Tarixiy qayta qurish

Dala ishlarining asosiy natijalari quyidagilardan iborat:
– Jarqutan uchastkasida birinchi marta karkas konstruktsiyali va o’choqli turar-joy yarim qazilmalari topildi.
– Butun Baqtriya hududida birinchi marta oxirgi bronza davriga oid sopol pechlar topilgan.
– Qadimgi Baqtriyaning ilk temir davriga oid dafn marosimining ayrim turlari ilk bor Jarqutan-3 da qayd etilgan.
– Baqtriyada birinchi marta temirdan yasalgan halqa shaklidagi noyob narsa, kulolchilik buyumlariga antropomorfik syujet nashri, haykallar va qoʻchqor tasvirlari tushirilgan bronza surma topildi.
Keyingi yillarda O‘zbekiston-Fransiya qo‘shma arxeologiya ekspeditsiyasi faoliyati asosan to‘plangan materiallarni qayta ishlash va qo‘shma monografiya nashrini tayyorlashga qaratildi.
“Antik va oʻrta asrlarda Buxoroda moddiy madaniyat va urbanizatsiya va vohaning rivojlanishi” – Fransiya Milliy ilmiy tadqiqot markazi (CNRS) bilan hamkorlikda. Ish 2010 yilda boshlangan, xalqaro ekspeditsiya faoliyati Buxoro vohasining yirik shahar markazlari, Paykend va Romitan aholi punktlarida jamlangan. Loyiha rahbarlari – D.K. Mirzaahmedov, Rante Rokko.
Arxeologik tadqiqotlar natijasida Paykendning Shahriston I shahar kvartalidagi arxitektura, moddiy madaniyat va hayot tabiatiga oid qiziqarli materiallar olindi. Yogʻochdan yasalgan monumental arxitekturaning eng qadimgi turlariga aholi punkti chekkasida topilgan, butun Oʻrta Osiyo uchun oʻziga xos boʻlgan robod karvonsaroyi dalolat beradi, bular Buyuk Ipak yoʻlining gullagan davri va “savdogarlar shahri”ning eng yorqin koʻrsatkichi hisoblanadi. ” – Paykend, uning yo’nalishida joylashgan.
“Zarafshon vodiysi arxeologik yodgorliklarini kompleks o‘rganish ” – Boloniya universiteti (Italiya) bilan hamkorlikda. Ish 2000-yilda boshlangan boʻlib, tadqiqotning asosiy yoʻnalishi Samarqand Sogʻddagi eng ilk agroirrigatsiya zonalari, tarixiy topografiyasi va urbanizatsiya jarayonlarining dinamikasini aniqlashdan iborat. Loyiha rahbarlari – A.E. Berdimurodov, M. Tozi.
Zarafshon vodiysida olib borilgan ekspeditsiya natijalarida 1000 ga yaqin arxeologik yodgorliklar aniqlangan bo‘lib, ulardan 540 tasi o‘rganilgan.
Ekspeditsiya materiallaridan “O‘zbekiston arxeologik yodgorliklari katalogi. 1-jild. Samarqand viloyati. 1-qism. Samarqand shahri va uning tumanlari” , “1-jild. Samarqand viloyati. 2-qism. Nurobod tumani” ni yozishda foydalanilgan.
“Markaziy So’g’dning dehqonchilik va chorvachilik aloqa zonasi arxeologik yodgorliklarini o’rganish” – Napoli universiteti (Italiya) bilan hamkorlikda. Ish 2013 yilda boshlangan boʻlib, tadqiqotning asosiy yoʻnalishi dehqonchilik madaniyatining kontakt zonasidagi arxeologik yodgorliklarni va choʻl zonasi madaniyatini, asosan, Markaziy Soʻgʻd chorvachilik zonasini oʻrganishdan iborat. Shuningdek, Samarqand viloyati Pastdarg‘om tumani, Chandir qishlog‘ida joylashgan Qo‘itepa qishlog‘ida arxeologik qazishmalar olib borilmoqda. Loyiha rahbarlari M. Pardaev va Jenito Bruno.
Amalga oshirilgan arxeologik ishlar natijalari Darg’om viloyatining qadimgi davrdagi tarixiy manzarasini Markaziy So’g’dning dehqonchilik va chorvachilik madaniyati o’rtasidagi aloqa zonalari chegarasi sifatida kuzatishi mumkin. Qoʻitepa aholi punkti antik davrda qishloq xoʻjaligi aholisini koʻchmanchilar bosqinlaridan himoya qiladigan mustahkam mustahkamlangan post boʻlgan.
