Tasdiqla yman: umumiy o'rta ta'lim m aktabi direktori

2-topshiriq.
N uqtalar o ‘rniga qo‘yilgan qo‘shimchalaming qanday 
vazifa bajarishini izohlang.
3 -to p sh iriq .
Kelishik qo'shimchasini olgan so‘zning qaysi so‘zga 
bog‘langanini va qanday so‘roqqa javob bo‘lishini aniqlang.
Ism la r n i b o sh q a s o ‘z la r g a to b e la n tir ib b o g ‘la s h  
uchun x iz m a t qiluvchi q o 6sh im ch alar k elish ik shakllari 
san alad i.
K elishik shakllari doim o tob e s o ‘zga q o ‘shiladi. 
O^zbek tilid a o ltita kelishik mavjud b o4ib , ularning 
har qaysisining o ‘z nom i va shakli bor.
63

---

bering.
. Berilgan jadvaldagi kelishiklar nomi va shakliga e’tibor
Kelishik nomlari
Q o4shimchalari
Misollar
Bosh kelishik
—
It lrurar, karvon o‘tar. 
(Maqol)
Qaratqich kelishigi
-ning
Kitobning varag'i.
Tushum kelishigi
-ni
Vataningni sev, tuprog‘ini 
o‘p. 
(E. Vohidov)
Jo‘nalish kelishigi
-ga (-ka,-qa)
Betga aytganning zahri 
yo‘q. 
(Maqol)
0 ‘rin-payt kelishigi
-da
Yosh ko‘nglimda orzularim 
mo‘l. 
(E. Vohidov)
Chiqish kelishigi
-dan
Kutubxonadan keldim.
Matnni o‘qing. Ajratib ko'rsatilgan so‘zlarni o‘zi bog‘langan 
so‘z bilan ko*chiring. Ularning qaysi biri hokim, qaysisi tobe so‘z ekanini 
aniqlang. Tobe so‘zning qaysi kelishikda ekanini ayting.
Shoir yengil bir soelish olib, tanburni tokchaga tirab qo‘ydi. 
Barmogldan noxunni 
chiqardi. Daricha yoniga o4irdi. 
Hovlida 
shabada bilan o ‘ynashgan 
daraxtlarning 
yengil kuyidan boshqa 
sado 
yo‘q.