks ettirish kerak:
1) qadimdan to hozirgi kungacha diaxroniyada;
2) turli etnografik mintaqalarda va mahalliy aholi guruhlari orasida;
3) moddiy madaniyatning turli tarmoqlarida;
4) aholining turli ijtimoiy qatlamlari orasida;
5) boshqa xalqlar madaniyati bilan munosabatlarda va boshqalar.
Tarixiy qayta qurish harakati tarix va san'atga mehr qo'ygan odamlar orasida keng tarqaldi. Qoida tariqasida, tarixiy rekonstruksiyaga qiziquvchilar ma'lum bir hudud va tarixiy davrning liboslari, zirhlari, qurollari va uy-ro'zg'or buyumlaridan (iloji bo'lsa, [47] ta'sirlangan davrning bir xil materialidan) iborat tarixiy majmuani yaratishdan manfaatdor. Kompleksning har bir elementi har qanday ilmiy manbalar (arxeologik, tasviriy, yozma) bilan tasdiqlangan bo'lishi kerak. Qayta qurishning asosiy g'oyasi - bu kompleksni amaliy qo'llash, shu jumladan ma'lum ob'ektlardan foydalanish imkoniyatlari haqidagi ilmiy farazlarni tasdiqlash yoki rad etish uchun.


Arxeologik kartografiyasi-tarixiy kartografiyaning maxsus tarmog’i; arxeologiya ma’lumotlari asosida turli xildagi tarixiy voqea va hodisalarni grafika asosida xaritaga tushirish. Arxeologik kartografiyasi tuzishda quyidagilar muhim: a) arxeologik madaniyatlarning joylashuvini ko’rsatish; b) arxeologik madaniyatlarning va etnik guruhlarning o’zaro aloqasi, bir-biriga ta’siri va bir joydan ikkinchi joyga ko’chishini o’rganib, xaritada belgilash; v) ishlab chiqarish turlari, qishloq xo’jaligi ekinlari joylashgan va tarqalgan tumanlar, qadimgi sug’orilgan yerlar hamda irrigatsiya inshootlari va boshqalarni aniqlab berish; g) qadimgi savdo yo’llarini, mamlakat yoki xalqlar o’rtasidagi ijodiy aloqalarni o’rganib, xaritaga tushirish; d) o’tmishdagi ijtimoiy hodisalarning geografik faktlar bilan aloqasini o’rganish va xaritada ko’rsatish. Arxeologik kartografiyasi XIX asr o’rtalarida paydo bo’ldi. XX asrda esa Arxeologik kartografiyasi kengayib, qadimgi xalqlar madaniyati, yashagan joylari to’g’risida bayon etuvchi tematik va tipologik xaritalar, boshqa arxeologik, paleoetnografik ma’lumotlarni o’z ichiga olgan xaritalar paydo bo’ldi.


Paleozoologiya (arxezoologiya) - qazilma hayvonlarni o'rganuvchi paleontologiya bo'limi. Shartli ravishda paleozoologiya umurtqali va umurtqasizlarga bo'linadi.

Paleozoologiya biologik xilma-xillikni va uning vaqt va makondagi o'zgarishlarini o'rganadi. Bunday xilma-xillik morfologiya, tizimli tarkibni aniqlash va yangi tasniflarni qurish orqali o'rnatiladi.