“Sibir, Mo’g’uliston va O’rta Osiyodagi o’rta paleolit ​​muammolari ” – Rossiya Fanlar akademiyasining Sibir bo’limining Arxeologiya va etnografiya instituti (Novosibirsk) bilan birgalikda. Toshkent viloyatida joylashgan Obi-Rahmat grottosi va Qulbuloq uchastkasini oʻrganish boʻyicha ishlar 1998 yilda boshlangan. Loyiha rahbarlari – S.R. Baratov, A.P. Derevianko.
“Antik va oʻrta asrlar davrida Buxoro Soʻgʻdining shahar madaniyati” – Davlat Ermitaj muzeyi bilan birgalikda (Sankt-Peterburg). Birgalikda ish 1981 yilda boshlangan. Ekspeditsiya faoliyati Buxoro vohasining eng yirik shahar markazlaridan biri – yozma manbalarda “savdogarlar shahri” va “mis shahar” nomi bilan mashhur bo’lgan Paykendda jamlangan. Loyiha rahbarlari – D.K. Mirzaahmedov, A.V. Omelchenko.
Ko‘p yillik izlanishlar jarayonida Paykend manzilgohidagi Qal’a, Shahriston va Rabodning salmoqli qismi ochildi. Qoʻrgʻon tizimi, shahar kvartallari, rabotlar – karvonsaroylar aniqlangan. Paykend arxeologiyaning noyob yodgorligiga aylandi, aholi punkti yaqinida muzey qurilib, topilmalar namoyish etilib, mahalliy va xorijiy mehmonlar tashrif buyurishdi.
“Markaziy Osiyo madaniyatining rivojlanish tarixi va bosqichlari” – Kioto universiteti (Yaponiya) va Tezukayama universiteti bilan hamkorlikda. Ish 2006 yilda boshlangan bo’lib, tadqiqot Samarqand So’g’dning eng muhim shahar markazlaridan biri – Qal’ai Dabusiya va Kofirqal’aga qaratilgan. Loyiha rahbarlari – A.E. Berdimurodov, UnoTakao.
Samarqand viloyati Paxtachin tumanidagi Dabusiya manzilgohida olib borilgan arxeologik tadqiqotlar natijasida qadimiy shaharning moddiy madaniyati va rivojlanish bosqichlari haqida muhim ma’lumotlar olindi. Demak, Ark, Shahriston va Rabodda olib borilgan qazishmalar, yozma manbalarni qiyosiy tahlil qilish asosida shahar antik va oʻrta asrlarda Soʻgʻdning yirik madaniy-iqtisodiy markazi boʻlib, bu yerda toʻquvchilik eng koʻp rivojlanganligi maʼlum boʻldi. hunarmandchilik buyumlari va savdo buyumlari orasida keng rivojlangan.
2006-2012 yillardagi tadqiqot natijalari 2013-yilda Kiotoda chop etilgan ” Qal’a-i Dabusiya – Buyuk Ipak yo’lidagi So’g’d shahri. O’rta Osiyo shahar markazining ilmiy tadqiqoti ” jamoaviy monografiyasida jamlangan .
2014-yildan buyon Samarqand yaqinidagi Kofirqal yodgorligida Samarqand ixshidlar podsholarining qadimiy oilaviy qarorgohi bo‘lgan bunyodkorlik ishlari davom ettirilmoqda. Ushbu tadqiqotlarning asosiy maqsadi sayt va uning atrofidagi arxeologik tadqiqotlardir. Qadimgi va oʻrta asrlar Markaziy Zarafshonda sugʻorish tarixini oʻrganish, yodgorliklar kartografiyasi va ularni geofizik tadqiq qilish.
“Jizzax, Samarqand va Navoiy viloyatlari hududidagi Toshbuloq (Jizzax viloyati Baxmal tumani) qadimiy yodgorligi va boshqa tegishli qadimiy yodgorliklarda arxeologik tadqiqotlar” – Sent-Luisdagi Vashington universiteti antropologiya kafedrasi bilan hamkorlikda, ( AQSh) Ish 2015 yilda boshlangan.Ekspeditsiya faoliyati Toshbuloq (Jizzax viloyati Baxmal tumani) va uning atrofida arxeologik qidiruv va qazishma ishlarini olib borishga qaratilgan. O‘zbekiston Respublikasi Jizzax viloyati hududida joylashgan Pomir tog‘ tizimining Malguzar tizmasida yashagan tog‘ chorvador qabilalarining ekologiyasi, xronologiyasi, atrof-muhit tarixi va madaniy landshaftlarini o‘rganish Loyiha rahbarlari – F.Maqsudov, M. Frachetti.