Таркибида терпеноидлар бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар

Aniqlash texnikasi. Buning uchun 50-100 ml hajmdagi Kassiy kolbasiga 5 
ml efir moyi solinadi va ustiga natriy sulfitning 20% li eritmasidan 25-30 ml va 
fenolftaleinning 1% eritmasidan 5 tomchi qo’shib, tez-tez chayqatib turiladi, 
so’ngra suv hammomida qizdiriladi. Kolbadagi pushti rangli aralashma sirka 
kislotasining 3% li eritmasi bilan rangsizlanguncha qo’shiladi. analiz natijasida 
qolgan efir moyini kolbaning millimetrlarga bo’lingan yuqori qismiga chiqarish 
uchun kolba ichidagi suyuqlika natriy sulfit eritmasidan yoki suv qo’shiladi, 
so’ngra kolbaning ingichka qismiga chiqqan moy hajmi aniqlanadi.
Aldegid yoki ketonlar miqdori quyidagi formula bilan hisoblanadi: 
100
)
5
(
%
a
bunda, a – tahlildan keyin qolgan efir moyining miqdori. 
Reaksiya ximizmi: Na
2
SO
3
+ H
2
O
NaHSO
3
+ NaOH 

---

9 
NaOH + CH
3
COOH
CH
3
COONa + H
2
O 
 
Fenollar miqdorini aniqlash 
Efir moylari tarkibidagi fenollar miqdorini aniqlash, ularni suvda eriydigan 
birikma – fenolyatlar hosil qilish reaksiyasiga asoslangan. 
Aniqlash texnikasi. Buning uchun 200-250 ml hajmdagi Kassiy kolbasiga 5 
ml efir moyi solinadi, ustiga 5% natriy ishqorining eritmasidan 150 ml quyiladi va 
15 daqiqa davomida yaxshilab chayqatiladi. So’ngra aralashmani tindirib, kolbani 
millimetrlarga bo’lingan yuqoridagi ingichka qismiga efir moyi chiqquncha 5 % li 
ishqor eritmasidan quyiladi. Bir soatdan so’ng kolbaning yuqori qismiga yig’ilgan 
efir moyining hajmi belgilanadi va quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi: 
100
)
5
(
%
a
bunda, a- tahlildan keyin qolgan efir moyining miqdori.