Таркибида терпеноидлар бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар


Download 1.92 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/57
Sana15.02.2023
Hajmi1.92 Mb.
#1199945
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   57
Bog'liq
efir mojlari va iridoidlar saqlovchi dorivor osimliklar va maxsulotlar (1)

Dorivor preparatlari. Qayin kurtagidan damlama va qaynatma, bargidan esa 
faqat damlama tayyorlanadi. Daraxtdan qatron - Pix liquida Betulae va 
faollashtirilgan ko’mir - Karbolen olinadi. Qayin daraxtining shirasi. 
 
Achchiq shuvoq yer ustki qismi – Herba Artemisia absinthium 

O’simlikning nomi. Achchiq shuvoq (erman) - Artemisia absinthium L.; 
Oilasi. Astradoshlar – Asteraceae 
Achchiq shuvoq ko’p yillik, bo’yi 50-100sm ga yetadigan o’t o’simlik. 
Ildizpoyasi kalta va shoxlangan, undan ildizoldi barglar, gul hosil qiluvchi bir 
nechta uzun poyalar va bargli kalta poyalar o’sib chiqadi. Poyasi tik o’suvchi, 
biroz qirrali bo’lib, yuqori qismi shoxlangan. Ildizoldi barglari uzun bandli, 
uchburchak – yumaloq ko’rinishda, ikki-uch marta patsimon ajralgan. Poyadagi 
qisqa bandli barglari har xil shaklda: poyaning pastki qismidagilari ikki marta 
patsimon ajralgan, o’rtadagilari patsimon ajralgan, yuqoridagilari uch bo’lakli. 
Bargning ayrim bo’laklari lantsetsimon yoki chiziqsimon, to’mtoq uchli, tekis, 
ayrim bo’laklari ba’zan tishsimon qirrali. Ermon o’simligining poya va barglarida 
tuklar ko’p bo’lganidan kumush rangda ko’rinadi. Gullari mayda, shingilga 
joylashgan, sharsimon, pastga qaragan, diametri 3 mm li savatchaga to’plangan. 
Savatchalardan tashkil topgan shingillar ro’vaksimon gul to’plamini hosil qiladi. 
Savatchadagi hamma gullari sariq rangda, naychasimon, otaligi 5 ta, onalik tuguni 
bir xonali, yuqoriga joylashgan. Mevasi – o’tkir uchli, cho’zinchoq, qo’ng’ir rangli 
pista. 
Iyul - avgust oylarida gullaydi. 
Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Mahsulot achchiq shuvoqning ayrim yer 
ustki qismi va ayrim ildizoldi barglaridan iborat. 
Yer ustki qismi butun yoki qisman maydalangan, bo’yi 25 sm dan uzun va 
yo’g’on poyalar bo’lmagan, serbargli va gulli poyalar uchidan tashkil topgan. 
Poyalari biroz qirrali, yuqori tomoni mayda, diametri 2,5-4mm li sharsimon 
savatchali, gullari mayda, sariq rangli bo’lib, savatcha chetidagilari naychasimon, 
bir jinsli (onalik gullar), o’rtadagilari – voronkasimon, ikki jinsli. Mahsulotda gul 
hosil qilmaydigan serbargli poyalar bo’lishi mumkin. Poyalari yashil-kulrang, 
barglari - yuqoridan kulrang-yashil. Barglari uzun bandli, uchburchak-dumaloq 
shaklli, ikki-uch marta patsimon ajralgan, uch bo’lakli va patsimon ajralgan. Barg 
bo’lakchalari ipsimon–cho’ziq shaklli, o’tmas uchli, tekis qirrali, uzunligi 10 sm 
gacha bo’lib, ikki tomonidan tuklar bilan qoplangan. Barglarining yuqori tomoni-
kulrang-yashil, pastki tomoni kumushsimon - kulrang bo’lib, kuchli o’ziga xos 
xushbo’y hid va achchiq mazaga ega. 

Download 1.92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   57




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling