Tarmoqlarda tibbiy ma’lumotlar almashish

ko`rish darchasi) deb ataluvchi klient dasturiy ta'minotidan foydalanadi. Eng 
ko`p ishlatiladigan veb brauzerlar bu Internet Explorer va Opera deb nomlanadi. 
Veb brauzer ma'lumot yoki boshqa resurs so`rab tarmoqdagi serverga ulanadi. 
Server so`ralgan ma'lumotni qidirib topadi va veb brauzerga jo`natadi. Veb brauzer 
qabo’l qilib olingan ma'lumotlarni kompyuter ekranida tasvirlaydi. Veb brauzer 
serverga ulanganda, HTML (Hypertext Markup Language – Gipermatnni 
hoshiyalash tili) deb ataluvchi tilda yaratilgan sahifalarni jo`natishni so`raydi. Veb 
brauzer veb sahifadagi hoshiyalash tili farmoyishlaridan foydalanib, veb sahifani 
ekranda aks ettiradi. Veb brauzerlar dasturlash tillari, masalan, Java, ActiveX, 
skript (script – stsenariy) tillari yoki AJAX texnologiyasi asosida yaratilgan 
ilovalar, xujjatlar, animatsiyalar va shunga o`xshash ob'ektlarni aks ettira oladi. 
Ba'zi ma'lumotlar, masalan ovoz yoki animatsiyani veb brauzerlar tasvirlay 
olmaydilar. Bunday hollarda veb brauzerlar yordamchi (helper) yoki qo`shimcha 
(plug in, plagin deb o`qiladi) ilovalardan foydalanishga majbur bo`ladi. Buning 
uchun bunday ob'ektlar va ularni aks ettiradigan ilovalar veb brauzerlarning 
konfiguratsiyasida sanab o`tilishi kerak bo`ladi. Yillar o`tishi bilan veb 
brauzerlarning imkoniyatlari kengayib bormoqda. Hozirgi kunda veb brauzerlar 
HTML cahifalarni yaratish va ularni Internetda chop etishdan tortib, 
videokonferentsiyalar o`tkazishgacha bo`lgan imkoniyatlarga ega. Veb brauzerlar 
shaxsiy kompyuter va internet orasidagi devorni olib tashlayapti. Hozir internetni 
foydalanuvchi kompyuteri imkoniyatlarining davomi deb qarash mumkin. 
Veb brauzer yagona ilova bo`lmay, bir qator dasturiy vositalar yig`indisidir. 
Veb brauzerlar veb sahifalarni yuklash va aks ettirish bilan birga, internetdan 
kompyuterga zarar etkazishi mumkin bo`lgan troyan dasturlar, elektron pochta 
spami, xaking (hucking – xakerlar hujumi) va fishing (fishing – baliq ovlash 
yoki beruxsat ma'lumot qidirish) kabi amallardan himoya qilish imkoniyatlariga 

---

ham ega. Brauzerlardan foydalanishda dilni xira qiladigan narsa, ularning 
serverlarga murojaat qilganlarida paydo bo`ladigan muammolardir. Bu 
muammolar texnik, dasturiy yoki tashkiliy ishlardagi kamchiliklar asosida yuzaga 
kelishi mumkin. Brauzerlarning xato haqidagi xabarlari bu muammolarning 
tabiatini ochib berishi va foydalanuvchiga nima qilish kerakligini o`rgatishi 
mumkin.